Prawie 700 tys. osób w naszym kraju ma tzw. otyłość patologiczną wymagającą leczenia chirurgicznego, które pomaga w odchudzaniu, jak i chroni przed poważnymi chorobami. Pacjentów tych trzeba objąć kompleksową i skoordynowaną opieką.
Specjaliści podczas konferencji naukowej w Warszawie wyjaśnili, że otyłość patologiczna występuje wtedy, gdy wskaźnik masy ciała BMI przekracza 40 punktów. Osoby z tak dużą masą ciała wymagają specjalistycznej pomocy, u wielu z nich konieczne jest operacyjne leczenie polegające np. na zmniejszeniu różnymi metodami objętości żołądka. Są to tzw. zabiegi bariatryczne i najlepiej, gdy są wykonywane małoinwazyjną metodą laparoskopową.
Prezes Towarzystwa Chirurgów Polskich prof. Krzysztof Paśnik powiedział w rozmowie z PAP, że operacyjnego leczenia otyłości może wymagać w naszym kraju 700 tys. osób, u których występuje otyłość patologiczna. W 2018 r. zabiegi bariatryczne przeprowadzono u zaledwie 3,8 tys. tych pacjentów, o ponad 500 więcej niż rok wcześniej – wynika z danych przedstawionych podczas konferencji przez ekspertów Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego w Warszawie.
„Liczba wykonywanych u nas operacji to wciąż zatem kropla w morzu potrzeb. Tymczasem badania naukowe wykazują, że chronią one przed wieloma powikłaniami i przedłużają życie osobom z otyłością” – podkreślił prof. Paśnik, który od wielu lat specjalizuje się w operacjach bariatrycznych.
Specjaliści przekonują, żeby zwiększyć w naszym kraju liczbę operacji bariatrycznych, a jednocześnie wprowadzić kompleksową i skoordynowaną opiekę nad pacjentami poddawanymi tym zabiegom. „Sama operacja to jeszcze nie wszystko” – podkreślił prof. dr hab. Łukasz Kaska z Centrum Leczenia Otyłości i Chorób Metabolicznych Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Tym bardziej, że operacja nie jest panaceum na otyłość. Po 10 latach od 20 do 30 proc. operowanych wraca do poprzedniej masy ciała.
Jak podkreślił prof. Paśnik, leczeniem otyłości olbrzymiej powinny zajmować się wyłącznie wyspecjalizowane w tej dziedzinie ośrodki, dysponujące doświadczonymi w tych zabiegach chirurgami i odpowiednimi specjalistami, np. od dietetyki, psychologii i rehabilitacji. Ośrodki takie muszą zapewnić pacjentom wieloletnią opiekę, czasami do końca życia. Co roku powinno się w nich wykonywać co najmniej 150 operacji bariatrycznych, bo to gwarantuje odpowiednią ich jakość.
Trzeba też zmienić nastawienie lekarzy w Polsce do operacji bariatrycznych. Wielu z nich nie mówi nawet o nich pacjentom, bo nadal nie jest przekonanych do tych zabiegów. To błąd – twierdzą chirurdzy. „Chirurgia bariatryczna przestała być jedynie leczeniem nadmiernej masy ciała. Pozostaje jedyną metodą leczenia otyłości olbrzymiej o udowodnionej skuteczności” – przekonuje prof. Andrzej Budzyński, kierownik Oddziału Klinicznego Chirurgii Endoskopowej, Metabolicznej oraz Nowotworów Tkanek Miękkich Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie.
Z postulatami specjalistów zgodził prezes Narodowego Funduszu Zdrowia Andrzej Jacyna. Powiedział, że poza zabiegami na najwyższym poziomie niezbędne jest zapewnienie operowanym pacjentom kompleksowej i długofalowej opieki. „Obecnie wielu z nich nie wraca do ośrodka, w którym byli operowani, a po operacji muszą radzić sobie sami” – podkreślił.
Prezes NFZ zwrócił uwagę, że bardzo ważne jest przygotowanie do operacji pacjenta, które powinno trwać około 6 miesięcy. „Większość ośrodków wykonujących takie operacje tego jednak nie przestrzega”. Szpitale decydujące się na chirurgię bariatryczną muszą być wyposażone w odpowiedni sprzęt, np. w stół operacyjny przystosowany do osób z otyłością olbrzymią.
Zdaniem dr. Jerzego Gryglewicza z Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia, chirurgia bariatryczna powinna mieć zapewnione oddzielne finansowanie w ramach kompleksowej i skoordynowanej opieki nad operowanymi pacjentami. „Wprowadzenie tej opieki poprzedziłby program pilotaży realizowany w wybranych ośrodkach. Nie wyobrażam sobie, żeby było inaczej” – dodał.
Nie wiadomo jednak, kiedy taki pilotaż miałby się rozpocząć. Dr Gryglewicz powiedział, że program kompleksowej opieki w zakresie chirurgii bariatrycznej jest na etapie konsultacji ze specjalistami. Jest jednak przekonany, że efektywny i kompleksowy model opieki nad chorymi może poprawić ich sytuację, jak też zmniejszyć koszty leczenia otyłości.
Ekspert ds. zdrowia zwrócił uwagę, że operacjom bariatrycznym często poddawani są ludzie młodzi. „Średnia wieku operowanych to zaledwie 43 lata, w 2018 r. najmłodsi pacjenci byli w wieku 14-16 lat, z kolei najstarsi mieli od 70 do 77 lat” - powiedział. Z danych NFZ wynika, że na chirurgiczne leczenie otyłości w 2018 r. przeznaczono 43,5 mln zł, o 7 mln zł więcej niż rok wcześniej.
Dzięki zabiegom osoby z otyłością olbrzymią mogą być nadal aktywne i uniknąć wielu powikłań związanych z nadmierną masą ciała, takich jak zaburzenia metaboliczne, cukrzyca czy zaburzenia kostno-stawowe. „Bardzo ważne jest zatem, żeby pacjenci ci byli operowani jeszcze przed wystąpieniem powikłań, a nie dopiero wtedy, gdy się już pojawią” – powiedział PAP prof. Paśnik.
Z analizy ekspertów Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia wynika, że koszty pośrednie utraconej produktywności chorych z otyłości w 2015 r. wyniosły 77,55 mln zł, a w 2016 r. zwiększyły się one do 85,14 mln zł. (PAP)
Komentarze
[ z 9]
To straszna wiadomość. Niestety smutna prawda jest taka, że zaczęliśmy prowadzić znacznie bardziej siedzący tryb życia niż nasi rodzice i dziadkowie. Kilka dziesięcioleci temu zakupy polegały na chodzeniu długą drogę na targ, gdzie można było znaleźć sklep spożywczy, piekarnię, banki itp. Kiedy zaczęły pojawiać się duże supermarkety i centra handlowe, ludzie zaczęli jeździć samochodami, aby zyskać na czasie. W niektórych krajach uzależnienie od samochodu stało się tak silne, że wiele osób będzie jeździć, nawet jeśli ich miejsce docelowe znajduje się tylko kilkaset metrów od miejsca zamieszkania. W dzisiejszych czasach ludzie jedzą znacznie więcej żywności niż w poprzednich pokoleniach. To właśnie ma miejsce w krajach rozwiniętych, jednak tendencja ta rozprzestrzeniła się na całym świecie.
Niestety doszło do sytuacji, że w niektórych przypadkach otyłość jest tak zaawansowana, że konieczne jest przeprowadzenie operacji, która pozwoli pacjentowi na powrót do zdrowia. Moim zdaniem takie rozwiązania są oczywiście bardzo dobrym rozwiązaniem i jeżeli istnieje możliwość ich przeprowadzenia, to dobrze aby jak największa ilość pacjentów mogła z niej skorzystać. Warto zauważyć, że bardzo wiele osób dzięki takim operacjom bariatrycznym może powrócić do normalnego funkcjonowania i zdrowo żyć. Przeprowadzono jakiś czas temu badania sugerujące, że dzięki takim operacjom znacznie zmniejszyło się u tych osób ryzyko rozwoju licznych chorób w tym na przykład cukrzycy typu drugiego, która jest coraz powszechniejszym problemem w naszym społeczeństwie. Z pewnością konieczne jest zapobieganie rozwoju tak zaawansowanej otyłości co poprzez przestrzeganie pewnych zasad jest oczywiście możliwe do zrealizowania.
Zgadza się, korzyści płynących z przeprowadzenia takiej operacji jest bardzo wiele. Dzięki temu, że dochodzi do zmniejszenia masy ciała po operacji układ ruchu jest w dużo mniejszym stopniu obciążony. Warto zaznaczyć, że wiele osób skarży się na różne dolegliwości czy to ze strony stawów, mięśni czy też kości, które są spowodowane właśnie nadmiernym obciążeniem. Inną kwestią jest to, że otyłość wpływa także na nasze zdrowie psychiczne. Jak się okazuje nadmierna masa ciała może przyczyniać się chociażby do rozwoju depresji, która w dzisiejszych czasach jest dosyć powszechnym zjawiskiem, Warto zauważyć, że dzieci, które mają nadwagę lub otyłość są często gorzej traktowane przez swoich rówieśników, co oczywiście nie powinno mieć miejsca. W dzisiejszych czasach wygląd odgrywa bardzo duże znaczenie, a znane osoby promują zdrowy tryb życia. Dzieci oraz młodzież bardzo często wzorują się na tym co widzą w Internecie, dlatego jeżeli ktoś ma nadmierną ilość kilogramów to często niestety może mieć problemy z akceptacją chociażby w szkole co także może przyczyniać się do rozwoju zaburzeń psychicznych.
Otyłość stała się coraz powszechniejszym problemem na świecie i w Polsce. Coraz częściej da się zauważyć osoby, które mają nadmierną ilość kilogramów. Niepokojące jest to, że wśród tych osób coraz częściej znajdują się dzieci. Wynika to z tego, że często podobnie jak ich rodzice prowadzą niewłaściwy tryb życia. Powielają oni ich nawyki co do jedzenia oraz niskiego poziomu aktywności fizycznej. Spowodowane jest to wieloma czynnikami. Po pierwsze coraz więcej młodych osób spędza czas przed konsolami, telewizorami czy konsolami. Problem ten stał się jeszcze większy gdy pojawiły się smartfony oraz tablety, które pozwalają na to, że dzieci mogą spędzać czas używając różnych elektronicznych urządzeń w szkołach oraz swoich pokojach, co jest znacznie trudniejsze do kontrolowania przez rodziców czy nauczycieli. Wśród młodzieży występuje mniejsze zainteresowanie sportem oraz udziałem w zajęciach wychowania fizycznego. Dodatkowo niezdrowe przekąski, które są serwowane w wielu szkolnych sklepikach, tylko pogłębiają problem nadwagi i otyłości wśród polskich dzieci i młodzieży.
Dodatkowe kilogramy stanowią niebezpieczne zaplecze sprzyjające rozwojowi wielu groźnych chorób, a czasem mogą prowadzić nawet do śmierci. Zwykle zaczyna się niewinnie, od kilku nadprogramowych kilogramów lub paru centymetrów więcej w obwodzie… Dzisiejsze czasy jak nigdy wcześniej sprzyjają przybieraniu na wadze. Nie bez powodu otyłość nazywana jest chorobą cywilizacyjną. Brak ruchu, siedzący tryb życia, łatwa dostępność jedzenia typu fast food, brak czasu na samodzielne przygotowywanie posiłków, rezygnacja z poruszania się pieszo na rzecz jazdy samochodem… W ciągu ostatnich dwóch dekad częstotliwość występowania otyłości w Europie potroiła się i – niestety – liczba osób otyłych wciąż wzrasta. Otyłość jest wynikiem długotrwałego zaburzenia równowagi między ilością dostarczanej energii a zapotrzebowania na nią, czyli najczęściej skutkiem zbyt wysokokalorycznej diety. Według Światowej Organizacji Zdrowia WHO otyłość rozumiana jest jako procent osób po 20. roku życia, których wskaźnik masy do ciała BMI (Body Mass Index) wynosi powyżej 30. Z nadwagą mamy do czynienia, gdy wskaźnik ten jest równy 25 lub wyższy. O ile nadwaga sama w sobie nie jest jeszcze jednostką chorobową, to już wtedy powinno nam się zapalić światło ostrzegawcze. Niekontrolowana nadwaga może łatwo doprowadzić do otyłości, która jest trzecią (po nadciśnieniu tętniczym i nikotynizmie) pod względem śmiertelności chorobą cywilizacyjną na świecie. Patrząc na ogromną skalę zjawiska, obecnie mówimy już nie o epidemii, ale nawet pandemii otyłości. Rządy, instytucje i organizacje na całym świecie biją na alarm, ponieważ rocznie na naszym globie umiera ok. 2,8 miliona osób z powodu nadwagi, otyłości lub ich skutków. Nieleczona otyłość może prowadzić do chorób takich jak cukrzyca typu II, choroby krążenia, nadciśnienie tętnicze, zwyrodnienie całego układu kostno-stawowego, miażdżyca, a nawet do niektórych rodzajów nowotworów. Z każdym nadprogramowym kilogramem rośnie także ryzyko zawału oraz udaru, a także wystąpienia problemów psychicznych. Wbrew pozorom Polska wcale nie wygląda dobrze na tle tych statystyk. Obecnie już co drugi Polak ma nadwagę! Również pod względem otyłości niechlubnie dościgamy państwa zachodnie. Według najnowszych danych nasz kraj znajduje się na szóstym miejscu pod względem częstości występowania otyłości z wynikiem 23,2% (tak samo jak Norwegia). Oznacza to, że prawie co 4 z nas jest otyły. Palmę pierwszeństwa w Europie pod tym względem dzierżą Brytyjczycy z wynikiem 27,3%. Lekarze podkreślają – lepiej zapobiegać niż leczyć. Czasami otyłość jest dziedziczna, wywołana czynnikami genetycznymi, hormonalnymi lub skutkiem innej choroby, najczęściej jednak pracujemy na nią sami przez nasze codzienne wybory, które przekładają się na nasz styl życia. Walka z otyłością jest przede wszystkim kosztowna i czasochłonna, a przy tym znacznie trudniejsza niż jej zapobieganie. Przy czym niezwykle ważna jest też determinacja i silna wola. Najlepsze co możemy zrobić w walce z otyłością to przede wszystkim nie dopuścić do jej wystąpienia, dbać o dietę, która dostarczy nam dokładnie tyle energii, ile potrzebujemy. I – co bardzo ważne – pamiętajmy o porcji niezbędnego ruchu! Już 2,5 godziny umiarkowanego wysiłku w tygodniu, czyli ok. 30 minut dziennie znacznie zmniejsza szanse wystąpienia u nas otyłości. Nie czekaj, aż nadprogramowe kilogramy przerodzą się w nadwagę lub otyłość. Zapobieganie czy leczenie otyłości powinno opierać się przede wszystkim na konsekwencji i wszechstronnym, kompleksowym działaniom. Skutecznymi, sprawdzonymi metodami walki z otyłością są gruntowna zmiana nawyków żywieniowych i aktywność fizyczna, które razem przełożą się na redukcję masy ciała. Przy czym pamiętajmy, że otyłość to choroba przewlekła. Dużo łatwiej jest zrzucić nadprogramowy kilogram czy dwa, niż potem zmagać się z pozbyciem kilkunastu lub nawet kilkudziesięciu kilogramów. Dlatego już dziś warto stanąć w walce o szczuplejsze, a przede wszystkim zdrowsze ciało!
O ile w przypadku diety niezbędna może okazać się pomoc dietetyka, tak jednym z najlepszych sposobów zapewnienia sobie regularnej dawki ruchu jest karta Multisport. Oferuje ona dostęp do wielu basenów, aquaparków, klubów tanecznych, parków trampolin, ścianek wspinaczkowych, a przede wszystkim do siłowni w całej Polsce, w których można korzystać również z zajęć fitness. W niezwykle bogatej ofercie znajdziesz też zajęcia body&mind, takie jak joga czy pilates oraz inne zajęcia grupowe. Więc nie zwlekaj i już dziś przełam opory, bo kontakt z innymi osobami, które łączy podobny do Twojego cel, może zadziałać niezwykle motywująco! Nie oznacza to jednak, że masz się przeforsowywać, zwłaszcza gdy dopiero rozpoczynasz swoją przygodę ze sportem lub Twoje ciało nie jest przyzwyczajone do wysiłku fizycznego, Jeśli zmagasz się z otyłością, pamiętaj zwłaszcza o tym, by nie przeciążać stawów. Na początek zamiast biegania lub podnoszenia ciężarów wybierz raczej mniej obciążające ćwiczenia kardio, takie jak jazda na rowerze, szybkie marsze, pływanie lub ćwicz z wykorzystaniem steppera czy orbitreka. Dla stawów najlepsze są pływanie i aqua aerobic. Woda sprawia, że układ kostno-stawowy nie jest tak obciążony jak w przypadku zwykłych ćwiczeń. Z kolei konieczność pokonania oporu wody powoduje zaangażowanie do pracy większej grupy mięśni. A przy okazji… na basenie się nie spocisz! Osobom otyłym poleca się również nordic walking. Maszerowanie z kijkami wzmacnia ręce, a przy tym odciąża kolana i zapewnia lepsze efekty w odchudzaniu niż zwykły marsz. Świetnym sposobem na zrzucenie dodatkowych kilogramów jest także taniec! Zapomnij o kompleksach i daj się porwać rytmom żywiołowego rock’n’rolla lub zumby! W walce z otyłością nie zapominajmy, że sport to też świetna zabawa! Dzięki szerokiemu wyborowi dostępnych dyscyplin, każdy może znaleźć coś dla siebie i aktywnie przeciwdziałać pladze otyłości. Nagrodą za każdym razem będzie lepsze samopoczucie, pobudzenie krążenia krwi, dotlenienie organizmu i więcej energii. Jeśli nie wiesz, co będzie dla Ciebie najlepsze, poproś o pomoc trenera, który stworzy dla Ciebie indywidualnie opracowany plan treningowy z uwzględnieniem Twojego stanu zdrowia i aktywności, które sprawiają Ci największą przyjemność.
Jezu ! Jakie straszne statystyki ! Przez ostatnie dwie dekady liczba otyłych mężczyzn w krajach zachodnich niemal się podwoiła, a otyłych kobiet przybyło o ponad połowę. Coraz częściej również owa przypadłość dotyka dzieci. Przyjęło się uważać problem za czysto estetyczny i wynikający z zaniedbania. Choć w tym przypadku zdrowie rzeczywiście w głównej mierze zależy od nas samych, trzeba pamiętać iż czasem to nieleczone choroby mogą doprowadzić do otyłości, a ta nawet do niepełnosprawności. Niestety, wiemy już, że otyłość to choroba. Bez wątpienia tak. Otyłość to przewlekła choroba polegająca na nadmiernym nagromadzeniu tkanki tłuszczowej w organizmie, gdzie jej ilość przekracza zarówno fizjologiczne potrzeby naszego ciała, jak i jego możliwości adaptacyjne. Otyłość podnosi ryzyko występowania chorób serca oraz chorób układu oddechowego. Prowadzi między innymi do nadciśnienia tętniczego, zawałów serca czy bezdechu sennego. Za osobę otyłą uważa się mężczyznę, u którego tkanka tłuszczowa przekracza 20 procent całkowitej masy ciała, oraz kobietę o masie ciała zawierającej 25 procent tkanki tłuszczowej. Otyłość stanowi coraz poważniejszy problem w wysokorozwiniętych krajach. Prognozuje się, iż w przyszłości może nawet przyjąć rozmiary epidemii. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że na całym globie 700 milionów ludzi jest otyłych. Najwięcej w Stanach Zjednoczonych, gdzie jest to przyczyna nawet 400 tysięcy zgonów rocznie. Do 2020 roku na otyłość ma chorować tam nawet 40 procent populacji. Niektóre badania już teraz zbliżają się do takich wyników, więc może nastąpić to wcześniej. W Polsce ponad 25 procent osób powyżej dwudziestego roku życia jest otyłych. Zajmujemy pod tym względem niechlubne piąte miejsce w Europie. Prowadzi Wielka Brytania, gdzie na otyłość choruje ponad 28 procent społeczeństwa. Najlepiej jej zapobiegać - poprzez aktywność fizyczną oraz zdrową dietę. Najczęstszą przyczyną choroby jest zaniedbanie, więc tylko od nas zależy, czy do niej dopuścimy. Jeżeli jest już za późno na profilaktykę, należy wdrożyć proces leczenia, a później odpowiednią dietę. W zależności od stopnia otyłości leczenie wspiera się czasem farmakologicznie bądź chirurgicznie. Długotrwały efekt kuracji zapewnia powolny i stały spadek masy ciała. Dbając o jej stabilizację, należy stopniowo ją zmniejszać. Zaleca się obniżanie jej o 5 – 10 procent co pół roku w stosunku do masy wyjściowej. Przed podjęciem leczenia, z problemem nadwagi, należy zgłosić się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. To czas na profilaktykę i rady, czego unikać, a co stosować, by do otyłości nie dopuścić. Do specjalisty zostaną wysłane osoby ze sporą otyłością oraz takie, które zmagają się z dodatkowymi chorobami. Niezbędna będzie również wizyta w gabinecie dietetyka, który pomoże stworzyć odpowiednią dietę dla chorego. Musi być ona zarówno restrykcyjna, jak i zbilansowana, by nie doprowadzić do niedoborów żywieniowych. Zależnie od stopnia zaawansowania choroby, leczenie otyłości może być wspomagane odpowiednio dobranymi lekami. Jeżeli np. chory ma słabość do podjadania, spożywania nadmiernych posiłków, stosuje się wóczas farmaceutyki powodujące zasycanie. Dla osób przejadających się produktami zbożowymi odpowiednie będą leki zmniejszające wchłanianie cukrów prostych, a dla tych z podejrzeniem insulinoodporności – biguanidy. Cukrzyca typu drugiego, wylewy i zawały, miażdżyca, choroby nerek, nadciśnienie – to tylko niektóre z gamy schorzeń, do których może doprowadzić otyłość. Osoby otyłe często zmagają się również z licznymi problemami psychologicznymi i społecznymi. W ekstremalnych przypadkach przypadłość ta utrudnia lub uniemożliwia normalne poruszanie się, a więc niejednokrotnie negatywnie wpływa na pracę, życie towarzyskie i seksualne, a także samopoczucie. Otyłość jest znakiem naszych czasów i jak na razie nic nie wskazuje na to, by sytuacja miała się poprawić. Zacznijmy od zadbania o własne zdrowie oraz, o zdrowie naszych bliskich. Pamiętajmy o odpowiedniej diecie i ruchu na co dzień, a przyczynimy się do powstrzymania lawinowo rosnącej liczby osób otyłych.
Europejska organizacja do spraw badań nad otyłością opublikowała nawet swoiste wytyczne odnośnie chirurgicznego leczenia otyłości. Znaczna otyłość ze swoimi zdrowotnymi i psychospołecznymi konsekwencjami znacząco zwiększa nie tylko chorobowość, ale stanowi także znaczny problem społeczno-ekonomiczny. Roczne bezpośrednie koszty opieki zdrowotnej wśród chorych ze skrajną otyłością (BMI ≥ 35 kg/m2) są 3-krotnie wyższe niż u chorych z prawidłową masą ciała . Udowodniono, że chirurgia bariatryczna jest najskuteczniejszą metodą leczenia chorych z otyłością olbrzymią . Wyniki ostatnich wieloletnich badań wykazały istotną redukcję śmiertelności u chorych po operacjach bariatrycznych, a także zmniejszenie ryzyka rozwinięcia kolejnych chorób towarzyszących. Dzięki chirurgicznemu leczeniu otyłości zmniejsza się stopień wykorzystania opieki zdrowotnej i obniża jej bezpośrednie koszty. Chirurgia bariatryczna jest ważną i integralną częścią całościowego leczenia chorych z otyłością olbrzymią. Wytyczne zostały stworzone przez wielospecjalistyczny zespół ekspertów będących przedstawicielami międzynarodowych towarzystw medycznych i chirurgicznych: Międzynarodowego Towarzystwa Chirurgicznego Leczenia Otyłości (IFSO, International Federation for the Surgery of Obesity), Oddział Europejski Międzynarodowego Towarzystwa Chirurgicznego Leczenia Otyłości (IFSO-EC, International Federation for the Surgery of Obesity — European Chapter), Europejskiego Towarzystwa Badań nad Otyłością (EASO, European Association for the Study of Obesity), Europejskiej Grupy ds. Otyłości u Dzieci (ECOG, European Childhood Obesity Group), Międzynarodowej Grupy Zwalczania Otyłości (IOTF, International Obesity Task Force). Celem wytycznych było przekazanie lekarzom, twórcom polityki zdrowotnej, jej wykonawcom i towarzystwom ubezpieczeniowym podstawowych zasad właściwego postępowania w leczeniu otyłości olbrzymiej. Wnioski panelu ekspertów potwierdzono wiarygodnymi badaniami naukowymi uzyskanymi z przeglądu baz naukowych, takich jak Medline (PubMed) oraz Cochrane Library. Chorzy w wieku 18–60 lat: 1) z BMI ≥ 40 kg/m2; 2) z BMI 35–40 kg/m2 z chorobami towarzyszącymi, w przypadku których wywołany chirurgicznie ubytek masy ciała spowoduje ich poprawę lub ustąpienie (np.: zaburzenia metaboliczne, choroby sercowo-oddechowe, zwyrodnieniowe choroby stawów, problemy psychologiczne związane z otyłością) i tym podobne; 3) powyższe wartości BMI odnoszące się do aktualnie stwierdzanego bądź udokumentowanego w przeszłości. Należy podkreślić, że: a) utrata masy ciała w wyniku intensywnego leczenia przed operacją (chorzy, którzy osiągnęli poziom BMI poniżej wymaganego do operacji) nie jest przeciwwskazaniem do planowanej operacji bariatrycznej; b) chirurgia bariatryczna jest wskazana u chorych, którzy zaczęli ponownie tyć po znaczącym ubytku masy ciała w wyniku leczenia zachowawczego. Zabieg operacyjny należy rozważać u chorych, u których pomimo leczenia zachowawczego nie uzyskuje się redukcji masy ciała lub ma ona nietrwały charakter. Chorzy powinni przestrzegać zaleceń lekarskich. Kwalifikacja do operacji bariatrycznych dzieci/młodzieży może być rozważana w ośrodkach z dużym doświadczeniem w leczeniu chirurgicznym otyłości u dorosłych zatrudniających specjalistów z zakresu pediatrii, dietetyki i psychologii. U dzieci/młodzieży ze znaczną otyłością, zabieg bariatryczny może być rozważany, w przypadkach gdy: 1) stwierdza się u nich BMI ≥ 40 kg/m2 (lub 99,5o percentyla odpowiednio do wieku) oraz co najmniej jedną chorobę towarzyszącą; 2) przebyli co najmniej 6-miesięczne leczenie zachowawcze otyłości w ośrodku wyspecjalizowanym w tym zakresie; 3) wykazują cechy kostnej i rozwojowej dojrzałości; 4) są zdolni do poddania się całościowej medycznej i psychologicznej ocenie przed i po leczeniu operacyjnym; 5) deklarują uczestnictwo w pooperacyjnym wielospecjalistycznym programie leczenia; 6) mają dostęp do zabiegu operacyjnego w ośrodku ze specjalistycznym zapleczem pediatrycznym (pielęgnacyjnym, anestezjologicznym, psychologicznym i opieki pooperacyjnej) Operacja bariatryczna może być wykonywana u chorych z zespołami genetycznymi, takimi jak zespół Pradera-Williego, tylko po starannym rozważeniu wskazań przez doświadczony zespół chirurgów i pediatrów. Przeciwwskazania charakterystyczne dla chirurgii bariatrycznej 1. Brak właściwej opieki medycznej. 2. Brak możliwości uczestnictwa w wieloletniej opiece pooperacyjnej. 3. Niestabilne zaburzenia psychiczne, ciężka depresja, zaburzenia osobowości, chyba że leczenie operacyjne będzie zalecane przez psychiatrę doświadczonego w leczeniu otyłości. 4. Nadużywanie alkoholu lub uzależnienie od leków. 5. Choroby zagrażające życiu w krótkim czasie. 6. Niezdolność do sprawowania opieki nad samym sobą lub brak możliwości długookresowego wsparcia rodzinny lub otoczenia. Decyzja o przeprowadzeniu zabiegu operacyjnego powinna następować po całościowej wielospecjalistycznej ocenie stanu zdrowia chorego. Niezbędny zespół dokonujący takiej oceny powinien optymalnie składać się z następujących specjalistów, doświadczonych w leczeniu otyłości i chirurgii bariatrycznej: — lekarza ogólnego; — chirurga; — anestezjologa; — psychologa lub psychiatry; — dietetyka; — pielęgniarki społecznej/pracownika socjalnego . Chory zakwalifikowany do operacji bariatrycznej powinien zostać poddany ocenie przedoperacyjnej typowej dla każdej innej poważnej operacji brzusznej. Ocena przedoperacyjna powinna obejmować: — ocenę ogólnego stanu zdrowia i odżywienia; — wyjaśnienie choremu zmian w odżywianiu, które są niezbędne po operacji; — optymalizację leczenia chorób towarzyszących w celu zmniejszenia ryzyka okołooperacyjnego; — ocenę motywacji pacjenta i jego chęci do uczestnictwa w długookresowej kontroli pooperacyjnej; — upewnienie się, że pacjent jest dokładnie poinformowany o korzyściach, konsekwencjach i ryzyku związanym z poszczególnymi operacjami i konieczności kontroli pooperacyjnej do końca życia; — upewnienie się, że pacjent rozumie możliwe ograniczenia leczenia operacyjnego; — upewnienie się, że pacjent wyrazi w pełni świadomą zgodę zawierającą oświadczenie o ryzyku okołooperacyjnym, akceptację modyfikacji stylu życia i długookresowej kontroli. Dodatkowo do rutynowej oceny przedoperacyjnej podobnie jak w innych poważnych operacjach brzusznych, chory może wymagać dodatkowych badań (uzależnionych od planowanego rodzaju operacji bariatrycznej i stanu zdrowia) w kierunku: — zespołu bezdechów sennych i funkcji oddechowych; — zaburzeń metabolicznych i endokrynologicznych; — zaburzeń żołądkowo-przełykowych (Helicobacter); — składu ciała (ocena densytometryczna); — gęstości kośćca; — kalorymetrii pośredniej. Obecnie brakuje dostatecznej ilości danych opartych na wynikach badań naukowych, które wskazywałyby do jakiego typu operacji bariatrycznej należałoby zakwalifikować chorego. Wśród różnych czynników przedoperacyjnych, które mogą mieć wpływ na wybór rodzaju operacji bariatrycznej należą: — BMI, — wiek, — płeć, — rozkład tkanki tłuszczowej, — cukrzyca typu 2, — dyslipidemia, — napadowa żarłoczność (BED, binge eating disorders), — niska inteligencja, — znacznych rozmiarów przepuklina rozworu przełykowego, — refluks żołądkowo-przełykowy (GERD, gastroesophageal reflux disease), — oczekiwania pacjenta/możliwości techniki operacyjnej. Oczekiwana średnia utrata masy ciała i utrzymanie się jej ubytku jest zależne od rodzaju wykonanej operacji i wzrasta w następującej kolejności: AGB, VGB, GBP, BPD-DS, BPD. Przeciwnie, skala trudności wykonania operacji i potencjalne powikłania chirurgiczne i metaboliczne zmniejszają się w odwrotnym porządku . Zabiegi operacyjne powinny być wykonywane w wielospecjalistycznych ośrodkach leczenia otyłości z odpowiednio przeszkolonym zespołem i właściwym wyposażeniem (patrz wyżej). Doświadczenie chirurga bariatry jest kluczowe w każdej sytuacji. Nie zaleca się okazjonalnego wykonywania zabiegów bariatrycznych. Jeżeli można spodziewać się, że chory w większym stopniu skorzysta z rodzaju operacji niewykonywanej w danym ośrodku, powinien zostać przekazany do ośrodka z odpowiednim doświadczeniem w wykonywaniu danego zabiegu. Redukcja masy ciała uzyskana w wyniku leczenia bariatrycznego może prowadzić do konieczności przeprowadzenia zarówno operacji plastycznych, jak i rekonstrukcyjnych. Otyłość olbrzymia jest chorobą trwającą przez całe życie. Lekarz prowadzący i chirurg są odpowiedzialni za leczenie chorób towarzyszących przed operacją oraz opiekę po zabiegu operacyjnym. Całościowa opieka i kontrola pooperacyjna (chirurgiczna i medyczna) powinna być dostępna dla wszystkich chorych i mieć charakter wielospecjalistyczny. Chirurg jest odpowiedzialny za wszystkie możliwe wczesne i odległe wydarzenia bezpośrednio związane z przeprowadzoną operacją. Natomiast lekarz ogólny jest odpowiedzialny za wieloletnią opiekę pooperacyjną, leczenie otyłości i związanych z nią zaburzeń, a także poza chirurgicznych skutków przeprowadzonej operacji. Wyniki leczenia w znacznym stopniu, poza innymi czynnikami, zależą od zastosowania się chorego do zaleceń pooperacyjnych i długookresowej kontroli. Podczas gwałtownego ubytku masy ciała specjalną uwagą należy objąć: — możliwe niedobory witamin, białek i innych mikroelementów; — modyfikację leczenia związanych z otyłością chorób, takich jak cukrzyca i nadciśnienie. Wszyscy chorzy po operacjach bariatrycznych wymagają regularnego, kwalifikowanego nadzoru przez całe życie. Pacjenci powinni mieć dostęp do 24-godzinnej opieki zapewnianej przez ośrodek operujący. Chorzy odpowiadają przez całe życie za przestrzeganie zasad opieki i kontroli pooperacyjnej. Chorzy powinni zapoznać się z pisemną informacją o operacji, rodzaju implantu (jeśli był zastosowany) i potencjalnymi poważnymi efektami ubocznymi. — AGB: • kontrole pooperacyjne w okresie pierwszego roku po operacji powinny odbywać się co najmniej co trzy miesiące, począwszy od pierwszego miesiąca po zabiegu aż do klinicznie satysfakcjonującego ubytku masy ciała, jeśli to konieczne z ponawianym dopełnianiem systemu opaski. Następne kontrole powinny odbywać się nie rzadziej niż co rok; • stan metaboliczny i odżywienia powinien być regularnie monitorowany w celu oceny: ewen- tualnych niedoborów witaminowych i zapewnienia ich właściwej suplementacji, odpowiedzi organizmu na zabieg operacyjny, ubytku masy ciała i dostosowania ewentualnego leczenia farmakologicznego; • regulacja stopnia restrykcji powinna być wykonywana: a) według stopnia redukcji masy ciała i rodzaju implantu; b) pierwsze wypełnienie jest zależne od rodzaju opaski; c) decyzja ma charakter kliniczno-medyczny; d) przez wyszkolony personel medyczny lub paramedyczny z odpowiednim doświadczeniem (chirurg, lekarz innej specjalności, pielęgniarka, radiolog). • suplementacja witamin i mikroelementów powinna wyrównywać ich możliwy zmniejszony dowóz. — VBG, nieregulowana opaska żołądkowa i inne operacje restrykcyjne wyłącznie na żołądku: • podobne zalecenia ja w przypadku AGB, poza regulacją stopnia restrykcji; — RYGB: • kontrola po miesiącu, następnie przynajmniej co trzy miesiące przez pierwszy rok, co sześć miesięcy w drugim roku, po czym raz w roku; • suplementacja witamin i mikroelementów (doustna) powinna być stosowana rutynowo w celu zrównoważenia możliwego zmniejszonego przyjmowania i wchłaniania; • ponadto corocznie należy wykonywać następujące badania laboratoryjne oceniające stan odżywienia i metabolizmu: a) krzywa glikemii (dodatkowo HBA1c u chorujących na cukrzycę), enzymy wątrobowe, parametry nerkowe, witaminę B12, witaminę D3, ferrytynę, wapń, parathomon, albuminy, hemoglobinę, magnez i cynk; • w wyniku powyższych badań może okazać się konieczne uzupełnienie ich niedoborów przez pozajelitowe podawanie witamin i mikroelementów; • w przypadku wtórnej nietolerancji laktozy, należy zastosować doustną suplementację laktazy; • w przypadku wczesnego zespołu poposiłkowego zaleca się doustne, przedposiłkowe nawodnienie i spożywanie suplementów z mąki kukurydzianej; • w przypadku późnego zespołu poposiłkowego należy podejrzewać hipoglikemię i wdrożyć adekwatne postępowanie. Minimalne wymagania i zalecenia po operacjach wyłączających — BPD: • kontrola po miesiącu, następnie co najmniej co trzy miesiące przez pierwszy rok, następnie co sześć miesięcy w drugim roku, po czym raz w roku; • badania laboratoryjne są konieczne, aby ocenić zmiany stanu metabolicznego i odżywienia i aby dostosować odpowiednio suplementacjęi leczenie farmakologiczne; • testy krwi po 1, 4 i 12 miesiącach od operacji następnie co roku: a) enzymy wątrobowe; b) morfologia; c) stężenie co najmniej następujących parametrów: witaminy B12, witaminy D3, ferrytyny, wapnia, parathormonu, albumin, transferryny, kreatyniny, czasu protrombinowowego: • badanie ogólne moczu; • codzienna suplementacja witamin i mikroelementów (witaminy powinny być podawane w formie rozpuszczalnej w wodzie); • witaminy A, D, E i K; • suplementacja wapnia (preferuje się cytrynian wapnia, zaleca się całkowitą podaż 2 g/dobę); • minimalne polecane spożycie białek to około 90 g dziennie; • suplementacja witamin i mikroelementów powinna kompensować możliwy ich zmniejszony dowóz i powinna być stosowana według wyników badań laboratoryjnych: a) w prewencji może być stosowana suplementacja doustna, b) korekcja niedoborów z wyjątkiem wapnia powinna być wykonywana drogą pozajelitową; • należy stosować inhibitory pompy protonowej lub H2-blokery przez pierwszy rok po operacji. W przypadku uporczywego odbijania, wzdęcia i/lub cuchnących stolców zalecanym leczeniem jest podanie doustne neomycyny, metronidazolu lub enzymów trzustkowych. W celu utrwalenia zmian w stylu życia i utrzymania uzyskanej redukcji masy ciała po operacjach bariatrycznych niezbędne są regularne kontrole lekarskie i kwalifikowana opieka pooperacyjna przez całe życie w ośrodkach zajmujących się leczeniem otyłości. Przeprowadzone badania wykazały, że u części chorych nie uzyskuje się ubytku masy ciała bądź dochodzi do jej ponownego wzrostu. W przypadkach zaistnienia wskazań medycznych: wyrażonej przez chęci chorego do dalszego leczenia, powinno rozważyć się przeprowadzenie kolejnego zabiegu bariatrycznego. Biorący udział przy opracowaniu wytycznych członkowie BSCG są świadomi, że przedstawili jedynie podstawowe zasady leczenia otyłości olbrzymiej. Wiele zagadnień świadomie nie zdefiniowano. Między innymi: definicji centrów doskonalenia, kwalifikacje chirurga bariatry, zasad finansowania leczenia. Kwestie te są tematem dalszych prac BSCG. Autorzy mają nadzieję, że powyższe wytyczne poprawią opiekę nad chorymi z otyłością olbrzymią i przyczynią się do osiągnięcia lepszych wyników leczenia i wzrostu bezpieczeństwa tej grupy chorych. ( autorzy publikacji: Martin Fred, Vojtéch Hainer i wsp. )
Tak jak wspomnieli użytkownicy powyżej takie zabiegi z pewnością przynoszą wiele korzyści samym pacjentom. Czytałem jednak jakiś czas temu, że kwalifikacje do takich zabiegów w niektórych ośrodkach są bardzo rygorystyczne co uważam za bardzo słuszne. Chodzi o to, że lekarz przed wykonaniem zabiegu zaleca pacjentowi szereg nawyków, które musi on wprowadzić do swojego życia w celu utraty zbędnych kilogramów. Chodzi o aktywność fizyczną oraz zdrowe odżywianie. Cel tego jest taki, że pacjent musi wykazać, że jest w stanie całkowicie odmienić swój dotychczasowy styl życia, aby po prostu efekty operacji się utrzymały i cały wkład osób biorących udział w zabiegu nie poszedł na marne. Jest to moim zdaniem dobre rozwiązanie ponieważ operacja sama w sobie nie jest w stanie rozwiązać problemu pacjenta. To on musi się również wykazać zaangażowaniem oraz samozaparciem w celu utrzymania właściwej masy ciała.