Naukowcy z University of Maryland School of Medicine (UMSOM) po raz pierwszy zidentyfikowali komórki macierzyste w okolicy nerwu wzrokowego. Odkrycie, opublikowane w czasopiśmie Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS), przedstawia nową teorię na temat tego, dlaczego może rozwinąć się najpowszechniejsza postać jaskry i dostarcza potencjalnych nowych sposobów leczenia głównej przyczyny ślepoty u dorosłych Amerykanów.

„Uważamy, że komórki te, zwane neuronalnymi komórkami progenitorowymi, są obecne w tkance nerwu wzrokowego w chwili urodzenia i pozostają w tym obszarze przez dekady, pomagając odżywić włókna nerwowe tworzące nerw wzrokowy” - powiedział kierownik badania dr n. Med. Steven Bernstein profesor na University of Maryland School of Medicine. „Bez tych komórek włókna mogą stracić odporność na stres i będą w gorszej kondycji, powodując uszkodzenie nerwu wzrokowego, co ostatecznie może prowadzić do jaskry”.

Badanie zostało sfinansowane przez National Eye Institute (NEI) National Institutes of Health, a wielu wybitnych naukowców było współautorami badania.

Ponad 3 miliony Amerykanów ma jaskrę, która jest wynikiem uszkodzenia nerwu wzrokowego, powodując ślepotę u 120 000 pacjentów w USA. To uszkodzenie nerwu jest zwykle związane ze zwiększonym ciśnieniem w oku z powodu gromadzenia się płynu, który nie może odpłynąć prawidłowo. W polu widzenia pacjenta mogą pojawić się martwe plamy, które z czasem stopniowo się rozszerzają.

„To pierwszy przypadek odkrycia neuronalnych komórek progenitorowych w nerwie wzrokowym. Bez tych komórek nerw nie jest w stanie samodzielnie naprawić uszkodzeń spowodowanych jaskrą lub innymi chorobami. Może to prowadzić do trwałej utraty wzroku i niepełnosprawności” - powiedział Dr Bernstein. „Obecność nerwowych komórek macierzystych/progenitorowych otwiera drzwi do nowych metod leczenia uszkodzeń nerwu wzrokowego, co jest bardzo ekscytującą wiadomością”.

Aby dokonać odkrycia dr Bernstein i jego zespół zbadali wąski pas tkanki zwany blaszką nerwu wzrokowego. Blaszka o szerokości mniejszej niż 1 mm znajduje się między wrażliwą na światło tkanką siatkówki w tylnej części oka, a nerwem wzrokowym. Długie włókna komórek nerwowych rozciągają się od siatkówki przez blaszkę do nerwu wzrokowego. Naukowcy odkryli, że komórki progenitorowe blaszki mogą być odpowiedzialne za izolację włókien natychmiast po ich opuszczeniu przez oko, wspierając połączenia między komórkami nerwowymi na drodze do mózgu.

Komórki macierzyste w niszy blaszki obmywają te przedłużenia neuronów czynnikami wzrostu, a także pomagają w tworzeniu osłony izolacyjnej. Naukowcom udało się potwierdzić obecność tych komórek macierzystych przy użyciu przeciwciał i genetycznie zmodyfikowanych zwierząt, które zidentyfikowały specyficzne markery białkowe na neuronalnych komórkach macierzystych.

„Potrzeba było 52 próby, aby z powodzeniem wyhodować komórki progenitorowe blaszki” - powiedział dr Bernstein. Dr Bernstein i jego współpracownicy musieli zidentyfikować właściwą kombinację czynników wzrostu i innych warunków hodowli komórkowej, które byłyby najbardziej sprzyjające wzrostowi i replikacji komórek macierzystych. Ostatecznie zespół badawczy odkrył, że komórki macierzyste można nakłonić do różnicowania się w kilka różnych typów komórek nerwowych. Należą do nich neurony i komórki glejowe, o których wiadomo, że są ważne dla naprawy komórek i wymiany komórek w różnych regionach mózgu.
To odkrycie może okazać się przełomowe w leczeniu chorób oczu wpływających na nerw wzrokowy. Dr Bernstein i jego zespół planują wykorzystać genetycznie zmodyfikowane myszy, aby zobaczyć, w jaki sposób zubożenie komórek progenitorowych blaszki wpływa na choroby, takie jak jaskra.

Potrzebne są przyszłe badania, aby zbadać mechanizmy naprawy progenitorów neuronalnych. „Jeśli uda nam się zidentyfikować krytyczne czynniki wzrostu wydzielane przez te komórki , mogą one być potencjalnie użyteczne jako koktajl spowalniający postęp jaskry i innych związanych z wiekiem zaburzeń widzenia”.

„To ekscytujące odkrycie może zapoczątkować ogromną zmianę w dziedzinie chorób związanych z wiekiem, które powodują utratę wzroku. Miliony pacjentów, u których jaskra poważnie wpływa na wzrok, potrzebują nowych możliwości leczenia i myślę, że te badania dadzą im nową nadzieję”.

Źródło: medicalxpress.com