Szczególnie narażone są dzieci, kobiety w ciąży i osoby starsze, czyli osoby z tzw. grup wrażliwych. One najdotkliwiej odczuwają skutki zdrowotne ekspozycji na zanieczyszczenia powietrza – podkreśla Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak i pyta Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego o realizację rządowego programu „Czyste Powietrze”, oraz jakie działania są planowane w związku z problemem zanieczyszczenia powietrza i jego oddziaływaniem na zdrowie dzieci.

RPD przypomina, że spektrum potencjalnych negatywnych następstw zanieczyszczenia powietrza na zdrowie dzieci jest bardzo szerokie. Dotyczy m.in. układu oddechowego, układu nerwowego, zaburzeń metabolicznych, czy w końcu ryzyka wystąpienia zachorowań nowotworowych.

- Jakość powietrza, którym oddychają dzieci ma zatem bezpośredni wpływ na ich zdrowie na kolejnych etapach życia – zwraca uwagę Rzecznik i podkreśla, że zgodnie z szacunkami Światowej Organizacji Zdrowia rocznie około 3 miliony osób na świecie umiera przedwcześnie z powodu zanieczyszczenia powietrza.

- W Polsce z tego powodu umiera nawet 45 tysięcy osób, a ok. 10 proc. nowotworów płuc jest efektem skażenia środowiska – dodaje Marek Michalak.

Rzecznik Praw Dziecka przywołuje w piśmie najważniejsze rekomendacje Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów w sprawie działań niezbędnych do podjęcia w związku z występowaniem na znacznym obszarze kraju wysokiego stężenia zanieczyszczeń powietrza, które ówczesnej Radzie Ministrów przedłożył Minister Rozwoju i Finansów.

- Założenia programu „Czyste Powietrze” miały zagwarantować szybką poprawę jakości powietrza na terenie kraju – zauważa RPD i pyta o postęp działań, gdyż części spośród 14 rekomendacji przypisano termin realizacji, inne miały zostać wdrożone przed rozpoczęciem kolejnego sezonu grzewczego.

Smog nie jest wyłącznym problemem Polski, ale i innych krajów europejskich. Polska Najwyższa Izba Kontroli i holenderski Trybunał Obrachunkowy wraz z Europejskim Trybunałem Obrachunkowym i kilkunastoma Najwyższymi Organami Kontroli z Europy oraz Izraela kontrolują wspólnie problem zanieczyszczenia powietrza oraz skuteczność działań podejmowanych na rzecz jego ograniczenia. Kontrola określana jest mianem największej od kilkunastu lat w Europie.

Jeszcze w 2016 r. swoje kontrole rozpoczęły Hiszpania, Izrael i Mołdawia, natomiast rozpoczęcie kontroli w 2017 r. zadeklarowały kolejne cztery NOK – w Bułgarii, Holandii, Macedonii i Szwajcarii oraz Europejski Trybunał Obrachunkowy. W pierwszej połowie 2018 r. kontrole rozpoczną NOK Albanii, Estonii, Gruzji, Kosowa, Słowacji i Węgier. Najpóźniej miały rozpocząć ją Polska i Rumunia (sierpień 2017 r.). Wspólny raport końcowy został przewidziany na połowę 2018 r. Posłuży on sformułowaniu jednolitych wniosków i rekomendacji.

- Dopiero połączenie działań legislacyjnych z instrumentami wsparcia dla obywateli może przyczynić się do odczuwalnej zmiany jakości powietrza w kraju. Jedynie współdziałanie i zintegrowane działania na wielu poziomach pozwolą na wypracowanie narzędzi zwalczających smog – ocenia Marek Michalak i dodaje, że przydatny w tym zakresie będzie ww. raport Najwyższej Izby Kontroli, który obejmie ocenę rozwiązań legislacyjnych, strategię i politykę państwa w zakresie likwidacji źródeł szkodliwych emisji, ocenę efektywności (kosztów i korzyści) przyjętych rozwiązań, jak również pomiaru zanieczyszczenia powietrza i skutków działań na rzecz poprawy jego jakości.


Źródło: Biuro Rzecznika Praw Dziecka