Śródbłonek wyściela naczynia krwionośne, odpowiada za ciśnienie, przepływ czy krzepnięcie krwi, jest ważny dla układu odpornościowego. "Wykorzystują" go również nowotwory, które potrzebują naczyń krwionośnych, by się odżywiać. Czy można zatrzymać wzrost guza, hamując procesy wpływające na stan śródbłonka?
Sprawdzi to laureat Diamentowego Grantu, Oskar Ciesielski Uniwersytetu Łódzkiego. Student z Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska wyróżniony w programie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego bada śródbłonek naczyniowy człowieka. Zaburzenia funkcji śródbłonka mogą prowadzić do poważnych stanów patologicznych, jak miażdżyca, cukrzyca, zawał serca, udar czy nowotwory.
Śródbłonek stanowi pierwszą barierę między krwią a tkankami. Jest potrzebny do właściwego funkcjonowania organizmu człowieka, ale również odgrywa istotną rolę w procesie nowotworzenia. Śródbłonek odpowiada bowiem za tworzenie sieci nowych naczyń krwionośnych odpowiedzialnych za dostarczanie tlenu i czynników odżywczych do guza. Jeśli udałoby się zahamować ten proces (przy pomocy leku - inhibitora), można zahamować wzrost guza i zapobiec progresji choroby.
"Przyjrzę się ekspresji genów, czyli procesowi odkodowania informacji zapisanej w DNA, w aspekcie modyfikacji białek histonowych, które oplatają DNA" - zapowiada laureat Diamentowego Grantu 2019. Tłumaczy, że procesy zachodzące w komórkach warunkują to, jakie geny naszego organizmu są aktywne. Poziom ekspresji genów zależy od wielu czynników, jednym z nich są modyfikacje białek histonowych. Student zajmie się jedną konkretną modyfikacją – cytrulinacją i jej wpływem na funkcjonowanie śródbłonka naczyniowego.
Cytrulinacja jest bardzo słabo poznaną modyfikacją, jednak Oskar Ciesielski spodziewa się, że może być ważna dla funkcjonowania śródbłonka. Wyjaśnia, że czynniki genetyczne decydują o stanie śródbłonka, ale na aktywację lub represję konkretnych genów wpływa środowisko, w jakim żyjemy. Nasz sposób odżywiania i aktywność fizyczna mogą powodować korzystne, ale i niekorzystne efekty. Niekorzystne czynniki mogą zaburzać działanie śródbłonka i przyczyniać się do chorób cywilizacyjnych. Natomiast substancje prozdrowotne, np. polifenole zawarte w herbacie, poprawiają krzepnięcie krwi, ułatwiają regulację ciśnienia krwi, a przez to usprawniają działanie całego organizmu.
Ciesielski sprawdzi, czy cytrulinacja w połączeniu z innymi modyfikacjami może regulować powstawanie nowych naczyń krwionośnych, które odżywiają raka. Przypuszcza on, że substancje hamujące proces cytrulinacji mogą być w przyszłosci wykorzystane w terapiach przeciwnowotworowych.
Projekt "Analiza epigenetycznego profilu modyfikacji wybranych arginin histonów rdzeniowych i wynikające z nich konsekwencje dla innych modyfikacji potranslacyjnych oraz funkcjonowania śródbłonka naczyniowego" potrwa 4 lata. Na jego realizację laureat grantu otrzymał 220 tys. zł.
Ciesielski jest jednym z osiemdziesięciu pięciu polskich laureatów Diamentowego Grantu 2019. Wyróżnienia przyznawane są przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. To już ósmy konkurs w ramach programu Diamentowy Grant. W tym roku wicepremier Jarosław Gowin przyznał ponad 17 milionów zł na finansowanie projektów wybitnie uzdolnionych studentów. Grant mogą otrzymać osoby uczące się na jednolitych studiach magisterskich lub absolwenci studiów I stopnia prowadzący badania naukowe na wysokim poziomie i posiadający wyróżniający się dorobek naukowy. Laureaci zostali wyłonieni spośród 243 wnioskodawców w dwustopniowym postępowaniu konkursowym.
Komentarze
[ z 0]