Minister zdrowia Konstanty Radziwiłł i prezes Telewizji Polskiej Jacek Kurski podpisali w czwartek 11 sierpnia 2016 r. list intencyjny dotyczący poszerzenia współpracy obu instytucji.
Ministerstwo Zdrowia i TVP zobowiązały się do współpracy przy tworzeniu audycji związanych z profilaktyką zdrowia i kształtowaniem postaw prozdrowotnych oraz audycji promujących zdrowie. Dzięki tej zintensyfikowanej współpracy w scenariuszach filmów i seriali realizowanych przez TVP znacznie częściej niż dotychczas obecne będą wątki związane z profilaktyką chorób cywilizacyjnych oraz zachęcające do pozytywnych społecznie zachowań, takich jak honorowe krwiodawstwo czy dawstwo organów i tkanek do przeszczepów.
Jak poinformowały instytucje, poprzez położenie nacisku na systematyczny udział ministra zdrowia oraz innych przedstawicieli resortu w programach informacyjnych i publicystycznych TVP, możliwe stanie się wyczerpujące i rzetelne przekazywanie na antenach TVP niezbędnych informacji o wydarzeniach i przedsięwzięciach mających szczególny wpływ na zdrowie publiczne.
„Rozpoczęcie tej współpracy jest szczególnie istotne ze względu na przygotowywany przez ministra zdrowia Narodowy program zdrowia na lata 2016 – 2020. Jest to jedno z największych przedsięwzięć promocyjnych, które dotyczy profilaktyki zdrowotnej i promocji postaw prozdrowotnych” - czytamy w komunikacie.
Podczas konferencji prasowej towarzyszącej podpisaniu listu intencyjnego minister Konstanty Radziwiłł przedstawił propozycje działań medialnych w zakresie promocji zdrowia i zdrowia publicznego. Dotyczyły przede wszystkim: racjonalnego żywienia, aktywności fizycznej, promocji zdrowia w miejscu pracy, szkodliwości tytoniu i zanieczyszczeń powietrza.
Szef resortu podkreślił, że współczesna komunikacja zdrowotna – zgodnie z panującymi trendami – musi być w coraz większym stopniu oparta na różnorakich mediach i dostępie do jak największej grupy odbiorców. „Jestem ogromnie wdzięczny prezesowi Jackowi Kurskiemu za rozpoczęcie – jestem pewny, że owocnej – współpracy. Z wielką nadzieją patrzę również w przyszłość. Mając na uwadze, jak duże emocje są związane z tematyką zdrowia, należy wykorzystywać potencjał medialny Telewizji Polskiej, który będzie służył bezpieczeństwu pacjentów i zwiększaniu ich świadomości”.
Źródło: Ministerstwo Zdrowia
Komentarze
[ z 4]
Cieszy mnie wiadomość odnośnie zwiększenia ilości czasu antenowego w telewizji polskiej poświęconego celem przedstawienia różnych problemów o tematyce zdrowotnej. Bardzo często ludzie korzystają z telewizji w sposób bardzo bierny, oglądając to, co akurat serwowane jest na antenie. W moim odczuciu (i z tego powodu sam bardzo rzadko oglądam telewizję) transmitowane są kompletnie pozbawione wartości intelektualnej, czy merytorycznej programu służące wyłącznie rozrywce i to w dodatku chyba wątpliwej w moim odczuciu. Zamiast robić obywatelom wodę z mózgu serwując im ogłupiające seriale czy inne, podobne programy dobrze by było, aby chociaż był jakiś pożytek z transmitowanych treści. Tym bardziej cieszę się, iż podjęto rozmowy, aby te treści były o tematyce prozdrowotnej. Może się to przyczynić do zwiększenia świadomości polaków odnoście profilaktyki wielu chorób, zdrowej diety, czy preferowanego przez specjalistów zdrowego stylu życia. Media takie jak internet czy telewizja należą obecnie do najczęściej wykorzystywanych jako źródło informacji przez społeczeństwo. Nie widzę powodu, byśmy jako lekarze nie korzystali z postępu technologicznego i pozostawiali w tyle upierając się przy negowaniu medialnych źródeł przekazu. Mam tylko nadzieję, że podobne programy rzeczywiście powstaną i będą służyć informacją dla dobra obywateli. A także, że ich widzowie będą skłonni przynajmniej w pewnym zakresie zmienić swoje negatywne nawyki i przyzwyczajenia i do sugerowanych porad się przystosować. Kto wie, może dzięki temu będziemy jako lekarze mieć nieco mniej pracy do wykonania?
Również podoba mi się pomysł, aby tworzyć programy o tematyce medycznej które miałyby służyć podnoszeniu świadomości prozdrowotnej obywateli, a tym samym przyczyniać się do poprawy w zakresie profilaktyki wielu chorób. Może też dzięki temu udało by się zaoszczędzić czas lekarzy przychodni podstawowej opieki zdrowotnej dzięki zwiększeniu świadomości zdrowotnej czy dotyczącej profilaktyki schorzeń w społeczeństwie. Ważne jednak, aby te programy były tworzone przez lekarzy lub osoby dysponujące odpowiednią wiedzą, a nie "celebrytów" sprzedających wątpliwe prawdy wyłącznie w celach rozrywkowych. Taka forma programów o tematyce prozdrowotnej mogłaby przecież przynieść w rezultacie więcej strat niż korzyści, a to z całą pewnością nie należałoby do zjawisk pozytywnych czy godnych pochwały lub powielania. Wierzę jednak, że ten problem został już zauważony, a podobne kwestie zostały rozwiązane i będzie to dopilnowane, aby zawartość merytoryczna programów była przystępna ale i jak najbardziej zgodna z najnowszą wiedzą medyczną.
Jeśli rzeczywiście zostanie zwiększona ilość programów o tematyce zdrowotnej transmitowanych w telewizji polskiej uważam to za bardzo pozytywne działanie. Mam nadzieję, iż w istocie dojdzie do podobnych modyfikacji ramówki programu telewizji polskiej. Zmiany może nie uda się zaobserwować natychmiast po zwiększeniu czasu antenowego przeznaczonego na ten cel, jednak w przyszłości może uda się w ten sposób zwiększyć świadomość odnośnie profilaktyki wielu chorób, zwłaszcza cywilizacyjnych i tych silnie skorelowanych z trybem życia, dietą oraz aktywnością fizyczną (lub raczej jej brakiem) w populacji polskiej. Jak na razie moim zdaniem zdecydowanie zbyt mało wykorzystuje się w tym celu media. A przecież to własnie telewizja czy internet, czasem również gazety stanowią główne źródło informacji i wiedzy z jakich korzysta znaczna część społeczeństwa. Tak jak zauważyli poprzednicy w swoich komentarzach- zamiast zapychać czas antenowy głupotami, których nie da się oglądać bez utraty wiary w nasze społeczeństwo i inteligencje marnujących w ten sposób czas widzów telewizyjnych (mam tutaj na myśli takie programy jak "dlaczego ja", "ukryta prawda" czy inne paradokumentalne seriale w mojej opinii pozbawione wartości merytorycznej, edukacyjnej czy w ogóle jakiejkolwiek) dlaczego by nie zaserwować im programów popularnonaukowych zwiększających wiedzę o organizmie człowieka, jego funkcjonowaniu i prawidłowej pracy, aby poprawić umiejętności i kompetencje społeczeństwa w kwestii samoświadomości i profilaktyki zdrowia.
We współczesnym świecie edukacja zdrowotna bardzo zyskała na znaczeniu. Koncepcja promocji zdrowia powstała podczas trzydziestego posiedzenia Światowego Zgromadzenia Zdrowia w Ałma Acie w 1977 roku. Motywem przewodnim było wówczas, między innymi, sukcesywne pogarszanie się sytuacji zdrowotnej społeczeństw. Ten niepokojący stan rzeczy wydawał się o tyle dziwny, że nastąpił w tym czasie ogromny postęp w dziedzinach nauk medycznych. Ponadto objęto ochronę zdrowia wysokimi nakładami finansowymi. Nowe rozwiązania technologiczne w medycynie, coraz droższe metody diagnostyczne i lecznicze obciążały jednak w wysokim stopniu budżety, które były przeznaczone na poprawę warunków sprzyjających utrzymaniu dobrej kondycji zdrowotnej. Skutkiem tego były zmniejszone nakłady na podstawową działalność ochrony zdrowia, a co za tym idzie, także na działania profilaktyczne. W związku z tym Światowa Organizacja Zdrowia (WHO, World Health Organization) opracowała uchwałę określaną jako „Zdrowie dla wszystkich w 2000 roku”. Celem wyznaczonej nowej strategii była ochrona zdrowia, która — jak podkreślono — należy do podstawowych praw człowieka. Państwa mają obowiązek zapewnienia swoim obywatelom takich warunków, aby mogli oni skutecznie realizować zdrowy i prozdrowotny tryb życia. Inwestowanie jedynie w rozwój medycyny naprawczej okazało się błędną ideą, dlatego też stwierdzono, że priorytetem każdego systemu obejmującego obszar medyczny powinna być podstawowa opieka zdrowotna. Właściwa taktyka mająca na celu ochronę zdrowia powinna bowiem polegać na profilaktyce w jej najwcześniejszej fazie, to znaczy na promocji zdrowia w społeczeństwach oraz w organizacjach samorządowych wszystkich państw na świecie. Zdrowie jest promowane na wiele różnych sposobów. Bardzo ważne jest przy tym, by dotrzeć do jak największej liczby osób. Wykorzystuje się więc wszelkie możliwe techniki, w tym także media, których rola jest w tym przypadku kluczowa. Pełnią one bowiem bardzo istotną funkcję w życiu współczesnego człowieka. Można nawet powiedzieć, że stanowią przysłowiowe okno na świat. Należy więc zadać sobie pytanie, jaką rolę w życiu zdrowotnym człowieka, społeczeństw odgrywają media. Ogólnie rzecz ujmując, są to instytucje, które mają na celu przekazywanie społeczeństwu różnego rodzaju komunikatów. Trzeba przy tym zauważyć, że obecnie wciąż powstają nowe środki masowego przekazu, a co za tym idzie, przybywa też nowych funkcji. Tak więc rolą mediów już dawno przestało być jedynie przekazywanie wiadomości. Badając etymologię słowa „media”, można stwierdzić, że wywodzi się ono z języka łacińskiego i oznacza pośrednika . Wyraz ten jest używany w niniejszym artykule jako nośnik przekazu, czyli narzędzie, które daje możliwość przekazania wiadomości odbiorcy. W tym rozumieniu pojęcie mediów obejmuje prasę, radio, telewizję, ale nie tylko. Tym samym terminem określone zostały również kasety, płyty, filmy oraz publikacje literackie. W XIX i XX wieku w dziedzinie mediów odnotowano ogromny rozwój, dzięki czemu teraz stały się one wszechobecne w życiu większości ludzi. Media są obecnie określane mianem „czwartej władzy”, która istnieje obok władzy wykonawczej, ustawodawczej i sądowniczej. Żadna z nich nie powinna brać góry nad inną, ponieważ zakłóciłoby to prawidłowe działanie państwa. Jednak środki masowego przekazu w charakterze czwartej władzy zyskały na tyle dużą siłę, że często stają się wyznacznikiem funkcjonowania pozostałych obszarów. Istnieje pogląd, według którego taka nierówność między władzami w dużej mierze wpływa na życie polityczne, gospodarcze i społeczne. Ten punkt widzenia głosi również, że sytuacja mediów jest znacznie stabilniejsza niż nawet bardzo wysokie funkcje polityczne. Przykładem pozycji mediów jest fakt, że chcąc uzyskać duże wpływy w społeczeństwie, należy najpierw stworzyć swój pozytywny wizerunek w mediach. Najbardziej rozpowszechnione media to radio i telewizja, przy czym zdecydowanie istotniejszą funkcję spełnia telewizja, nie tylko ze względu na jej ogólną dostępność, ale także na to, że oddziałuje na więcej zmysłów. Naturalnie, informacje zasłyszane w radiu nie są mniej ważne od tych, które uzyskuje się za pomocą programów telewizyjnych. Jednak większe wrażenie wywołują obrazy. Dodatkowo należy wspomnieć o tym, że telewizja publiczna w statucie swojej działalności ma odgórnie narzucony obowiązek emitowania programów edukacyjnych. Jak wspomniano, telewizja w obecnych czasach dociera niemal do wszystkich ludzi, niezależnie od wieku czy stanu majątkowego. Nie jest to już luksus, na który stać tylko najbogatszych przedstawicieli społeczeństwa. Jest ona źródłem informacji, rozrywki, edukacji zarówno dla dzieci, jak i dorosłych, a zwłaszcza dla ludzi starszych, którym obce jest inne medium, bardzo dziś popularne, czyli internet. Funkcja telewizji w takim ujęciu odnosi się, oczywiście, do przeciętnego, statystycznego obywatela, przy założeniu, że jest on w stanie bez przeszkód korzystać z możliwości, jakie dostarcza to medium. Oddziaływanie telewizji nie w każdym przypadku może jednak odbywać się w takim stopniu, jak wspomniany powyżej. Wiadomo, że osoby niewidome lub głuchonieme mają ograniczoną percepcję w tym zakresie. Jest to jednak temat do przeprowadzenia odrębnej analizy. Reasumując, można stwierdzić, że wiele osób nie potrafi wyobrazić sobie życia codziennego bez telewizji. W tym właśnie drzemie jej ogromna siła i potencjał. Polskie społeczeństwo stało się, tak jak to miało miejsce w krajach zachodnich, społeczeństwem informacyjnym. Odnosi się to głównie do młodych ludzi. Nowe media są dla nich tożsame z komputerem i internetem. Nowa era cywilizacji powinna posiadać takie cechy, jak otwartość, szybka i względnie tania wymiana informacji, edukacja oraz większa efektywność pracy. W związku z tym odnotowuje się coraz większe zainteresowanie internetem. Pozwala on bowiem na szybkie i skuteczne zdobycie interesujących wiadomości. Technologia informacyjna odgrywa bardzo dużą rolę w otaczającym świecie. Wpływa ona na zmianę wielu aspektów życia. Należy jednak pamiętać, że jego działanie edukacyjne nie zawsze wywiera planowany wpływ. Pojawia się również i ten nieplanowany, którym jest nie tylko chaos informacyjny i nadmierne używanie tego medium, ale również przyswajanie informacji nieprzeznaczonych dla danej grupy wiekowej. Stąd ważnym zadaniem staje się nauka umiejętnego i krytycznego korzystania z informacji zawartych w popularnym „necie”. Ponieważ zdrowie jest podstawowym prawem człowieka, należy wykorzystywać wszystkie dostępne drogi medialne do jego promocji. Media są bowiem istotnym sprzymierzeńcem w walce o poprawę kondycji zdrowotnej społeczeństwa i źródłem właściwych informacji oraz orędownikiem zachowań dążących do prozdrowotnego stylu życia. Media międzynarodowe i lokalne odgrywają znaczącą rolę jako łącznik między pracownikami ochrony zdrowia a szerokim gronem laików w tej dziedzinie. Autorytety dziedzin medycznych edukują media, powierzając im fundamentalną wiedzę w tym zakresie. Informacje są przetwarzane przez media w taki sposób, aby podać je społeczeństwu w możliwie najprzystępniejszej wersji. Przykładem tego procesu może być choćby akcja informacyjna rządu Stanów Zjednoczonych dotycząca faktu pojawienia się epidemii ptasiej grypy. Nie było wątpliwości, że opinia publiczna prędzej czy później dowie się o kolejnych przypadkach tej choroby. Należało więc zadbać o to, aby informacja ta została podana w sposób niewywołujący paniki. Dlatego przeprowadzono program szkoleniowy przeznaczony dla mediów lokalnych, aby ułatwić im dogłębne zrozumienie problemu. Pracownicy stacji telewizyjnych zostali poinformowani o złożoności problematyki dotyczącej ptasiej grypy, o tym, na co należy zwracać uwagę oraz jak przebiega choroba. Dzięki temu mogli przedstawić społeczeństwu prawdziwy obraz zaistniałej sytuacji. W przypadku mężczyzn to dom rodzinny jest podstawowym źródłem, z którego czerpią swą wiedzę. Innym czynnikiem wpływającym na stopień wyedukowania zdrowotnego są proponowane młodzieży szkolne programy, mające na celu przybliżenie młodym ludziom tej tematyki. Istotnym wynikiem przeprowadzonych badań jest też stwierdzenie, że to media stanowią drugi co do oddziaływania czynnik kształtujący troskę o zdrowie. Jak wspomniano, media są najważniejszym źródłem informacji odnoszących się do wielu aspektów życia, również do profilaktyki prozdrowotnej. Rola edukacyjno- -wychowawcza środków masowego przekazu została uznana i znalazła odbicie w Narodowym Programie Zdrowia oraz w ustawie o radiofonii i telewizji . W aktach prawnych znalazł się zapis, według którego emitowane programy nie mogą promować zachowań mogących mieć negatywny wpływ na zdrowie, jak na przykład brak reklam promujących tak zwane „napoje wysokoprocentowe”. Narodowy Program Zdrowia zaleca natomiast wzmożoną publikację w mediach treści o charakterze edukacyjnym w celu wyrobienia w społeczeństwie nawyków dążących do poprawy kondycji zdrowotnej. Zbyt często w mediach pojawiają się reklamy takich produktów, jak alkohol, papierosy czy słodycze, co nie wywiera pozytywnego efektu na społeczeństwo. Rzadko promuje się natomiast chociażby warzywa lub mleko, co skutkuje brakiem zainteresowania tego typu żywnością. Wyjątkiem jest akcja „Pij mleko” oraz kampanie skierowane przeciw sprzedaży alkoholu osobom nieletnim . W ostatnich latach jednak sytuacja bardzo się zmieniła. Media wychodzą bowiem naprzeciw zapotrzebowaniu na programy dotyczące zdrowego stylu życia. Coraz częściej istnieje możliwość obserwacji technik, jakimi posługują się media, aby dostarczyć dobrych wzorców. Prasa publikuje odpowiednie felietony, telewizja prezentuje reportaże, z których można dowiedzieć się, jaką dietę stosować, jaką aktywność fizyczną przedsięwziąć, czego unikać, a do czego dążyć. Duże znaczenie mają też modele zachowań prezentowane w popularnych serialach. Pokazują one, co jest złe, a co dobre dla samopoczucia człowieka. Nie uciekają od problemów, ale dają wskazówkę, jak z nimi walczyć. Reasumując, media wciąż ewoluują, a co za tym idzie, dostosowują swoją ofertę do oczekiwań społeczeństwa, które w miarę rozwoju świadomości wymaga coraz więcej. Niestety, rozszerzona oferta mediów w dziedzinie zdrowia nie dociera do wszystkich. Nacisk informacyjny w dziedzinie profilaktyki prozdrowotnej powinien więc zostać położony również na ulepszenie metod trafiających do szerszego grona odbiorców. Wiąże się to z „modą” na zdrowe życie. Należy się spodziewać w najbliższych latach rozwoju reklamy i kampanii prozdrowotnych. ( publikacja p. Agnieszka Turbiarz i wsp.)