X Kongres Wyzwań Zdrowotnych w Katowicach przyniósł ważne zapowiedzi zmian w polskiej ochronie zdrowia. Ministerstwo Zdrowia przedstawiło plany dotyczące nowego programu profilaktycznego "Moje Zdrowie", inwestycji z KPO na onkologię i opiekę długoterminową oraz reformy w diagnostyce chorób rzadkich. Dyskutowano również o zdrowiu kobiet, bezpieczeństwie lekowym i prawach pacjenta. Ministra Leszczyna podkreśliła, że wszystkie działania mają służyć stworzeniu systemu przyjaznego pacjentom.

Nowe priorytety w systemie ochrony zdrowia

W dniach 13-14 marca 2025 roku w Katowicach odbył się jubileuszowy X Kongres Wyzwań Zdrowotnych (HCC), który zgromadził czołowych przedstawicieli Ministerstwa Zdrowia oraz ekspertów branży medycznej. Wydarzenie to stanowiło platformę do dyskusji nad najważniejszymi wyzwaniami stojącymi przed polskim systemem ochrony zdrowia. Minister zdrowia Izabela Leszczyna w swoim przesłaniu do uczestników zapowiedziała wprowadzenie nowego programu profilaktycznego "Moje Zdrowie", który ma rozpocząć funkcjonowanie od maja 2025 roku. Jednocześnie zaapelowała o współpracę w tworzeniu systemu przyjaznego pacjentom.

Podczas sesji otwarcia wiceminister zdrowia Katarzyna Kacperczyk podkreśliła zmieniającą się perspektywę postrzegania zdrowia w kontekście bezpieczeństwa państwa: "Zdrowie przestało być wyłącznie elementem usług publicznych, sektorowych. Stało się częścią szeroko pojmowanego bezpieczeństwa państwa. Dlatego na ochronę zdrowia musimy patrzeć w sposób całościowy." Ta nowa perspektywa ma istotne znaczenie dla kształtowania przyszłej polityki zdrowotnej, zwłaszcza w kontekście trwającej prezydencji Polski w Radzie Unii Europejskiej.

Inwestycje z KPO - miliardy na onkologię i opiekę długoterminową

Jednym z kluczowych tematów kongresu były inwestycje realizowane ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności. Krzysztof Różanowski, dyrektor Departamentu Oceny Inwestycji w Ministerstwie Zdrowia, przedstawił informacje o rozstrzygniętych konkursach dotyczących inwestycji w onkologię oraz opiekę długoterminową.

W konkursie dotyczącym infrastruktury i sprzętu wspierającego diagnostykę oraz leczenie pacjentów z chorobami nowotworowymi przeznaczono aż 5,2 miliarda złotych. "Możemy podpisać umowy ze 102 podmiotami" - poinformował dyrektor Różanowski. Dodatkowe punkty w konkursie otrzymywały placówki wykazujące większe zaangażowanie, czyli te, które są już gotowe na podpisanie umów z dostawcami sprzętu lub realizatorami budowy.

Równie ważny jest konkurs dotyczący inwestycji w opiekę długoterminową, w ramach którego przeznaczono 1,3 miliarda złotych dla 83 szpitali powiatowych. "Dzięki temu konkursowi może przybyć ponad 3 tysiące łóżek w Zakładach Opiekuńczo-Leczniczych. Połowa oddziałów będzie nowo utworzona, pozostałe podmioty przekształcą swoje oddziały" - podkreślał dyrektor Różanowski. Te inwestycje mają kluczowe znaczenie w kontekście starzejącego się społeczeństwa i rosnącego zapotrzebowania na usługi opiekuńcze.

Przełom w diagnostyce i leczeniu chorób rzadkich

Istotnym obszarem dyskusji podczas kongresu były choroby rzadkie. Wiceminister zdrowia Urszula Demkow oraz Dominika Janiszewska-Kajka, zastępczyni dyrektora Departamentu Lecznictwa, uczestniczyły w debacie poświęconej temu zagadnieniu.

Urszula Demkow zwróciła szczególną uwagę na znaczenie diagnostyki: "Jako Ministerstwo Zdrowia podejmujemy kroki, by badania diagnostyczne były refundowane. Pacjent nie będzie musiał się martwić, skąd wziąć pieniądze." Podkreśliła również rolę uważności lekarzy w procesie diagnostycznym: "Kluczem do diagnostyki jest dobrze przeprowadzony wywiad. Lekarz nie musi znać wszystkich chorób, ale ważne, by zachował czujność i wrażliwość na stan pacjenta oraz wszelkie nietypowe objawy." Zaznaczyła także, jak istotne jest odpowiednie przygotowanie młodych lekarzy już na etapie studiów do prawidłowego zbierania wywiadu lekarskiego.

Dominika Janiszewska-Kajka przedstawiła plany zmian w koszyku świadczeń dla chorób rzadkich: "W leczeniu szpitalnym przygotowujemy zarządzenie z inną wyceną osobodnia. W koszyku świadczeń znajdą się dodatkowe badania diagnostyczne, w tym wielkoskalowe badania całego genomu z poszczególnymi panelami." Zapowiedziała również utworzenie dodatkowych ośrodków eksperckich, co ma przyczynić się do skrócenia czasu diagnostyki pacjentów z chorobami rzadkimi. Zmiany te, według zapowiedzi, zostaną wdrożone w najbliższych miesiącach.

Kompleksowa opieka nad zdrowiem kobiet

Panel "Zdrowie kobiet czy polityka? Bezpieczeństwo pacjentek" poruszył kwestie opieki nad kobietami zmagającymi się z endometriozą, menopauzą oraz zagadnienia opieki okołoporodowej. Ministerstwo Zdrowia reprezentowały Dagmara Korbasińska, dyrektorka Departamentu Równości w Zdrowiu, oraz Dominika Janiszewska-Kajka.

Dyrektorka Korbasińska omówiła działania podjęte przez resort w ubiegłym roku, w tym wprowadzenie bezpłatnego programu in vitro, profilaktykę HPV, wytyczne dotyczące terminacji ciąży oraz szczepienia dla kobiet w ciąży przeciwko krztuścowi. Zapowiedziała także: "Kończymy prace nad standardem opieki okołoporodowej - analizujemy liczne uwagi, które wpłynęły w ramach konsultacji. Podejmujemy działania w zakresie menopauzy i endometriozy, wsparcia edukacyjnego oraz opieki nad dziewczynkami." Poinformowała również o trwających pracach nad tematem opieki nad pacjentami doświadczającymi przemocy seksualnej oraz nad dalszym poszerzaniem dostępności znieczulenia okołoporodowego.

Dominika Janiszewska-Kajka dodała: "Przyświeca nam hasło 'Świadoma, bezpieczna ja'. Dodałabym jeszcze 'uważna'. Mamy problem ze zgłaszalnością na badania przesiewowe, dlatego staramy się poszerzać wiedzę pacjentek o dostępnych świadczeniach." Przedstawiła również plany ministerstwa dotyczące wprowadzenia badań przesiewowych w kierunku raka płuc, który - obok typowo kobiecych nowotworów - najczęściej występuje u kobiet, oraz programu "Moje Zdrowie" - badań bilansowych, które mają pomóc kobietom lepiej zadbać o zdrowie. Zapowiedziała także prace nad rozwiązaniami dotyczącymi kompleksowej opieki nad kobietami z endometriozą oraz nad diagnostyką molekularną.

Bezpieczeństwo lekowe i polityka lekowa

Wiceminister zdrowia Marek Kos poruszył temat bezpieczeństwa lekowego, odnoszący się do przedstawionego 11 marca w Parlamencie Europejskim aktu o lekach krytycznych. "To bardzo ważny projekt, od którego rozpoczynają się dyskusje i działania. Dobrze, że przewodzimy Prezydencji, dzięki temu kwestia leków krytycznych może być jak najszybciej procedowana" - zaznaczył wiceminister. Podkreślił również, że Akt o lekach krytycznych zazębia się z pakietem farmaceutycznym, nad którym również pracuje UE, co wymaga skoordynowanego podejścia. "Te dwie sprawy muszą być prowadzone razem, choć nie wspólnie. Kwestia leków krytycznych jest już w końcowej fazie i chcemy ją przeprocedować jak najszybciej" - dodał wiceminister Kos.

Wiceminister zwrócił też uwagę, że równie ważne jak ogólnie rozumiane bezpieczeństwo jest tworzenie funduszy poprawiających bezpieczeństwo lekowe, co stanowi istotny element całościowej strategii w tym obszarze.

Profilaktyka i szczepienia - fundament zdrowia publicznego

Podczas kongresu szeroko omawiano również kwestie profilaktyki i szczepień. Dyrektorka Departamentu Równości w Zdrowiu Dagmara Korbasińska podkreśliła, że w Ministerstwie Zdrowia tworzony jest bardzo szeroki dostęp do szczepień. "Pokazujemy możliwości, jakie ma do dyspozycji pacjent. Mamy taką obserwację, że ze szczepień chętniej korzystają seniorzy niż np. młodzi dorośli. Musimy skupić się na informowaniu i edukowaniu, że profilaktyka to poczucie odpowiedzialności za własne zdrowie" - zaznaczyła.

Katarzyna Piotrowska-Radziewicz, dyrektorka Departamentu Polityki Lekowej i Farmacji, przypomniała o akcji szczepień przeciw HPV, organizowanej wspólnie przez Ministerstwo Zdrowia i Ministerstwo Edukacji Narodowej. Podkreśliła znaczenie korzystania ze szczepień w trosce o własne zdrowie, co wpisuje się w szerszą strategię profilaktyki zdrowotnej.

Reforma systemu ratownictwa medycznego

W panelu poświęconym ratownictwu medycznemu uczestniczyła dyrektorka Departamentu Bezpieczeństwa Agnieszka Tuderek-Kuleta. Przypomniała, że procedowana ustawa o ratownictwie medycznym ma uporządkować system pracy oraz wsparcie dla ratowników. Podkreśliła potrzebę przeprowadzenia kampanii informacyjnej, która uświadomi społeczeństwu, jak ważną misję pełnią ratownicy medyczni. Jest to szczególnie istotne w kontekście zapewnienia bezpieczeństwa ratownikom oraz budowania społecznego szacunku dla ich pracy.

Prawa pacjenta w centrum polityki zdrowotnej

Podczas specjalnego panelu poświęconego prawom pacjentów w całej Unii Europejskiej wiceminister zdrowia Katarzyna Kacperczyk podkreśliła centralne miejsce pacjenta w działaniach ministerstwa: "Pacjent jest w centrum naszych działań - o tym myśleliśmy podczas wypracowywania priorytetów polskiej prezydencji. Będziemy zawsze dbać o prawa pacjenta. Zadania, nad którymi pracujemy, zmiany, które będziemy wprowadzać, zawsze muszą służyć pacjentom." Zaznaczyła, że jest to absolutnie kluczowe zarówno w czasie polskiej prezydencji, jak i po jej zakończeniu.

Finansowanie i zmiany legislacyjne w systemie opieki zdrowotnej

Wiceminister Wojciech Konieczny poruszył temat zmian legislacyjnych i problemów z finansowaniem systemu opieki zdrowotnej: "Odziedziczyliśmy trudny w zarządzaniu system. Generuje on nieprawidłowości, więc kolejnymi zmianami prawa chcemy to naprawić." Zwrócił uwagę na brak konsekwencji w implementacji wcześniejszych założeń oraz na potrzebę tworzenia finansowej "poduszki bezpieczeństwa" dla szpitali, aby mogły działać na zwiększonych obrotach w razie potrzeby. "Powinniśmy budować rodzaj poduszki. Szpitale powinny mieć zapas, aby móc działać na zwiększonych obrotach. Powinniśmy szukać przychodów, a nie ciąć koszty" - podkreślił wiceminister. Zauważył również, że niektóre przepisy nie przystają już do rzeczywistości, ponieważ były wprowadzane w innych realiach, a system od początku nie bilansował się prawidłowo.

Wiceminister odniósł się również do przepisu "No fault": "Jesteśmy zgodni, że ten przepis powinien być wprowadzony. Nie można lekarza traktować jak potencjalnego przestępcy. Odpowiedzialność karna powinna być nieco zmodyfikowana." Podkreślił, że podobne rozwiązania wprowadzono w wielu krajach, przynosząc pozytywne efekty.

Krajowa Sieć Onkologiczna - kolejny etap wdrażania

Dyrektor Departamentu Opieki Koordynowanej Konrad Korbiński zapowiedział ważną zmianę, która zacznie obowiązywać od 1 kwietnia 2025 roku w ramach Krajowej Sieci Onkologicznej. Wejdą w życie przepisy określające zakres działań w obszarze onkologii dla ośrodków będących w sieci oraz tych pozostających poza KSO. Podkreślił, że to kolejny etap prac nad wprowadzeniem sieci onkologicznej, ale już widoczne są pozytywne zmiany, a koordynatorzy w całym kraju współpracują, aby zapewnić pacjentom najwyższy poziom opieki.

Kobiety liderkami zmian w ochronie zdrowia

Podczas Kongresu odbyła się Gala, w trakcie której wręczono nagrody w konkursie Kobieta Rynku Zdrowia. Wyróżniono minister zdrowia Izabelę Leszczynę i wiceminister Katarzynę Kacperczyk oraz inne przedstawicielki Ministerstwa Zdrowia. Minister Leszczyna w nagraniu wyraziła nadzieję, że w przyszłości kobiet zarządzających ochroną zdrowia będzie tak wiele, że nagrody dedykowane specjalnie kobietom nie będą już potrzebne. "Cieszy mnie, że jest to nagroda dla kobiet, która zwraca uwagę na współpracę. Mam nadzieję, że za kilka lat kobiet zarządzających ochroną zdrowia będzie tak wiele, że takie nagrody dedykowane kobietom nie będą już potrzebne. Podkreślę, że w kierownictwie ministerstwa mamy cztery panie i trzech panów" - przekazała ministra Leszczyna. Wiceminister Kacperczyk dodała: "Ostatni rok to czas trudnych, wymagających decyzji i wielkich projektów. To czas rewizji KPO i przygotowania prezydencji w UE. Jednak w tym wymagającym czasie nigdy nie byłyśmy same. To Wy wspieraliście nas radą, wiedzą, doświadczeniem i ludzką życzliwością. Chcemy wraz z panią ministrą Leszczyną zadedykować tę nagrodę wszystkim kobietom ochrony zdrowia. To wyróżnienie to zobowiązanie i motywacja do dalszej ciężkiej pracy dla dobra pacjentów."

Wśród 67 wyróżnionych na liście znalazły się również: wiceminister Urszula Demkow, dyrektorka biura ministra Agnieszka Sanojca, dyrektorka departamentu zdrowia publicznego i departamentu równości w zdrowiu – Dagmara Korbasińska, dyrektorka departamentu współpracy międzynarodowej - Katarzyna Drążek-Laskowska, dyrektorka Departamentu Polityki Lekowej i Farmacji - Katarzyna Piotrowska-Radziewicz i zastępczyni dyrektora departamentu lecznictwa – Dominika Janiszewska-Kajka.

Podsumowanie

X Kongres Wyzwań Zdrowotnych w Katowicach uwidocznił, że polski system ochrony zdrowia znajduje się w fazie intensywnych zmian i transformacji. Kluczowe obszary reform obejmują finansowanie z KPO inwestycji w onkologię i opiekę długoterminową, poprawę diagnostyki i leczenia chorób rzadkich, kompleksową opiekę nad zdrowiem kobiet, bezpieczeństwo lekowe oraz reformę systemu ratownictwa medycznego. Wszystkie te działania łączy wspólny mianownik - umieszczenie pacjenta w centrum systemu ochrony zdrowia. Wprowadzane zmiany, choć wymagające czasu i nakładów finansowych, mają na celu stworzenie bardziej efektywnego, dostępnego i przyjaznego pacjentom systemu opieki zdrowotnej w Polsce. Szczególnie istotne jest to w kontekście polskiej prezydencji w Radzie UE, podczas której Polska ma szansę aktywnie wpływać na kształtowanie europejskiej polityki zdrowotnej.

Bibliografia

  1. https://www.gov.pl/web/zdrowie/zakonczyl-sie-x-kongres-wyzwan-zdrowotnych (dostęp z dnia 19.03.2025)