WskazaniaAntykoncepcja doustna. Decyzja o przepisaniu produktu leczniczego powinna zostać podjęta na podstawie indywidualnej oceny czynników ryzyka u kobiety, zwłaszcza ryzyka żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (ŻChZZ) oraz ryzyka ŻChZZ związanego ze stosowaniem produktu leczniczego, w odniesieniu do innych złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych.DawkowanieJak rozpocząć przyjmowanie produktu leczniczego. Brak antykoncepcji hormonalnej (w poprzednim m-cu). Przyjmowanie tabl. należy rozpocząć w pierwszym dniu naturalnego cyklu miesiączkowego, tzn. w pierwszym dniu krwawienia miesiączkowego. W takim przypadku nie jest konieczne stosowanie dodatkowych metod antykoncepcyjnych. Jeśli pierwsza tabl. zostanie przyjęta w okresie od 2. do 5. dnia krwawienia miesiączkowego, produkt będzie skuteczny po upływie 7 kolejnych dni nieprzerwanego przyjmowania różowych tabletek zawierających substancję czynną. Dlatego też w ciągu tych pierwszych 7 dni należy stosować niezawodną mechaniczną metodę antykoncepcji, taką jak prezerwatywa. Przed rozpoczęciem stosowania produktu należy wykluczyć ciążę. Zmiana z innego złożonego hormonalnego środka antykoncepcyjnego (złożony doustny środek antykoncepcyjny, system terapeutyczny dopochwowy lub system transdermalny, plaster). Zaleca się rozpoczęcie przyjmowania produktu w pierwszym dniu po przyjęciu ostatniej tabl. zawierającej substancje czynne poprzedniego złożonego doustnego środka antykoncepcyjnego, a najpóźniej w pierwszym dniu po zwykłej przerwie w stosowaniu tabl. lub po okresie stosowania tabl. placebo w ramach poprzedniego złożonego doustnego środka antykoncepcyjnego. W przypadku kobiet stosujących system terapeutyczny dopochwowy lub system transdermalny, plaster należy rozpocząć przyjmowanie produktu leczniczego najlepiej w dniu usunięcia systemu terapeutycznego dopochwowego lub systemu transdermalnego, plastra, a najpóźniej w terminie, w którym wymagane byłoby kolejne zastosowanie poprzednio stosowanego produktu leczniczego. Zmiana z produktu zawierającego wyłącznie progestagen (tabl. zawierająca wyłącznie progestagen, wstrzyknięcie, implant) lub domaciczny systemu uwalniający progestagen (ang. Intra Uterine System, IUS). Stosowanie produktu zamiast tabl. zawierającej wyłącznie progestagen można rozpocząć w dowolnym dniu cyklu (w przypadku stosowania implantu lub domacicznego systemu hormonalnego, przyjmowanie produktu można rozpocząć w dniu jego usunięcia, w przypadku wstrzyknięć, przyjmowanie produktu należy rozpocząć w dniu następnego zaplanowanego wstrzyknięcia), ale we wszystkich tych przypadkach należy zalecić pacjentce stosowanie dodatkowej mechanicznej metody antykoncepcji przez pierwszych 7 dni nieprzerwanego stosowania tabl. Po poronieniu w I trymestrze ciąży. Przyjmowanie produktu można rozpocząć natychmiast. Nie potrzeba jednocześnie stosować dodatkowych metod antykoncepcji. Po porodzie lub poronieniu w II trymestrze ciąży. Należy poinformować pacjentkę, że przyjmowanie tabl. należy rozpocząć między 21 a 28 dniem po porodzie lub poronieniu w II trymestrze ciąży. W przypadku gdyby pacjentka zaczęła stosować produkt w okresie późniejszym, należy zalecić jej stosowanie dodatkowej mechanicznej metody antykoncepcji przez pierwszych 7 dni nieprzerwanego stosowania tabl. Gdyby jednak doszło do stosunku płciowego, przed rozpoczęciem stosowania złożonego doustnego środka antykoncepcyjnego należy wykluczyć ciążę albo pacjentka powinna poczekać do pierwszego krwawienia miesiączkowego. Postępowanie w przypadku pominięcia tabl. Poniższe zalecenia nie dotyczą pominięcia zastosowania białych tabl. z ostatniego rzędu blistra. W takim przypadku pominięte tabl. należy wyrzucić, aby uniknąć nieumyślnego przedłużenia fazy przyjmowania tabl. placebo. Poniższe zalecenia dotyczą wyłącznie pominięcia zastosowania różowych tabl. zawierających substancje czynne. Jeżeli od czasu planowego przyjęcia różowej tabl. zawierającej substancje czynne upłynęły mniej niż 24 h, skuteczność ochrony antykoncepcyjnej nie ulega zmniejszeniu. Należy jak najszybciej przyjąć zapomnianą tabl., a kolejne tabl. stosować o zwykłej porze. Jeżeli od czasu planowego przyjęcia różowej tabl. zawierającej substancje czynne upłynęły 24 h lub więcej, skuteczność ochrony antykoncepcyjnej może się zmniejszyć. W przypadku pominięcia zastosowania tabl. należy postępować zgodnie z następującymi dwiema podstawowymi zasadami: 1. Zalecana długość przerwy w stosowaniu tabl. zawierających hormony wynosi 4 dni, w żadnym przypadku przyjmowania tabl. nie należy przerywać na dłużej niż 7 dni. 2. Odpowiednie hamowanie osi podwzgórzowo-przysadkowo-jajnikowej uzyskuje się po 7 dniach nieprzerwanego przyjmowania różowych tabl. zawierających substancje czynne. W związku z tym w codziennej praktyce należy kierować się następującymi zaleceniami. Dzień 1-7. Należy jak najszybciej przyjąć ostatnią pominiętą tabl., nawet jeżeli oznacza to przyjęcie 2 tabl. jednocześnie. Następne tabl. należy przyjmować o zwykłej porze. Przez następne 7 dni nieprzerwanego stosowania różowych tabl. zawierających substancje czynne należy stosować dodatkową barierową metodę antykoncepcji np. prezerwatywę. Istnieje ryzyko zajścia w ciążę w przypadku utrzymywania stosunków płciowych w ciągu 7 dni poprzedzających pominięcie tabl. Im więcej pominięto tabl. zawierających substancje czynne i im bliżej okresu stosowania tabl. placebo, tym większe jest ryzyko zajścia w ciążę. Dzień 8-17. Należy jak najszybciej przyjąć ostatnią pominiętą tabletkę, nawet jeżeli oznacza to przyjęcie dwóch tabletek jednocześnie. Następne tabletki należy przyjmować o zwykłej porze. Jeżeli pacjentka przyjmowała tabletki zgodnie z zaleceniami przez 7 dni poprzedzających pominięcie pierwszej tabl., to stosowanie dodatkowych metod antykoncepcji nie jest wymagane. Jednakże, jeśli pacjentka zapomniała przyjąć więcej niż 1 tabl., powinna ona stosować dodatkową metodę antykoncepcji przez następnych 7 dni nieprzerwanego stosowania różowych tabl. zawierających substancje czynne. Dzień 18-24. Ze względu na bliskość fazy przyjmowania tabl. placebo, gwałtownie wzrasta ryzyko zmniejszenia skuteczności antykoncepcji. Można zapobiec zmniejszonej skuteczności antykoncepcji poprzez odpowiednią zmianę schematu przyjmowania tabl. Istnieją 2 schematy przyjmowania tabl., opisane poniżej, bez konieczności stosowania dodatkowej metody antykoncepcji, pod warunkiem, że pacjentka przyjmowała tabl. zgodnie z zaleceniami przez 7 dni poprzedzających pominięcie pierwszej tabl.. Jeżeli pacjentka nie przyjmowała poprawnie tabl. przez 7 dni poprzedzających pominięcie tabl., należy doradzić pacjentce postępowanie zgodne ze wskazówkami dotyczącymi pierwszego z dwóch schematów oraz zastosowanie dodatkowych środków ostrożności, aż do zakończenia nieprzerwanego przyjmowania różowych tabl. z substancjami czynnymi przez 7 dni. 1. Należy jak najszybciej przyjąć ostatnią pominiętą tabl., nawet jeżeli oznacza to przyjęcie 2 tabl. jednocześnie. Następne różowe tabl. zawierające substancje czynne należy przyjmować o zwykłej porze do czasu ich wykorzystania. 4 białe tabl. placebo z ostatniego rzędu należy wyrzucić. Należy od razu rozpocząć przyjmowanie tabl. z kolejnego blistra. Jest mało prawdopodobne, aby krwawienie z odstawienia wystąpiło do końca stosowania różowych tabl. zawierających substancje czynne w drugim opakowaniu, ale może wystąpić plamienie lub krwawienie śródcykliczne podczas przyjmowania różowych tabl. z substancjami czynnymi. 2. Można również zaprzestać przyjmowania pozostałych różowych tabl. zawierających substancje czynne z blistra. W takim przypadku należy przyjmować białe tabl. placebo z ostatniego rzędu przez maks. 4 dni, wliczając w to dni, w których tabl. zostały pominięte, a następnie kontynuować przyjmowanie tabl. z kolejnego blistra. W przypadku pominięcia przyjęcia tabl. i braku krwawienia z odstawienia w fazie przyjmowania tabl. placebo należy wykluczyć ciążę. Zalecenia w przypadku wystąpienia zaburzeń żołądka i jelit. W przypadku ciężkich zaburzeń żołądka i jelit (np. wymioty lub biegunka), wchłanianie substancji czynnych może nie być całkowite i należy wówczas stosować dodatkowe metody antykoncepcyjne. Jeżeli w ciągu 3-4 h po przyjęciu różowej tabl. zawierającej substancje czynne wystąpią wymioty, tabl. należy uznać za pominiętą i przyjąć nową tabl. tak szybko jak to możliwe. Nową różową tabletkę zawierającą substancje czynne należy w miarę możliwości przyjąć w ciągu 24 h od zwykłej pory przyjmowania tabl. Jeśli upłyną 24 h lub więcej od przyjęcia ostatniej tabl., należy postępować zgodnie z zaleceniami dotyczącymi pominięcia tabl. Jeżeli kobieta nie chce zmieniać normalnego schematu stosowania tabl., powinna przyjąć dodatkową(-e) różową(-e) tabl.(-i) zawierającą(-e) substancje czynne z innego opakowania. Jak opóźnić wystąpienie krwawienia. Aby opóźnić dzień wystąpienia krwawienia, należy kontynuować przyjmowanie tabl. z kolejnego opakowania produktu, pomijając stosowanie białych tabl. placebo z bieżącego opakowania. Wydłużenie okresu do wystąpienia krwawienia może trwać według potrzeby, nawet do zakończenia przyjmowania różowych tabl. zawierających substancje czynne z drugiego opakowania. W czasie wydłużonego cyklu może wystąpić śródcykliczne krwawienie lub plamienie. Następnie, po przyjęciu tabl. placebo z drugiego opakowania, należy wznowić regularne przyjmowanie produktu. Aby zmienić dzień wystąpienia krwawienia na inny dzień tyg. niż w stosowanym schemacie, można skrócić okres przyjmowania tabl. placebo o dowolną liczbę dni. Im krótsza przerwa, tym większe jest ryzyko, że krwawienie z odstawienia nie wystąpi i, że w trakcie przyjmowania tabl. z kolejnego opakowania będą występowały śródcykliczne krwawienia lub plamienia (podobnie jak w przypadku opóźnienia wystąpienia krwawienia). Pacjentki w podeszłym wieku. Stosowanie produktu leczniczego nie jest wskazane w okresie pomenopauzalnym. Zaburzenia czynności nerek. Produkt leczniczy nie był w szczególności badany u pacjentek z zaburzeniami czynności nerek. Stosowanie produktu jest przeciwwskazane u kobiet z ciężką niewydolnością nerek. Zaburzenia czynności wątroby. Nie przeprowadzono żadnych badań klinicznych z produktem u pacjentek z zaburzeniami czynności wątroby. Stosowanie produktu u kobiet z ciężką chorobą wątroby nie jest wskazane, dopóki parametry czynności wątroby nie powrócą do normy. Dzieci i młodzież. Stosowanie produktu jest wskazane dopiero po wystąpieniu pierwszej miesiączki. Nie ustalono bezpieczeństwa stosowania i skuteczności produktu u młodzieży w wieku poniżej 16 lat. Brak dostępnych danych.UwagiNależy przyjmować 1 tabl./dobę przez kolejnych 28 dni. Tabl. należy przyjmować każdego dnia mniej więcej o tej samej porze, zgodnie z kolejnością zaznaczoną na blistrze, w razie potrzeby tabl. popić niewielką ilością płynu. Przyjmowanie tabl. z każdego opakowania zaczyna się od 24 różowych tabl. zawierających substancje czynne, a następnie przyjmuje się 4 białe tabl. placebo. Kolejne opakowanie należy rozpocząć następnego dnia po przyjęciu ostatniej tabl. z poprzedniego opakowania. W opakowaniu znajdują się naklejki z oznaczeniem 7 dni tyg., na blistrze z tabl. należy nakleić odpowiednią naklejkę z dniami tyg. jako wskazówkę, kiedy przyjęto pierwszą tabl. Krwawienie z odstawienia zazwyczaj rozpoczyna się w 2. lub 3. dniu od rozpoczęcia przyjmowania białych tabl. placebo i może się nie zakończyć przed rozpoczęciem kolejnego opakowania.PrzeciwwskazaniaPonieważ nie są jeszcze dostępne dane epidemiologiczne dotyczące złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych zawierających estetrol, to uważa się, że przeciwwskazania dotyczące złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych zawierających etynyloestradiol odnoszą się również do stosowania produktu. Nie należy stosować złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych w przypadku obecności wymienionych niżej czynników. Jeżeli jakikolwiek z podanych objawów wystąpi po raz pierwszy podczas stosowania produktu, należy natychmiast przerwać jego przyjmowanie. Występowanie lub ryzyko żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (ŻChZZ). Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa - ŻChZZ występująca obecnie (leczona lekami przeciwzakrzepowymi) lub w przeszłości (np. zakrzepica żył głębokich [ZŻG] albo zatorowość płucna [ZP]). Stwierdzona dziedziczna lub nabyta skłonność do występowania żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej, na przykład oporność na aktywowane białko C (w tym obecność czynnika V Leiden), niedobór antytrombiny III, niedobór białka C, niedobór białka S. Rozległy zabieg chirurgiczny z długotrwałym unieruchomieniem. Wysokie ryzyko rozwoju żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej w wyniku obecności wielu czynników ryzyka. Występowanie lub ryzyko wystąpienia tętniczej choroby zakrzepowo-zatorowej (TChZZ). Tętnicza choroba zakrzepowo-zatorowa - występująca obecnie lub w przeszłości (np. zawał mięśnia sercowego) albo obecność objawów zwiastujących chorobę (np. dusznica bolesna). Choroba naczyń mózgowych - występujący obecnie lub w przeszłości udar mózgu albo obecność objawów zwiastujących chorobę (np. przemijający napad niedokrwienia mózgu [ang. transient ischaemic attack, TIA]). Stwierdzona dziedziczna lub nabyta skłonność do występowania tętniczej choroby zakrzepowo-zatorowej, na przykład hiperhomocysteinemii i obecność przeciwciał antyfosfolipidowych (przeciwciała antykardiolipinowe, antykoagulant toczniowy). Występowanie w przeszłości migrenowych bólów głowy z ogniskowymi objawami neurologicznymi. Wysokie ryzyko rozwoju tętniczej choroby zakrzepowo-zatorowej w wyniku obecności wielu czynników ryzyka albo jednego poważnego czynnika ryzyka, takiego jak: cukrzyca z powikłaniami naczyniowymi; ciężkie nadciśnienie. Występowanie obecnie lub w przeszłości ciężkiej choroby wątroby dopóki wskaźniki czynności wątroby nie powrócą do normy. Ciężka niewydolność nerek lub ostra niewydolność nerek. Występowanie obecnie lub w przeszłości nowotworów wątroby (łagodnych lub złośliwych). Wystąpienie lub podejrzenie wystąpienia nowotworów zależnych od hormonów płciowych (np. nowotworów narządów płciowych lub piersi). Krwawienia z pochwy o nieznanej etiologii. Nadwrażliwość na substancje czynne lub na którąkolwiek substancję pomocniczą.Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożnościJeżeli występuje którykolwiek z podanych poniżej stanów lub czynników ryzyka, przed podjęciem decyzji o rozpoczęciu stosowania produktu leczniczego należy omówić z pacjentką zasadność stosowania produktu leczniczego. W przypadkach nasilenia lub wystąpienia po raz pierwszy któregokolwiek z wymienionych stanów lub czynników ryzyka, pacjentce należy zalecić, aby poinformowała o tym lekarza, który zdecyduje czy powinna przerwać przyjmowanie produktu. Wszystkie dane przedstawione poniżej oparte są na wynikach badań epidemiologicznych dla złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych zawierających etynyloestradiol. Produkt leczniczy zawiera estetrol. Ponieważ nie są jeszcze dostępne dane epidemiologiczne dotyczące złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych zawierających estetrol, to uważa się, że ostrzeżenia te dotyczą również stosowania produktu. W przypadku podejrzenia lub potwierdzenia ŻChZZ lub TChZZ należy zaprzestać stosowania złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych. W przypadku rozpoczęcia leczenia przeciwzakrzepowego należy rozpocząć stosowanie odpowiedniej alternatywnej metody antykoncepcji niehormonalnej ze względu na teratogenność leczenia przeciwzakrzepowego (kumaryna). U kobiet przyjmujących jakiekolwiek złożone hormonalne środki antykoncepcyjne ryzyko wystąpienia żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej jest większe niż u osób, które takiej antykoncepcji nie stosują. Stosowanie produktów zawierających etynyloestradiol w małych dawkach (<50 µg etynyloestradiolu) w skojarzeniu z lewonorgestrelem, norgestymatem lub noretysteronem związane jest z najmniejszym ryzykiem ŻChZZ. Dotychczas nie ustalono, jak duże ryzyko wiąże się z przyjmowaniem produktu leczniczego w porównaniu z produktami o mniejszym ryzyku. Decyzja dotycząca stosowania jakiegokolwiek produktu innego niż te, w przypadku których ryzyko ŻChZZ uznano za najmniejsze, powinna być podejmowana wyłącznie po uświadomieniu pacjentce, jakie ryzyko ŻChZZ wiąże się z przyjmowaniem złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych i w jaki sposób stwierdzone u niej czynniki ryzyka wpływają na to zagrożenie oraz poinformowaniu jej, że ryzyko rozwoju ŻChZZ jest największe w pierwszym roku stosowania antykoncepcji. Istnieją pewne dowody świadczące o tym, że ryzyko zwiększa się w przypadku wznowienia przyjmowania złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych po przerwie trwającej co najmniej 4 tyg. U około 2 na 10000 kobiet, które nie są w ciąży i nie przyjmują złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych, w ciągu jednego roku dojdzie do rozwoju ŻChZZ. U poszczególnych kobiet ryzyko to może być jednak znacznie większe, w zależności od występujących u nich czynników ryzyka. Szacuje się, że ŻChZZ rozwinie się w ciągu jednego roku u 9 do 12 na 10000 kobiet przyjmujących złożone hormonalne środki antykoncepcyjne zawierające etynyloestradiol i drospirenon w porównaniu do około 6 na 10000 kobiet przyjmujących lewonorgestrel. Nie wiadomo jeszcze, w jaki sposób ryzyko wystąpienia ŻChZZ podczas stosowania złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych zawierających estetrol i drospirenon jest porównywalne z ryzykiem związanym ze stosowaniem w małych dawkach złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych zawierających lewonorgestrel. Liczba stwierdzonych rocznie przypadków ŻChZZ związanych z przyjmowaniem złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych w małych dawkach jest mniejsza niż przewidywana w przypadku kobiet w ciąży lub w okresie poporodowym. ŻChZZ może spowodować śmierć w 1-2% przypadków. W bardzo rzadkich przypadkach, u pacjentek stosujących złożone hormonalne środki antykoncepcyjne, występowała również zakrzepica w innych naczyniach żylnych i tętniczych, np. wątroby, krezki, nerek lub siatkówki. Ryzyko żylnych powikłań zakrzepowo-zatorowych u kobiet stosujących złożone hormonalne środki antykoncepcyjne może znacząco wzrosnąć w przypadku występowania dodatkowych czynników ryzyka, zwłaszcza gdy jest ich wiele. Stosowanie produktu leczniczego jest przeciwwskazane u kobiet z licznymi czynnikami ryzyka, które wiążą się z dużym ryzykiem zakrzepicy żylnej. Jeśli u kobiety stwierdza się więcej niż jeden czynnik ryzyka, zagrożenie może być większe w porównaniu z tym, które wynikałoby z sumy poszczególnych czynników - w takim przypadku należy wziąć pod uwagę całkowite ryzyko ŻChZZ. Jeżeli stosunek korzyści do ryzyka uznany zostanie za negatywny, nie należy przepisywać złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych. Czynniki ryzyka żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Otyłość (wskaźnik mc. [BMI] powyżej 30 kg/m2): ryzyko zwiększa się znacząco wraz ze wzrostem wartości BMI. Należy to uwzględnić zwłaszcza w przypadku współistnienia innych czynników ryzyka. Długotrwałe unieruchomienie, rozległy zabieg chirurgiczny, wszelkie operacje kończyn dolnych lub narządów miednicy, operacje neurochirurgiczne albo poważny uraz. Uwaga: tymczasowe unieruchomienie, w tym podróż samolotem trwająca dłużej niż 4 h, również może być czynnikiem ryzyka rozwoju ŻChZZ, zwłaszcza u kobiet z innymi czynnikami ryzyka: w takiej sytuacji zaleca się przerwanie przyjmowania tabl. (w przypadku planowej operacji co najmniej 4 tyg. przed zabiegiem) i wznowienie ich stosowania nie wcześniej niż po 2 tyg. od ponownego uruchomienia. Żeby uniknąć niepożądanej ciąży, należy stosować inną metodę antykoncepcji. Jeśli produktu leczniczego nie odstawiono odpowiednio wcześnie, należy rozważyć włączenie leków przeciwzakrzepowych. Dodatni wywiad rodzinny (występowanie żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej u rodzeństwa lub rodziców, zwłaszcza w stosunkowo młodym wieku, np. przed ukończeniem 50. rż.): w przypadku podejrzenia skłonności dziedzicznych, przed podjęciem decyzji o zastosowaniu jakichkolwiek złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych pacjentkę należy skierować na konsultację specjalistyczną. Inne schorzenia związane z występowaniem ŻChZZ: choroba nowotworowa, toczeń rumieniowaty układowy, zespół hemolityczno-mocznicowy, przewlekłe choroby zapalne jelit (choroba Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejące zapalenie jelita grubego) oraz niedokrwistość sierpowatokrwinkowa. Postępujący wiek: zwłaszcza powyżej 35 lat, szczegóły patrz ChPL. Nie ustalono wspólnego stanowiska w sprawie potencjalnego związku żylaków i zakrzepowego zapalenia żył powierzchownych z występowaniem lub progresją zakrzepicy żylnej. Należy uwzględnić zwiększenie ryzyka rozwoju choroby zakrzepowo-zatorowej w ciąży, a zwłaszcza w okresie 6 tyg. po porodzie. Należy zalecić pacjentce, aby w przypadku wystąpienia objawów natychmiast zgłosiła się do lekarza i poinformowała fachowy personel medyczny o przyjmowaniu złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych. Do objawów zakrzepicy żył głębokich (ZŻG) można zaliczyć: obrzęk jednej nogi i/lub stopy albo obrzęk zlokalizowany wzdłuż przebiegu naczynia żylnego kończyny dolnej; ból lub tkliwość kończyny dolnej, które mogą być odczuwane tylko w pozycji stojącej lub podczas chodzenia; zwiększona temperatura chorej kończyny dolnej; zaczerwienienie lub zmiana zabarwienia skóry kończyny. Do objawów zatorowości płucnej (ZP) można zaliczyć: nagłe wystąpienie duszności lub zwiększenie częstości oddychania z niewyjaśnionych przyczyn; nagły kaszel, któremu może towarzyszyć krwioplucie; ostry ból w klatce piersiowej; silne uczucie zamroczenia lub zawroty głowy; szybkie lub nieregularne bicie serca. Niektóre z tych objawów (np. duszność, kaszel) są nieswoiste i mogą być błędnie uznane za objawy schorzeń częściej występujących lub mniej poważnych (np. zakażenia dróg oddechowych). Do innych objawów niedrożności naczyń żylnych można zaliczyć: nagłe wystąpienie bólu, obrzęki i lekkie zasinienie skóry kończyny. W przypadku niedrożności naczyń ocznych, może dojść do osłabienia ostrości widzenia bez dolegliwości bólowych, które z czasem może się nasilić prowadząc do utraty wzroku. Czasami utrata wzroku może wystąpić niemal natychmiast. Badania epidemiologiczne wykazały związek między stosowaniem złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych a zwiększeniem ryzyka wystąpienia tętniczej choroby zakrzepowo-zatorowej (zawał mięśnia sercowego) lub incydentu naczyniowo-mózgowego (np. przemijający napad niedokrwienny mózgu, udar mózgu). Tętniczy incydent zakrzepowo-zatorowy może zakończyć się śmiercią. Ryzyko wystąpienia powikłań w postaci tętniczych incydentów zakrzepowo-zatorowych lub incydentu naczyniowo-mózgowego u kobiet stosujących złożone hormonalne środki antykoncepcyjne jest zwiększone w przypadku obecności czynników ryzyka. Stosowanie produktu leczniczego jest przeciwwskazane u kobiet z jednym poważnym lub licznymi czynnikami ryzyka TChZZ, które wiążą się z dużym ryzykiem zakrzepicy tętniczej. Jeśli u kobiety stwierdza się więcej niż jeden czynnik ryzyka, zagrożenie może być większe w porównaniu z tym, które wynikałoby z sumy ryzyka poszczególnych czynników - w takim przypadku należy wziąć pod uwagę ryzyko całkowite. Jeżeli stosunek korzyści do ryzyka uznany zostanie za negatywny, nie należy przepisywać złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych. Czynniki ryzyka rozwoju tętniczej choroby zakrzepowo-zatorowej. Postępujący wiek: zwłaszcza powyżej 35 lat. Palenie: kobietom, które chcą przyjmować złożone hormonalne środki antykoncepcyjne, należy zalecić zaprzestanie palenia. Kobietom w wieku powyżej 35 lat, które nie zrezygnują z palenia, należy zdecydowanie zalecić stosowanie innej metody antykoncepcji. Nadciśnienie tętnicze. Otyłość (wskaźnik mc. [BMI] powyżej 30 kg/m2): ryzyko zwiększa się znacząco wraz ze wzrostem wartości BMI. Jest to szczególnie istotne w przypadku współistnienia innych czynników ryzyka. Dodatni wywiad rodzinny (występowanie tętniczej choroby zakrzepowo-zatorowej u rodzeństwa lub rodziców, zwłaszcza w stosunkowo młodym wieku, np. przed ukończeniem 50. roku życia): w przypadku podejrzenia skłonności dziedzicznych, przed podjęciem decyzji o zastosowaniu jakichkolwiek złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych pacjentkę należy skierować na konsultację specjalistyczną. Migrenowe bóle głowy: zwiększenie częstości występowania lub nasilenia migrenowych bólów głowy w trakcie stosowania złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych (które może być objawem zwiastującym wystąpienie incydentu naczyniowo-mózgowego) może stanowić powód natychmiastowego ich odstawienia. Inne schorzenia związane z występowaniem niepożądanych incydentów naczyniowych: cukrzyca, hiperhomocysteinemia, wady zastawek serca oraz migotanie przedsionków, dyslipoproteinemia i toczeń rumieniowaty układowy. Należy zalecić pacjentce, aby w przypadku wystąpienia objawów natychmiast zgłosiła się do lekarza i poinformowała fachowy personel medyczny o przyjmowaniu złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych. Do objawów napadu naczyniowo-mózgowego można zaliczyć: nagłe zdrętwienie lub osłabienie mięśni twarzy, ramion lub nóg, szczególnie po jednej stronie ciała; nagłe trudności z chodzeniem, zawroty głowy, utrata równowagi lub koordynacji; nagłe pojawienie się dezorientacji, trudności z mówieniem lub rozumieniem mowy; nagłe zaburzenia widzenia w jednym oku lub obydwu oczach; nagły, silny lub długotrwały ból głowy o nieznanej przyczynie; utrata przytomności lub omdlenie bez drgawek lub z drgawkami. Krótkotrwałe utrzymywanie się objawów wskazuje na przemijający napad niedokrwienia mózgu. Do objawów zawału mięśnia sercowego można zaliczyć: ból, uczucie dyskomfortu, ucisku, przytłaczającego ciężaru, ściskania lub pełności w klatce piersiowej, kończynie górnej lub poniżej mostka; ból promieniujący do pleców, żuchwy, gardła, ramienia, żołądka; uczucie pełności w jamie brzusznej, uczucie dławienia lub niestrawność; poty, nudności, wymioty lub zawroty głowy; skrajne osłabienie, niepokój lub duszność; szybkie lub nieregularne bicie serca. W niektórych badaniach epidemiologicznych wykazano zwiększone ryzyko wystąpienia raka szyjki macicy u kobiet długotrwale stosujących złożone hormonalne środki antykoncepcyjne (>5 lat). Jednak wiele kontrowersji nadal wywołuje kwestia, do jakiego stopnia wpływ na wielkość tego ryzyka wywierają np. zachowania seksualne lub inne czynniki, takie jak wirus brodawczaka ludzkiego (HPV). Podczas stosowania złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych w większych dawkach (50 µg etynyloestradiolu) występuje zmniejszenie ryzyka wystąpienia raka endometrium i raka jajnika. Nie potwierdzono jeszcze, czy dotyczy to również złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych zawierających estetrol. Z metaanalizy 54 badań epidemiologicznych wynika, że u kobiet stosujących złożone hormonalne środki antykoncepcyjne zawierające etynyloestradiol istnieje nieznacznie zwiększone ryzyko względne (RR=1,24) wystąpienia raka piersi. Ryzyko to stopniowo zmniejsza się w czasie 10 lat po zaprzestaniu stosowania złożonej antykoncepcji hormonalnej. Ponieważ u kobiet w wieku poniżej 40 lat rak piersi występuje rzadko, zwiększona liczba rozpoznań raka piersi u kobiet obecnie lub w przeszłości stosujących złożoną antykoncepcję hormonalną jest stosunkowo niewielka w porównaniu z ogólnym ryzykiem wystąpienia raka piersi. Przypadki raka piersi rozpoznane u kobiet, które kiedykolwiek stosowały antykoncepcję hormonalną, są na ogół mniej zaawansowane klinicznie niż przypadki rozpoznane u kobiet nigdy niestosujących antykoncepcji. Obserwowane zwiększone ryzyko może być spowodowane wcześniejszym rozpoznawaniem raka piersi u kobiet stosujących złożoną antykoncepcję hormonalną, działaniem biologicznym złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych lub obu tych czynników łącznie. W rzadkich przypadkach, u kobiet stosujących złożone hormonalne środki antykoncepcyjne zawierające etynyloestradiol, występowały łagodne lub rzadziej złośliwe nowotwory wątroby. W pojedynczych przypadkach nowotwory te prowadziły do krwotoków do jamy brzusznej zagrażających życiu. Z tego względu u kobiet stosujących złożoną doustną antykoncepcję hormonalną, u których występuje ostry ból brzucha, powiększenie wątroby lub objawy krwotoku wewnętrznego, należy w rozpoznaniu różnicowym wziąć pod uwagę ryzyko nowotworu wątroby. Podczas badań klinicznych z zastosowaniem schematu leczenia skojarzonego zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu C (HCV) za pomocą ombitaswiru/parytaprewiru/rytonawiru i dazabuwiru z rybawiryną lub bez rybawiriny, zwiększenie aktywności AlAT ponad 5-krotnie przekraczające górną granicę normy (GGN) występowało istotnie częściej u kobiet stosujących produkty zawierające etynyloestradiol, takie jak złożone hormonalne środki antykoncepcyjne. U kobiet przyjmujących produkty zawierające estrogeny inne niż etynyloestradiol, odsetek zwiększenia aktywności AlAT był podobny jak u kobiet nieprzyjmujących żadnych estrogenów. Jednakże ze względu na ograniczoną liczbę kobiet przyjmujących te inne estrogeny należy zachować ostrożność podczas ich jednoczesnego podawania ze schematem leczenia skojarzonego za pomocą ombitaswiru/parytaprewiru/rytonawiru i dazabuwiru z rybawiryną lub bez rybawiriny. Składnik progestagenowy produktu, drospirenon, jest antagonistą aldosteronu mającym właściwości oszczędzające potas. W większości przypadków nie należy oczekiwać wzrostu stężenia potasu. W badaniu klinicznym z zastosowaniem drospirenonu, u niektórych pacjentów z łagodnym lub umiarkowanym zaburzeniem czynności nerek jednocześnie stosujących produkty lecznicze oszczędzające potas, stężenie potasu w surowicy krwi nieznacznie wzrosło, ale nieistotnie podczas przyjmowania drospirenonu w dawce 3 mg przez 14 dni. Dlatego też zaleca się sprawdzenie stężenia potasu w surowicy podczas pierwszego cyklu leczenia produktem u pacjentek z niewydolnością nerek i stężeniem potasu w surowicy przed leczeniem w górnym zakresie referencyjnym, a zwłaszcza w trakcie jednoczesnego stosowania produktów leczniczych oszczędzających potas. Ryzyko zapalenia trzustki może być większe u kobiet stosujących złożone doustne środki antykoncepcyjne w przypadku stwierdzenia u nich lub członków najbliższej rodziny hipertriglicerydemii. Mimo że u wielu kobiet stosujących złożoną doustną antykoncepcję hormonalną odnotowano nieznaczny wzrost ciśnienia tętniczego, istotny wzrost ciśnienia jest rzadki. Dokładnie nie ustalono związku między stosowaniem złożonej doustnej antykoncepcji hormonalnej a nadciśnieniem tętniczym. Jednakże, w razie utrzymywania się istotnego wzrostu ciśnienia tętniczego w czasie stosowania złożonego doustnego środka antykoncepcyjnego wskazane jest wstrzymanie jego stosowania i rozpoczęcie leczenia nadciśnienia. Jeśli lekarz uzna to za stosowne, po uzyskaniu prawidłowych wartości ciśnienia tętniczego za pomocą leków można powrócić do stosowania złożonej doustnej antykoncepcji hormonalnej. Istnieją doniesienia o wystąpieniu lub progresji następujących zaburzeń w czasie ciąży lub stosowania złożonej doustnej antykoncepcji hormonalnej, jakkolwiek brak jest jednoznacznych dowodów potwierdzających ich związek ze stosowaniem złożonej doustnej antykoncepcji hormonalnej: żółtaczka i/lub świąd związane z cholestazą; kamica żółciowa; porfiria; toczeń rumieniowaty układowy; zespół hemolityczno-mocznicowy; pląsawica Sydenhama; opryszczka ciężarnych; utrata słuchu spowodowana otosklerozą. U kobiet z dziedzicznym obrzękiem naczynioruchowym egzogenne estrogeny mogą wywoływać lub nasilać objawy takiego obrzęku. Ostre lub przewlekłe zaburzenia czynności wątroby mogą stwarzać konieczność odstawienia złożonej doustnej antykoncepcji hormonalnej do czasu normalizacji parametrów czynności wątroby. żółtaczki cholestatycznej, która występowała w czasie ciąży lub poprzedniego stosowania hormonów płciowych, wymaga przerwania stosowania złożonej doustnej antykoncepcji hormonalnej. Chociaż złożone doustne środki antykoncepcyjne mogą wpływać na insulinooporność obwodową oraz tolerancję glukozy, nie ma dowodów potwierdzających konieczność zmiany ustalonej terapii przeciwcukrzycowej u kobiet przyjmujących złożone doustne środki antykoncepcyjne zawierające małą dawkę estrogenów (< 50 µg etynyloestradiolu). Niemniej jednak należy dokładnie monitorować stan kobiet chorujących na cukrzycę podczas stosowania złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych, szczególnie w okresie pierwszych kilku m-cy. Wykazano związek pomiędzy stosowaniem złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych a nasileniem depresji, padaczką, chorobą Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. Obniżony nastrój i depresja to dobrze znane działania niepożądane stosowania hormonalnych środków antykoncepcyjnych. Depresja może mieć ciężki przebieg i jest dobrze znanym czynnikiem ryzyka zachowań samobójczych i samobójstw. Jeśli u pacjentki wystąpią zmiany nastroju lub objawy depresji, również krótko po rozpoczęciu leczenia, zaleca się, aby skonsultowała się z lekarzem. Niekiedy może pojawić się ostuda, zwłaszcza u kobiet, u których w przeszłości wystąpiła ostuda ciążowa. Kobiety ze skłonnością do ostudy powinny unikać ekspozycji na światło słoneczne lub promieniowanie ultrafioletowe w okresie przyjmowania złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych. Przed rozpoczęciem lub wznowieniem przyjmowania produktu leczniczego należy zebrać pełny wywiad chorobowy (w tym wywiad rodzinny) i sprawdzić czy pacjentka nie jest w ciąży. Należy zmierzyć ciśnienie tętnicze krwi i przeprowadzić badanie przedmiotowe biorąc pod uwagę przeciwwskazania oraz ostrzeżenia. Istotne jest zwrócenie uwagi pacjentki na informacje o zakrzepicy naczyń żylnych i tętniczych z uwzględnieniem ryzyka związanego ze stosowaniem produktu w porównaniu z innymi złożonymi hormonalnymi środkami antykoncepcyjnymi, objawów ŻChZZ i TChZZ, znanych czynników ryzyka oraz wskazówek dotyczących postępowania w przypadku podejrzenia zakrzepicy. Należy również polecić pacjentce, aby uważnie przeczytała ulotkę dla pacjenta i stosowała się do podanych w niej zaleceń. Częstość i zakres badań należy ustalić na podstawie obowiązującej praktyki i dostosować do każdej pacjentki. Pacjentkę należy poinformować, że hormonalne środki antykoncepcyjne nie chronią przed zakażeniem ludzkim wirusem niedoboru odporności (HIV) i/lub) zespołem nabytego niedoboru odporności (AIDS) ani innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową. Skuteczność złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych może być zmniejszona w przypadku pominięcia tabl., zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego podczas przyjmowania różowych tabl. zawierających substancje czynne lub jednoczesnego stosowania produktów leczniczych. Podczas stosowania wszystkich złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych mogą wystąpić nieregularne krwawienia (plamienie lub krwawienie), zwłaszcza w pierwszych m-cach przyjmowania tabl. Dlatego też, ocena wszelkich nieregularnych krwawień ma znaczenie dopiero po okresie adaptacji, wynoszącym około 3 cykli. Odsetek kobiet stosujących produkt leczniczy, u których występowało plamienie lub krwawienie środcykliczne, wynosił od 14 do 20%. Większość z tych przypadków dotyczyła tylko plamienia. Jeżeli nieregularne krwawienia utrzymują się lub występują u kobiety, u której uprzednio występowały regularne cykle, należy rozważyć niehormonalne przyczyny i przeprowadzić odpowiednie badania diagnostyczne w celu wykluczenia nowotworów złośliwych lub ciąży. Diagnostyka może obejmować wyłyżeczkowanie jamy macicy. U niewielkiego odsetka kobiet (6-8%), w trakcie fazy przyjmowania tabl. placebo może nie wystąpić krwawienie z odstawienia. W przypadku braku krwawienia z odstawienia, jeżeli produkt leczniczy był przyjmowany zgodnie z zaleceniami, prawdopodobieństwo ciąży jest niewielkie. Jeżeli jednak nie przyjmowano produktu zgodnie z zaleceniami lub nie wystąpiły dwa kolejne krwawienia z odstawienia, należy upewnić się, że pacjentka nie jest w ciąży zanim będzie ona kontynuować stosowanie produktu. Stosowanie antykoncepcji hormonalnej może wpływać na wyniki niektórych badań laboratoryjnych, w tym parametrów biochemicznych czynności wątroby, tarczycy, nadnerczy i nerek, na stężenie białek (nośnikowych) w osoczu, np. globuliny wiążącej kortykosteroidy (ang. corticosteroid binding globulin, CBG) i frakcji lipidowych/lipoproteinowych, na parametry metabolizmu węglowodanów oraz parametry krzepnięcia i fibrynolizy. Mimo tych odchyleń poszczególne parametry na ogół pozostają w granicach normy laboratoryjnej. Drospirenon powoduje wzrost aktywności reniny w osoczu i aldosteronu w osoczu wywołany przez łagodne działanie antymineralokortykoidowe. Produkt leczniczy nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, brakiem laktazy lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy. Produkt leczniczy zawiera mniej niż 1 mmol (23 mg) sodu na tabl., to znaczy lek uznaje się za „wolny od sodu”. Produkt leczniczy nie ma wpływu albo wywiera nieistotny wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.InterakcjeUwaga: w celu określenia potencjalnych interakcji, należy zapoznać się z informacjami dotyczącymi jednocześnie stosowanych produktów leczniczych. Interakcje farmakokinetyczne. Mogą wystąpić interakcje pomiędzy doustnymi środkami antykoncepcyjnymi a produktami leczniczymi indukującymi enzymy mikrosomalne, powodując zwiększenie klirensu hormonów płciowych, co może prowadzić do krwawienia międzymiesiączkowego i/lub nieskuteczności antykoncepcji. Postępowanie: indukcja enzymów może pojawić się już po kilku dniach leczenia. Maks. indukcja enzymów jest na ogół obserwowana w ciągu kilku tyg. Po przerwaniu leczenia produktem leczniczym, indukcja enzymów może się utrzymywać przez około 4 tyg. Leczenie krótkotrwałe: kobiety przyjmujące leczenie produktami leczniczymi indukującymi enzymy powinny tymczasowo stosować metodę mechaniczną lub inną metodę antykoncepcji oprócz złożonego hormonalnego środka antykoncepcyjnego. Metodę mechaniczną należy stosować przez cały czas jednoczesnego leczenia produktem leczniczym i przez 28 dni po zakończeniu leczenia. Jeżeli leczenie produktem leczniczym jest stosowane po zakończeniu przyjmowania różowych tabletek z substancjami czynnymi w opakowaniu złożonego doustnego środka antykoncepcyjnego, białe tabl. placebo należy wyrzucić i natychmiast rozpocząć kolejne opakowanie złożonego doustnego środka antykoncepcyjnego. Leczenie długotrwałe: u kobiet stosujących długotrwałe leczenie substancjami czynnymi indukującymi enzymy wątrobowe, zaleca się stosowanie innej skutecznej, niehormonalnej metody antykoncepcji.W literaturze opisano następujące interakcje. Produkty lecznicze zwiększające klirens złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych (indukcja enzymów), np.: barbiturany, bozentan, karbamazepina, fenytoina, prymidon, ryfampicyna i produkty lecznicze stosowane w leczeniu HIV (np. rytonawir, newirapina i efawirenz) i prawdopodobnie również felbamat, gryzeofulwina, okskarbazepina, topiramat, a także preparaty zawierające ziele dziurawca zwyczajnego (Hypericum perforatum). Produkty lecznicze o zmiennym wpływie na klirens złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych: w przypadku jednoczesnego stosowania ze złożonymi doustnymi środkami antykoncepcyjnymi wiele skojarzeń inhibitorów proteazy HIV i nienukleozydowych inhibitorów odwrotnej transkryptazy, w tym skojarzeń z inhibitorami HCV, może zwiększać lub zmniejszać stężenie estrogenów i progestagenów w osoczu. Wpływ tych zmian może mieć znaczenie kliniczne w niektórych przypadkach. W związku z tym w celu określenia potencjalnych interakcji i wszelkich powiązanych zaleceń, należy zapoznać się z informacjami dotyczącymi jednocześnie podawanych produktów leczniczych stosowanych w leczeniu HIV/HCV. W razie jakichkolwiek wątpliwości kobiety stosujące inhibitor proteazy lub nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy powinny stosować dodatkową metodę barierową antykoncepcji. Produkty lecznicze zmniejszające klirens złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych (inhibitory enzymów): znaczenie kliniczne potencjalnych interakcji z inhibitorami enzymów pozostaje nieznane. Jednoczesne podawanie silnych inhibitorów CYP3A4 może zwiększyć stężenie estrogenów lub progestagenów w osoczu krwi lub jednych i drugich. Potencjalne interakcje z drospirenonem: w badaniu z zastosowaniem wielokrotnych dawek skojarzenia drospirenonu (3 mg/dobę)/etynyloestradiolu (0,02 mg/dobę), jednoczesne podawanie silnego inhibitora CYP3A4, ketokonazolu przez 10 dni zwiększało pole pod krzywą w okresie 24 h (AUC(0-24 h)) drospirenonu (i etynyloestradiolu) o 2,7 raza (i odpowiednio 1,4 raza). Potencjalne interakcje z estetrolem: estetrol jest głównie glukuronizowany przez enzym UDP-glukuronylotransferazę (UGT) 2B7. Nie zaobserwowano klinicznie istotnych interakcji z estetrolem i kwasem walproinowym będącym silnym inhibitorem UGT. Doustne środki antykoncepcyjne mogą wpływać na metabolizm niektórych innych substancji czynnych. W związku z tym stężenie w osoczu i w tkankach może się zwiększyć (np. cyklosporyna) lub zmniejszyć (np. lamotrygina). Na podstawie badań hamowania in vitro i badań interakcji in vivo u ochotniczek stosujących omeprazol, symwastatynę i midazolam jako substraty markerowe, interakcja drospirenonu w dawkach 3 mg z metabolizmem innych substancji czynnych jest mało prawdopodobna. Na podstawie badań hamowania in vitro, interakcja estetrolu zawartego w produkcie leczniczym z metabolizmem innych substancji czynnych jest mało prawdopodobna. Interakcje farmakodynamiczne. Jednoczesne stosowanie produktów leczniczych na HCV zawierających ombitaswir/parytaprewir/rytonawir i dazabuwir, z rybawiryną lub bez rybawiryny, może zwiększać ryzyko zwiększenia aktywności AlAT u kobiet stosujących produkty lecznicze zawierające etynyloestradiol, takie jak złożone doustne środki antykoncepcyjne. U kobiet przyjmujących produkty zawierające estrogeny inne niż etynyloestradiol, odsetek zwiększenia aktywności AlAT był podobny, jak u kobiet nieprzyjmujących żadnych estrogenów. Jednakże ze względu na ograniczoną liczbę kobiet przyjmujących te inne estrogeny należy zachować ostrożność podczas ich jednoczesnego podawania ze schematem leczenia skojarzonego za pomocą ombitaswiru/parytaprewiru/rytonawiru i dazabuwiru z rybawiryną lub bez rybawiryny. U pacjentek bez zaburzeń czynności nerek jednoczesne stosowanie drospirenonu i inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACE) lub niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) nie wykazało istotnego wpływu na stężenie potasu w surowicy. Niemniej jednak nie badano jednoczesnego stosowania produktu z antagonistami aldosteronu lub diuretykami oszczędzającymi potas. W takim przypadku podczas pierwszego cyklu leczenia należy zbadać stężenie potasu w surowicy krwi. Badania dotyczące interakcji przeprowadzono wyłącznie u dorosłych.Ciąża i laktacjaProdukt leczniczy nie jest wskazany do stosowania w okresie ciąży. Jeżeli kobieta zajdzie w ciążę podczas stosowania produktu, należy przerwać jego stosowanie. Istnieje ograniczona ilość danych dotyczących stosowania produktu u kobiet w ciąży. Badania na zwierzętach wykazały toksyczny wpływ na reprodukcję. Na podstawie badań na zwierzętach nie można wykluczyć szkodliwego wpływu związanego z hormonalnym działaniem substancji czynnych. Przed wznowieniem przyjmowania produktu należy wziąć po uwagę zwiększone ryzyko wystąpienia ŻChZZ w okresie poporodowym. Małe ilości steroidów antykoncepcyjnych i/lub ich metabolitów mogą przenikać do mleka ludzkiego i mogłyby wpływać na dziecko. Stosowanie złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych może mieć wpływ na karmienie piersią, ponieważ środki te mogą zmniejszać ilość oraz zmieniać skład mleka kobiecego. Dlatego też, nie należy zalecać stosowania złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych do czasu całkowitego zakończenia karmienia piersią, a kobietom chcącym karmić piersią należy zaproponować alternatywną metodę antykoncepcji. Produkt leczniczy jest wskazany jako doustna antykoncepcja.Działania niepożądaneNajczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi podczas stosowania produktu leczniczego są: krwawienia acykliczne (4,3%), bóle głowy (3,2%), trądzik (3,2%), krwawienie z pochwy (2,7%) i bolesne miesiączkowanie (2,4%). Zakażenia i zarażenia pasożytnicze: (niezbyt często) zakażenie grzybicze, zakażenie pochwy, zakażenie dróg moczowych; (rzadko) zapalenie sutka. Nowotwory łagodne, złośliwe i nieokreślone (w tym torbiele i polipy): (rzadko) gruczolakowłókniak piersi. Zaburzenia układu immunologicznego: (rzadko) nadwrażliwość. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: (niezbyt często) zaburzenia apetytu; (rzadko) hiperkaliemia zatrzymanie płynów. Zaburzenia psychiczne: (często) zaburzenia nastroju, zaburzenie libido; (niezbyt często) depresja, zaburzenia lękowe, bezsenność, zaburzenia emocjonalne, stres; (rzadko) nerwowość. Zaburzenia układu nerwowego: (często) bóle głowy; (niezbyt często) migrena, zawroty głowy, parestezje, senność; (rzadko) amnezja. Zaburzenia oka: (rzadko) niedowidzenie, niewyraźne widzenie, zespół suchego oka. Zaburzenia ucha i błędnika: (rzadko) zawroty głowy. Zaburzenia naczyniowe: (niezbyt często) uderzenia gorąca; (rzadko) nadciśnienie tętnicze, zakrzepica żył, zakrzepowe zapalenie żył, niedociśnienie tętnicze, żylaki. Zaburzenia żołądka i jelit: (często) bóle brzucha nudności; (niezbyt często) wzdęcie brzucha, wymioty, biegunka; (rzadko) choroba refluksowa przełyku, zapalenie jelita grubego, zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego, zaparcia, niestrawność, wzdęcia, suchość w jamie ustnej, obrzęk warg. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (często) trądzik; (niezbyt często) wypadanie włosów, nadmierna potliwość, zaburzenia skóry; (rzadko) zapalenie skóry, zaburzenia pigmentacji, nadmierne owłosienie ,łojotok, świąd, opuchlizna twarzy, pokrzywka, przebarwienia skóry. Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej: (niezbyt często) bóle pleców; (rzadko) kurcze mięśni, dyskomfort w kończynach, obrzęk stawów, ból kończyn. Zaburzenia nerek i dróg moczowych: (rzadko) skurcz pęcherza, nieprawidłowy zapach moczu. Ciąża, połóg i okres okołoporodowy: (rzadko) ciąża pozamaciczna. Zaburzenia układu rozrodczego i piersi: (często) ból piersi, krwawienie acykliczne, krwawienia z pochwy, bolesne miesiączkowanie, nadmiernie obfite miesiączki; (niezbyt często) nieprawidłowe krwawienie z odstawienia, obrzęk piersi, zaburzenie sromu i pochwy, wydzielina z pochwy, zespół przedmiesiączkowy, zgrubienia w piersi, skurcz macicy, krwotok maciczny, krwotok miesiączkowy, dyspareunia; (rzadko) torbiel jajnika, zaburzenia laktacji, zaburzenia endometrium, nieprawidłowe krwawienie z macicy, ból miednicy, zaburzenia sutka, przebarwienie piersi, krwawienie po stosunku. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (niezbyt często) zmęczenie, obrzęk, ból w klatce piersiowej, zaburzone samopoczucie; (rzadko) złe samopoczucie, ból, hipertermia. Badania diagnostyczne: (często) wahania mc.; (niezbyt często) zwiększona aktywność enzymów wątrobowych, nieprawidłowe stężenie lipidów; (rzadko) podwyższone ciśnienie krwi, nieprawidłowy wynik badania czynności nerek zwiększone stężenie potasu we krwi, zwiększone stężenie glukozy we krwi, zmniejszenie stężenia hemoglobiny, zmniejszenie stężenia ferrytyny w surowicy, krew w moczu, szczegóły patrz ChPL. U kobiet przyjmujących złożone hormonalne środki antykoncepcyjne odnotowano zwiększenie ryzyka wystąpienia tętniczych i żylnych zdarzeń zakrzepowych i zakrzepowo-zatorowych, w tym zawału mięśnia sercowego, udaru mózgu, przemijających napadów niedokrwienia mózgu, zakrzepicy żylnej i zatorowości płucnej. Zgłaszano następujące ciężkie zdarzenia niepożądane u kobiet stosujących złożone hormonalne środki antykoncepcyjne: żylne zaburzenia zakrzepowo-zatorowe; tętnicze zaburzenia zakrzepowo-zatorowe; nadciśnienie tętnicze; guzy wątroby; występowanie lub pogorszenie schorzeń, dla których powiązanie ze stosowaniem złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych nie jest jednoznaczne: choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, padaczka, mięśniak macicy, porfiria, toczeń rumieniowaty układowy, pemfigoid ciężarnych, pląsawica Sydenhama, zespół hemolityczno-mocznicowy, żółtaczka cholestatyczna; ostuda; ostre lub przewlekłe zaburzenia czynności wątroby mogą stwarzać konieczność odstawienia złożonej doustnej antykoncepcji hormonalnej do czasu normalizacji parametrów czynności wątroby. U kobiet z dziedzicznym obrzękiem naczynioruchowym egzogenne estrogeny mogą wywoływać lub nasilać objawy takiego obrzęku. Częstość rozpoznań raka piersi jest bardzo nieznacznie zwiększona wśród kobiet stosujących złożone hormonalne środki antykoncepcyjne. Ponieważ u kobiet w wieku poniżej 40 lat rak piersi występuje rzadko, zwiększona liczba rozpoznań raka piersi u kobiet jest niewielka w porównaniu z ogólnym ryzykiem wystąpienia raka piersi. Związek przyczynowy ze stosowaniem złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych nie jest znany. W wyniku interakcji innych produktów leczniczych (induktorów enzymów) z doustnymi środkami antykoncepcyjnymi może dojść do krwawienia międzymiesiączkowego i/lub nieskuteczności antykoncepcji.PrzedawkowanieDotychczas nie ma żadnych doświadczeń związanych z przedawkowaniem produktu leczniczego. Na podstawie ogólnego doświadczenia ze złożonymi doustnymi środkami antykoncepcyjnymi, objawy, które mogą wystąpić w przypadku przedawkowania różowych tabl. zawierających substancje czynne to: nudności, wymioty i krwawienia z odstawienia. Krwawienie z odstawienia może wystąpić nawet u dziewcząt przed pierwszą miesiączką, jeśli przypadkowo przyjęły produkt leczniczy. Nie ma antidotum, a dalsze leczenie powinno być leczeniem objawowym.DziałanieProdukt leczniczy zawiera estrogen estetrol i progestagen drospirenon. Estetrol to estrogen, który jest produkowany tylko w czasie ciąży przez wątrobę ludzkiego płodu. Estetrol wykazuje działanie przeciwgonadotropowe charakteryzujące się zależnym od dawki obniżeniem stężenia zarówno hormonu folikulotropowego (FSH), jak i hormonu luteinizującego (LH) w surowicy. Progestagen drospirenon posiada właściwości progestagenne, przeciwgonadotropowe, przeciwandrogenne i łagodne właściwości przeciwmineralokortykosteroidowe i nie wykazuje działania estrogennego, glikokortykosteroidowego ani przeciwglikokortykosteroidowego. Właściwości te są farmakologicznie podobne do naturalnego hormonu progesteronu. Działanie antykoncepcyjne produktu leczniczego opiera się na interakcji różnych czynników, z których za najważniejsze uważa się hamowanie owulacji.Skład1 różowa tabl. zawierająca substancje czynne zawiera 3 mg drospirenonu i 14,2 mg estetrolu (w postaci estetrolu jednowodnego). 1 biała tabl. placebo nie zawiera substancji czynnych.
Rx
LaktacjaLek może przenikać do mleka kobiet karmiących piersią.
Ciąża - trymestr 1 - Kategoria DIstnieją dowody na niekorzystne działanie leku na płód, ale w pewnych sytuacjach klinicznych potencjalne korzyści z jego zastosowania przewyższają ryzyko (np. w stanach zagrażających życiu lub chorobach, w których inne, bezpieczne leki nie mogą być zastosowane lub są nieskuteczne).
Ciąża - trymestr 2 - Kategoria DIstnieją dowody na niekorzystne działanie leku na płód, ale w pewnych sytuacjach klinicznych potencjalne korzyści z jego zastosowania przewyższają ryzyko (np. w stanach zagrażających życiu lub chorobach, w których inne, bezpieczne leki nie mogą być zastosowane lub są nieskuteczne).
Ciąża - trymestr 3 - Kategoria DIstnieją dowody na niekorzystne działanie leku na płód, ale w pewnych sytuacjach klinicznych potencjalne korzyści z jego zastosowania przewyższają ryzyko (np. w stanach zagrażających życiu lub chorobach, w których inne, bezpieczne leki nie mogą być zastosowane lub są nieskuteczne).
Produkt leczniczy podlega dodatkowemu monitorowaniuPacjentów i pracowników opieki zdrowotnej szczególnie zachęca się do zgłaszania wszelkich działań niepożądanych leków oznaczonych symbolem czarnego trójkąta tak, by możliwa była efektywna analiza wszystkich nowych informacji.
Komentarze
[ z 0]