WskazaniaAntykoncepcja hormonalna. Leczenie trądziku o umiarkowanym nasileniu u kobiet, u których nie występują przeciwwskazania do stosowania doustnych środków antykoncepcyjnych, a odpowiednie leczenie miejscowe było nieskuteczne. Decyzja o przepisaniu produktu leczniczego powinna zostać podjęta na podstawie indywidualnej oceny czynników ryzyka u kobiety, zwłaszcza ryzyka żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej oraz ryzyka żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej związanego ze stosowaniem produktu leczniczego, w odniesieniu do innych złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych.DawkowanieAby skutecznie zapobiegać ciąży i leczyć umiarkowany trądzik u kobiet, produkt leczniczy musi być stosowany zgodnie z instrukcją użycia. Widoczna poprawa leczenia objawów trądziku zwykle następuje po co najmniej 3 m-cach. Dalszą poprawę zgłaszano po sześciu miesiącach leczenia. Po 3-6 miesiącach leczenia, a następnie okresowo, należy ocenić czy jest konieczna kontynuacja leczenia pacjentki. Należy przyjmować 1 tabl. produktu leczniczego każdego dnia, przez 21 dni, popijając niewielką ilością wody w razie konieczności. Tabl. należy przyjmować zgodnie z kolejnością podaną na blistrze. Kolejny blister należy rozpocząć po siedmiodniowej przerwie w przyjmowaniu tabl. W trakcie siedmiodniowej przerwy nastąpi krwawienie z odstawienia. Krwawienie z odstawienia zwykle zaczyna się 2-3 dni po przyjęciu ostatniej tabl. z blistra i może się nie zakończyć przed rozpoczęciem następnego opakowania. Szczegóły dotyczące dawkowania, patrz ChPL.PrzeciwwskazaniaNadwrażliwość na substancje czynne lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Występowanie lub ryzyko żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (ang. VTE): żylna choroba zakrzepowo-zatorowa - czynna (leczona przeciwzakrzepowymi produktami leczniczymi) lub przebyta żylna choroba zakrzepowo-zatorowa, np. zakrzepica żył głębokich (ang. DVT), zatorowość płucna (ang. PE); znana dziedziczna lub nabyta predyspozycja do występowania żylnej choroby zakrzepowo- zatorowej, np. oporność na aktywne białko C (ang. APC) (w tym czynnik V Leiden), niedobór antytrombiny III, niedobór białka C, niedobór białka S lub inna koagulopatia, wady zastawkowe serca, zaburzenia rytmu serca, którym towarzyszy zwiększone ryzyko tworzenia się zakrzepów; rozległy zabieg operacyjny związany z długotrwałym unieruchomieniem; wysokie ryzyko żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej wskutek występowania wielu czynników ryzyka. Występowanie lub ryzyko tętniczych zaburzeń zakrzepowo-zatorowych (ang. ATE): tętnicze zaburzenia zakrzepowo-zatorowe - czynne (np. zawał mięśnia sercowego) lub objawy prodromalne (np. dławica piersiowa); choroby naczyń mózgowych - czynny udar, przebyty udar lub objawy prodromalne w wywiadzie (np. przemijający napad niedokrwienny, ang. TIA); stwierdzona dziedziczna lub nabyta skłonność do występowania tętniczych zaburzeń zakrzepowo-zatorowych, np. hiperhomocysteinemia i obecność przeciwciał antyfosfolipidowych (przeciwciała antykardiolipinowe, antykoagulant toczniowy); migrena z ogniskowymi objawami neurologicznymi w wywiadzie; wysokie ryzyko zaburzeń zakrzepowo-zatorowych tętnic, z powodu występowania wielu czynników ryzyka lub występowania jednego z poważnych czynników ryzyka, tj.: cukrzyca z powikłaniami naczyniowymi, ciężkie nadciśnienie tętnicze, ciężka dyslipoproteinemia, palenie tytoniu; występowanie obecnie lub w przeszłości zapalenia trzustki z towarzyszącą ciężką hipertriglicerydemią; występowanie obecnie lub w przeszłości zaburzeń czynności wątroby, chyba że czynność wątroby powróci do normy (w tym zespół Dubina-Johnsona i zespół Rotora); występowanie obecnie lub w przeszłości nowotworu wątroby; rozpoznanie lub podejrzenie występowania złośliwych nowotworów zależnych od hormonów płciowych (np. raka piersi lub endometrium); krwawienie z pochwy o niewyjaśnionej etiologii; brak miesiączki o niewyjaśnionej etiologii.Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożnościJeśli występuje którykolwiek z poniższych stanów lub czynników ryzyka, lekarz powinien omówić z pacjentką zasadność stosowania produktu leczniczego. W razie pogorszenia lub wystąpienia po raz 1-szy któregokolwiek z wymienionych stanów lub czynników ryzyka, kobieta powinna zgłosić się do lekarza prowadzącego, który zadecyduje, czy konieczne jest przerwanie stosowania produktu leczniczego. Powody do natychmiastowego przerwania stosowania produktu: początek lub podejrzenie występowania ciąży; 1-sze objawy zapalenia żył lub objawy sugerujące zakrzepicę (włączając zakrzepicę siatkówki), zator lub zawał mięśnia sercowego; stale zwiększone ciśnienie tętnicze krwi do wartości powyżej 140/90 mmHg. Można rozważyć powtórne stosowanie złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych, tak szybko jak wartości ciśnienia tętniczego krwi powrócą do normy w wyniku leczenia przeciwnadciśnieniowego; planowany zabieg chirurgiczny (co najmniej 4 tyg. wcześniej) i/lub długotrwałe unieruchomienie (np. po wypadkach). Przez co najmniej 2 tyg. po całkowitym odzyskaniu sprawności fizycznej nie należy powracać do stosowania tabl.; wystąpienie po raz 1-szy lub nasilenie migreny; występowanie bardzo częstych, długotrwałych lub ciężkich bólów głowy lub nagły rozwój neurologicznych objawów ogniskowych (mogą to być 1-sze objawy udaru); ostry ból w nadbrzuszu, powiększenie wątroby lub objawy krwawienia do jamy brzusznej (mogą to być objawy nowotworu wątroby); początek żółtaczki, zapalenia wątroby, uogólnionego świądu, cholestazy oraz nieprawidłowych wartości parametrów wątroby. Pogorszenie metabolizmu hormonów steroidowych w wyniku upośledzenia czynności wątroby; ostra dekompensacja cukrzycy; wystąpienie po raz 1-szy lub nawrót porfirii. Zaburzenia/czynniki ryzyka wymagające szczególnego nadzoru medycznego: zaburzenia serca i nerek wynikające z działania substancji czynnej etynyloestradiolu, który może prowadzić do zatrzymania płynów w organizmie; zapalenie żył powierzchownych, znacząca skłonność do żylakowatości, zaburzenia krążenia obwodowego, ponieważ mogą być związane z początkiem zakrzepicy; zwiększenie ciśnienia tętniczego krwi (do 140/90 mmHg lub powyżej); zaburzenia metabolizmu lipidów. U pacjentek z zaburzeniami metabolizmu lipidów etynyloestradiol (estrogen), substancja czynna produktu, może doprowadzić do znaczącego wzrostu triglicerydów w osoczu, następnie do zapalenia trzustki oraz innych powikłań; niedokrwistość sierpowatokrwinkowa; przebyta choroba wątroby; zaburzenia pęcherzyka żółciowego; migrena; depresja. Należy stwierdzić, czy depresja ma związek z przyjmowaniem produktu. Jeśli to konieczne, należy zastosować inne niehormonalne metody antykoncepcji; zmniejszona tolerancja glukozy lub cukrzyca. Ponieważ złożone doustne środki antykoncepcyjne mogą wywierać wpływ na obwodową insulinooporność i tolerancję glukozy, zmianie może ulec zapotrzebowanie na insulinę lub inne produkty lecznicze przeciwcukrzycowe; palenie tytoniu; padaczka. Jeśli w trakcie stosowania produktu nasileniu ulegną napady padaczki, należy rozważyć zastosowanie innych metod antykoncepcyjnych; pląsawica mniejsza (Sydenhama); przewlekła zapalna choroba jelit (choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego); zespół hemolityczno-mocznicowy; włókniakomięśniaki macicy; otoskleroza; długotrwałe unieruchomienie; otyłość; toczeń rumieniowaty układowy; wiek 40 lat lub powyżej. Ciężkie działania niepożądane złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych. Choroba zakrzepowo-zatorowa oraz inne zaburzenia naczyniowe. Ryzyko żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Stosowanie jakichkolwiek złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych wiąże się ze zwiększonym ryzykiem żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej, w porównaniu do sytuacji, gdy terapia nie jest stosowana. Stosowanie produktów zawierających lewonorgestrel, norgestimat lub noretisteron jest związane z najmniejszym ryzykiem żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Nie określono dotychczas ryzyka stosowania produktu leczniczego w porównaniu z tymi produktami o małym ryzyku. Decyzja o zastosowaniu produktu spoza grupy produktów znanych z najniższego ryzyka żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej powinna zostać podjęta wyłącznie po rozmowie z pacjentką, w celu zapewnienia, że rozumie ona ryzyko żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej związane ze złożonymi hormonalnymi środkami antykoncepcyjnymi, jak obecne czynniki ryzyka wpływają na to ryzyko, oraz że ryzyko żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej jest największe w 1-szym roku stosowania. Istnieją pewne dowody, świadczące o tym, że ryzyko zwiększa się, gdy złożone hormonalne środki antykoncepcyjne są przyjmowane ponownie po przerwie w stosowaniu trwającej 4 tyg. lub dłużej. U około 2 na 10 000 kobiet, które nie stosują złożonych środków antykoncepcyjnych i nie są w ciąży, w okresie roku rozwinie się żylna choroba zakrzepowo-zatorowa. Jakkolwiek ryzyko to może być znacznie większe, w zależności od czynników ryzyka występujących u danej pacjentki. Badania epidemiologiczne w grupie kobiet, które stosują złożone środki antykoncepcyjne (<50 mg etynyloestradiolu) wykazały, że w okresie roku, u około 6 do 12 kobiet na 10 000 rozwinie się żylna choroba zakrzepowo-zatorowa. Szacuje się, że spośród 10 000 kobiet, które stosują złożone hormonalne środki antykoncepcyjne zawierające lewonorgestrel, u ok. 6 (punkt środkowy z zakresu 5-7 na 10 000 kobiet w okresie roku, w oparciu o relatywne ryzyko wynoszące około 2,3 do 3,6 dla złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych zawierających lewonorgestrel w porównaniu do sytuacji, gdy terapia nie jest stosowana) kobiet w okresie roku rozwinie się żylna choroba zakrzepowo-zatorowa. Ograniczone dane epidemiologiczne sugerują, że ryzyko żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej przy stosowaniu złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych zawierających dienogest może być podobne do ryzyka związanego ze stosowaniem złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych zawierających lewonorgestrel. Powyższa liczba przypadków żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej przypadających na okres roku jest mniejsza niż oczekiwana liczba przypadków u kobiet w ciąży lub w okresie poporodowym. Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa może być śmiertelna w 1-2% przypadków. U pacjentek, stosujących złożone hormonalne środki antykoncepcyjne, niezwykle rzadko zgłaszano przypadki zakrzepicy w innych naczyniach krwionośnych, np. wątrobowych, krezkowych, nerkowych lub w żyłach i tętnicach siatkówki. Czynniki ryzyka żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Ryzyko żylnych powikłań zakrzepowo-zatorowych u pacjentek stosujących złożone hormonalne środki antykoncepcyjne może znacząco wzrosnąć w przypadku występowania dodatkowych czynników ryzyka, szczególnie jeśli występuje kilka czynników ryzyka jednocześnie. Stosowanie produktu leczniczego jest przeciwwskazane, jeśli u pacjentki występuje jednocześnie kilka czynników ryzyka, zwiększających ryzyko zakrzepicy żylnej. Jeśli u kobiety występuje więcej niż 1 czynnik ryzyka, możliwe jest, że zwiększenie ryzyka jest większe niż suma pojedynczych czynników - w tym przypadku należy ocenić całkowite ryzyko żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Jeśli ocena stosunku korzyści do ryzyka jest negatywna, nie należy przepisywać złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych. Czynniki ryzyka żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Otyłość (wskaźnik mc. (BMI) powyżej 30 kg/m2) - ryzyko istotnie zwiększa się ze wzrostem BMI. Jest to szczególnie istotne do oceny, jeśli występują również inne czynniki ryzyka. Długotrwałe unieruchomienie, rozległy zabieg operacyjny, jakikolwiek zabieg operacyjny w obrębie kończyn
dolnych lub miednicy, zabieg neurochirurgiczny lub poważny uraz (tymczasowe unieruchomienie, w tym podróż samolotem >4 h, może również stanowić czynnik ryzyka żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej, szczególnie u kobiet ze współistniejącymi innymi czynnikami ryzyka) - w powyższych sytuacjach zaleca się przerwanie stosowania tabl. na co najmniej 4 tyg. przed planowanym zabiegiem chirurgicznym i nie wznawianie stosowania produktu przed upływem 2 tyg. od czasu powrotu do sprawności ruchowej. Należy stosować inną metodę antykoncepcji, aby uniknąć niezamierzonego zajścia w ciążę. Należy rozważyć leczenie przeciwzakrzepowe, jeśli stosowania produktu leczniczego nie przerwano odpowiednio wcześnie. Dodatni wywiad rodzinny (występowanie żylnych zaburzeń zakrzepowo-zatorowych u rodzeństwa bądź rodziców, szczególnie w stosunkowo młodym wieku, np. przed 50 rż.) - jeśli podejrzewa się predyspozycję genetyczną, przed podjęciem decyzji o stosowaniu złożonego hormonalnego środka antykoncepcyjnego kobieta powinna zostać skierowana na konsultację u specjalisty. Inne schorzenia związane z żylną chorobą zakrzepowo-zatorową - nowotwór, toczeń rumieniowaty układowy, zespół hemolityczno-mocznicowy, przewlekłe zapalne choroby jelit (np. choroba Crohna lub wrzodziejące zapalenie jelita grubego) oraz niedokrwistość sierpowata. Wiek - szczególnie powyżej 35 lat. Nie osiągnięto konsensusu, co do możliwego wpływu żylaków oraz zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych na wystąpienie lub progresję żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Należy uwzględnić zwiększone ryzyko wystąpienia choroby zakrzepowo-zatorowej w ciąży oraz w szczególności w 6-tyg. okresie poporodowym. Objawy żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (zakrzepicy żył głębokich oraz zatorowości płucnej). Należy poinformować pacjentkę, że w razie wystąpienia następujących objawów należy natychmiast zgłosić się do lekarza i powiedzieć personelowi medycznemu, że stosuje się złożone hormonalne środki antykoncepcyjne. Objawy zakrzepicy żył głębokich (ang. DVT) mogą obejmować: obrzęk nogi i/lub stopy lub obrzęk wzdłuż żyły w nodze; ból lub tkliwość w nodze, które mogą być odczuwane wyłącznie w czasie stania lub chodzenia; zwiększoną temperaturę w zmienionej chorobowo nodze; czerwoną lub przebarwioną skórę nogi. Objawy zatorowości płucnej (ang. PE) mogą obejmować: nagły napad niewyjaśnionego spłycenia oddechu lub przyspieszenia oddechu; nagły napad kaszlu, który może być połączony z krwiopluciem; ostry ból w klatce piersiowej; ciężkie zamroczenie lub zawroty głowy; przyspieszone lub nieregularne bicie serca. Niektóre z tych objawów (np. spłycenie oddechu, kaszel) są niespecyficzne i mogą być niepoprawnie zinterpretowane jako występujące częściej lub mniej poważne stany (np. zakażenia układu oddechowego). Inne objawy zamknięcia naczyń mogą obejmować: nagły ból, obrzęk oraz lekko niebieskie przebarwienie kończyn. Jeżeli zamknięcie naczynia wystąpi w oku, objawy mogą obejmować bezbolesne zaburzenia widzenia, które mogą przekształcić się w utratę widzenia. W niektórych przypadkach utrata widzenia może nastąpić niemal natychmiast. Ryzyko tętniczych zaburzeń zakrzepowo-zatorowych. Badania epidemiologiczne wykazały związek pomiędzy stosowaniem hormonalnych środków antykoncepcyjnych a zwiększonym ryzykiem tętniczych zaburzeń zakrzepowo-zatorowych (zawału mięśnia sercowego) lub incydentów naczyniowo-mózgowych (np. przemijającego napadu niedokrwiennego, udaru). Przypadki tętniczych zaburzeń zakrzepowo-zatorowych mogą być śmiertelne. Czynniki ryzyka tętniczych zaburzeń zakrzepowo-zatorowych. Ryzyko wystąpienia tętniczych powikłań zakrzepowo-zatorowych lub napadów naczyniowo-mózgowych u pacjentek stosujących złożone hormonalne środki antykoncepcyjne jest zwiększone u kobiet, u których występują czynniki ryzyka. Stosowanie produktu leczniczego jest przeciwwskazane, jeżeli u pacjentki występuje jeden poważny lub jednocześnie kilka czynników ryzyka tętniczych zaburzeń zakrzepowo-zatorowych, które stawiają pacjentkę w grupie wysokiego ryzyka zakrzepicy tętniczej. Jeśli u kobiety występuje więcej niż 1 czynnik ryzyka, możliwe jest, że zwiększenie ryzyka jest większe niż suma pojedynczych czynników - w tym przypadku należy ocenić całkowite ryzyko. Jeśli ocena stosunku korzyści do ryzyka jest negatywna, nie należy przepisywać złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych. Czynniki ryzyka tętniczych zaburzeń zakrzepowo-zatorowych. Wiek - szczególnie powyżej 35 lat. Palenie - na które nie zaprzestały palenia, należy dokładnie pouczyć, aby stosowały inną metodę antykoncepcji. Otyłość (wskaźnik mc. (BMI) powyżej 30 kg/m2) - ryzyko istotnie wzrasta wraz ze wzrostem BMI, jest to szczególnie ważne dla kobiet, u których występują również inne czynniki ryzyka. Dodatni wywiad rodzinny (występowanie tętniczych zaburzeń zakrzepowo-zatorowych u rodzeństwa bądź rodziców, szczególnie w stosunkowo młodym wieku, np. przed 50 rż.) - jeśli podejrzewa się predyspozycję genetyczną, przed podjęciem decyzji o stosowaniu złożonego hormonalnego środka antykoncepcyjnego kobieta powinna zostać skierowana na konsultację u specjalisty. Migrena - zwiększenie częstości występowania lub nasilenia migreny w trakcie stosowania złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych (która może zapowiadać wystąpienie incydentu naczyniowo- mózgowego) może być powodem do natychmiastowego przerwania stosowania. Inne schorzenia związane ze zdarzeniami niepożądanymi w obrębie naczyń - cukrzyca, hiperhomocysteinemia, wady zastawkowe serca, migotanie przedsionków, dyslipoproteinemia oraz toczeń rumieniowaty układowy. Objawy tętniczych zaburzeń zakrzepowo-zatorowych. Należy poinformować pacjentkę, że w razie wystąpienia następujących objawów należy natychmiast zgłosić się do lekarza i powiedzieć personelowi medycznemu, że stosuje się złożone hormonalne środki antykoncepcyjne. Objawy napadu naczyniowo-mózgowego mogą obejmować: nagłe zdrętwienie lub osłabienie twarzy, rąk lub nóg, szczególnie po jednej stronie ciała; nagłe trudności z chodzeniem, zawroty głowy, utratę równowagi lub koordynacji; nagłe splątanie, trudności z mówieniem lub rozumieniem; nagłe zaburzenia widzenia w jednym oku lub obydwu oczach; nagłe, ciężkie lub długotrwałe bóle głowy bez przyczyny; utratę przytomności lub omdlenie z drgawkami lub bez drgawek. Przejściowe objawy sugerują, że zdarzenie jest przemijającym napadem niedokrwiennym (ang. TIA). Objawy zawału serca (ang. MI) mogą być następujące: ból, uczucie dyskomfortu, ociężałość, uczucie ściskania lub pełności w klatce piersiowej, ramieniu lub poniżej mostka; uczucie dyskomfortu promieniujące do pleców, szczęki, gardła, ramienia, żołądka; uczucie pełności, niestrawności lub zadławienia; pocenie się, mdłości, wymioty lub zawroty głowy; skrajne osłabienie, niepokój lub spłycenie oddechu; przyspieszone lub nieregularne bicie serca. Choroby onkologiczne. Piersi. Metaanaliza 54 badań epidemiologicznych wykazała, że u kobiet przyjmujących złożone doustne środki antykoncepcyjne nieznacznie zwiększa się ryzyko raka piersi (RR = 1,24). To zwiększone ryzyko zmniejsza się w ciągu 10 lat od zaprzestania stosowania złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych w stosunku do podstawowego ryzyka związanego z wiekiem. Ponieważ rak piersi występuje rzadko u kobiet w wieku poniżej 40 lat, zwiększenie liczby rozpoznanych przypadków tej choroby u kobiet stosujących obecnie lub w przeszłości doustne środki antykoncepcyjne jest małe w porównaniu do całkowitego ryzyka wystąpienia raka piersi. Szyjka macicy. Wyniki kilku badań epidemiologicznych wskazują, że długotrwałe stosowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych stanowi czynnik ryzyka rozwoju raka szyjki macicy u kobiet zakażonych wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Nie został jeszcze wyjaśniony wpływ innych czynników (np. różna liczba partnerów seksualnych oraz stosowanie mechanicznych metod antykoncepcji) na rozwój tych zmian. Wątroba. Bardzo rzadko odnotowywano występowanie łagodnych gruczolaków wątroby u kobiet stosujących złożone doustne środki antykoncepcyjne. W pojedynczych przypadkach ich pęknięcia prowadziły do zagrażających życiu krwotoków do jamy brzusznej. W razie wystąpienia ostrego bólu w nadbrzuszu, powiększenia wątroby lub objawów krwotoku do jamy brzusznej u kobiet stosujących złożone doustne środki antykoncepcyjne, należy wziąć pod uwagę guz wątroby w diagnostyce różnicowej. Badania wykazały zwiększenie ryzyka rozwoju nowotworów wątrobowokomórkowych podczas długotrwałego stosowania złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych; jednakże ten rodzaj guza występuje niezwykle rzadko. Inne choroby. Nadciśnienie tętnicze. Zwiększenie ciśnienia tętniczego krwi zaobserwowano w przypadku stosowania złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych szczególnie u starszych kobiet oraz podczas przewlekłego stosowania. Badania wykazały, że częstość występowania nadciśnienia tętniczego krwi zwiększa się wraz z zawartością progestagenu. Zaleca się stosowanie innej metody antykoncepcji, jeśli u pacjentki wystąpiły kiedykolwiek choroby związane z nadciśnieniem tętniczym krwi lub pewne zaburzenia czynności nerek. Ostuda. Ostuda może wystąpić zwłaszcza u kobiet z ostudą ciężarnych w wywiadzie. Kobiety z predyspozycją do występowania ostudy powinny unikać ekspozycji na światło słoneczne lub promieniowanie ultrafioletowe w czasie przyjmowania złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych. Dziedziczny obrzęk naczynioruchowy. U kobiet z dziedzicznym obrzękiem naczynioruchowym podanie egzogennych estrogenów może wywołać lub nasilić objawy obrzęku naczynioruchowego. Nieregularne krwawienia. U pacjentek przyjmujących złożone doustne środki antykoncepcyjne obserwowano występowanie krwawienia międzymiesiączkowego lub plamienia, szczególnie w ciągu kilku 1-szych m-cy stosowania. Dlatego ocena międzymiesiączkowych krwawień ma znaczenie dopiero po upływie około 3 m-cy stosowania produktu. W takich przypadkach, rodzaj i dawka progestagenu może mieć znaczenie. Jeśli nieregularne krwawienia utrzymują się lub powracają po uprzednio regularnych cyklach miesiączkowych, należy rozważyć niehormonalne przyczyny oraz, tak jak we wszystkich przypadkach nietypowych krwawień z pochwy, przeprowadzić odpowiednie badania diagnostyczne w celu wykluczenia nowotworów złośliwych oraz ciąży. Jeśli obie te przyczyny zostaną wykluczone, można ponownie rozpocząć stosowanie produktu lub zmienić na inny hormonalny środek antykoncepcyjny. Krwawienia międzymiesiączkowe mogą wskazywać na zmniejszoną skuteczność antykoncepcyjną. U niektórych pacjentek może nie wystąpić krwawienie z odstawienia w okresie przerwy w przyjmowaniu tabl. Jeśli przed 1-szym brakiem krwawienia z odstawienia produkt nie był przyjmowany zgodnie z zaleceniami lub jeśli krwawienie z odstawienia nie wystąpiło w dwóch kolejnych cyklach miesiączkowych, przed dalszym stosowaniem produktu leczniczego należy upewnić się, że pacjentka nie jest w ciąży. Po zaprzestaniu stosowania hormonalnych środków antykoncepcyjnych może upłynąć trochę czasu, zanim cykle miesiączkowe wrócą do normy. Zmniejszona skuteczność. Skuteczność antykoncepcyjna produktu może ulec zmniejszeniu: w przypadku pominięcia tabletek; jeśli wystąpią wymioty lub biegunka; w przypadku jednoczesnego stosowania innych produktów leczniczych. Podczas jednoczesnego przyjmowania złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych oraz produktów zawierających dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum), zaleca się zastosowanie dodatkowej niehormonalnej metody antykoncepcji. Wymagane badania lekarskie. Przed rozpoczęciem lub wznowieniem stosowania produktu leczniczego należy zebrać kompletny wywiad lekarski (w tym wywiad rodzinny) i sprawdzić, czy pacjentka nie jest ciąży. Należy dokonać pomiaru ciśnienia tętniczego krwi oraz przeprowadzić badanie fizykalne, biorąc pod uwagę przeciwwskazania oraz ostrzeżenia. Ważne jest zwrócenie uwagi kobiety na informacje dotyczące zakrzepicy żył i tętnic, w tym na ryzyko stosowania produktu leczniczego w porównaniu z innymi złożonymi hormonalnymi środkami antykoncepcyjnymi, objawy żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej oraz zaburzeń zakrzepowo-zatorowych tętnic, znane czynniki ryzyka oraz co należy robić w przypadku podejrzenia zakrzepicy. Należy również polecić kobietom dokładne przeczytanie ulotki i stosowanie się do znajdujących się w niej zaleceń. Częstość i rodzaj badań powinny zostać dobrane na podstawie przyjętych zaleceń i dostosowane do każdej pacjentki. Należy poinformować kobiety, że hormonalne środki antykoncepcyjne nie chronią przed zarażeniem wirusem HIV (AIDS) oraz innym chorobami przenoszonymi drogą płciową. Produkt zawiera laktozę. Produkt leczniczy nie powinien być stosowany u pacjentek z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy (typu Lapp) lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy. Produkt nie wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.InterakcjeInterakcje pomiędzy substancjami czynnymi produktu (etynyloestradiol i dienogest), a innymi produktami leczniczymi mogą prowadzić do zwiększenia lub zmniejszenia stężenia obu steroidów płciowych w surowicy. Niskie stężenia etynyloestradiolu/dienogestu w surowicy mogą prowadzić do nasilenia krwawienia międzymiesiączkowego i zaburzeń cyklu miesiączkowego oraz zmniejszenia skuteczności antykoncepcyjnej produktu; podwyższone stężenia etynyloestradiolu/dienogestu w surowicy mogą prowadzić do zwiększenia częstości występowania i ciężkości działań niepożądanych. Następujące substancje czynne mogą zmniejszać osoczowe stężenia hormonów płciowych zawartych w produkcie: wszystkie produkty lecznicze, które nasilają perystaltykę przewodu pokarmowego, np. metoklopramid; substancje czynne, indukujące enzymy mikrosomalne wątroby, tj.: ryfampicyna, ryfabutyna, barbiturany, produkty lecznicze przeciwpadaczkowe (np. barbeksaklon, karbamazepina, okskarbazepina, fenytoina, prymidon, topiramat oraz felbamat), gryzeofulwina, modafinil, dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum). Zaobserwowano, że zarówno inhibitory proteazy HIV (np. rytonawir) jak i nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy (np. newirapina) oraz ich połączenia, mogą wywierać wpływ na metabolizm wątrobowy. Podczas stosowania tych substancji czynnych jednocześnie z produktem, należy stosować dodatkową niehormonalną metodę antykoncepcji w trakcie leczenia oraz przez 7 dni po jego zakończeniu. W przypadku stosowania substancji czynnych zmniejszających stężenie steroidów płciowych w surowicy poprzez indukcję enzymów mikrosomalnych wątroby, należy stosować dodatkową niehormonalną metodę antykoncepcji przez 28 dni po zakończeniu ich przyjmowania. Jeśli okres stosowania produktów leczniczych zawierających te substancje czynne wykracza poza okres stosowania jednego blistra, nowy blister należy rozpocząć natychmiast po przyjęciu ostatniej tabl. z aktualnego opakowania, bez zwykłej przerwy w stosowaniu tabl. Jeśli konieczne jest długotrwałe leczenie którąkolwiek z tych substancji czynnych, należy stosować niehormonalne metody antykoncepcji. Następujące substancje czynne mogą zwiększać osoczowe stężenia hormonów płciowych zawartych w produkcie: substancje czynne, które hamują sprzęganie etynyloestradiolu z siarczanami w ścianie przewodu pokarmowego np. kwas askorbinowy lub paracetamol; atorwastatyna (20% zwiększenie AUC etynyloestradiolu); substancje czynne, hamujące enzymy mikrosomalne wątroby, tj.: imidazolowe produkty lecznicze przeciwgrzybicze (np. flukonazol), indynawir lub troleandomycyna. Hormony płciowe zawarte w produkcie mogą wpływać na metabolizm innych substancji czynnych: poprzez zahamowanie enzymów mikrosomalnych wątroby, co w konsekwencji prowadzi do zwiększenia stężenia w surowicy substancji czynnych, tj.: diazepam (i inne benzodiazepiny), cyklosporyna, teofilina i glikokortykosteroidy; poprzez indukcję glukuronidacji w wątrobie, co w konsekwencji prowadzi do zmniejszenia stężenia w surowicy, np. klofibratu, paracetamolu, morfiny, lorazepamu (i innych benzodiazepin) oraz lamotryginy. Wg przeprowadzonych badań in vitro, dienogest w odpowiednich stężeniach nie hamuje enzymów cytochromu P450, więc nie należy się spodziewać wynikających z tego interakcji z produktami leczniczymi. Należy zapoznać się z charakterystykami produktu leczniczego dla każdego przepisanego produktu leczniczego, aby uzyskać informacje o możliwych interakcjach z produktem. Zapotrzebowanie na insulinę lub doustne produkty lecznicze przeciwcukrzycowe może ulec zmianie, ze względu na wpływ na tolerancję glukozy. Podczas stosowania złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych, wyniki niektórych badań laboratoryjnych mogą ulec zmianie, w tym badań określających czynność wątroby, nadnerczy, nerek i tarczycy, stężenie białek nośnikowych w osoczu krwi (np. globuliny wiążącej hormony płciowe, ang. SHBG, lipoproteiny), parametry metabolizmu węglowodanów, parametry krzepnięcia oraz fibrynolizy. Rodzaj i nasilenie takich zaburzeń zależy częściowo od dawki stosowanych hormonów. Ciąża i laktacjaNie należy stosować produktu podczas ciąży. Przed zastosowaniem tego produktu leczniczego należy upewnić się, że pacjentka nie jest w ciąży. Jeżeli pacjentka zajdzie w ciążę podczas stosowania produktu, należy natychmiast przerwać jego stosowanie. Wyniki rozległych badań epidemiologicznych nie wykazały wzrostu ryzyka występowania wad wrodzonych u dzieci, których matki przyjmowały złożone doustne środki antykoncepcyjne przed zajściem w ciążę, a większość dotychczas przeprowadzonych badań epidemiologicznych nie wykazało działania teratogennego na płód w razie przypadkowego przyjmowania złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych podczas wczesnej ciąży. Nie przeprowadzano tego typu badań z produktem. Dostępne dane dotyczące stosowania podczas ciąży środków antykoncepcyjnych zawierających etynyloestradiol/dienogest są zbyt ograniczone, aby można było wyciągnąć wnioski dotyczące negatywnego wpływu produktu na ciążę oraz zdrowie płodu/noworodka. Brak odpowiednich danych epidemiologicznych na ten temat. Podczas badań na zwierzętach zaobserwowano działania niepożądane występujące podczas ciąży i laktacji. Uzyskane w badaniach na zwierzętach wyniki pokazują, że nie można wykluczyć niekorzystnego hormonalnego działania substancji czynnych. Jednak ogólne doświadczenie ze złożonymi doustnymi środkami antykoncepcyjnymi stosowanymi podczas ciąży nie dowodzi występowania działań niepożądanych u ludzi. Podejmując decyzję o ponownym rozpoczęciu stosowania, należy wziąć pod uwagę zwiększone ryzyko żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej u kobiet w okresie poporodowym. Nie należy stosować produktu w czasie karmienia piersią, ponieważ może on zmniejszać ilość wytwarzanego mleka, a substancje czynne w małej ilości mogą przenikać do mleka ludzkiego. Jeśli to możliwe, należy stosować niehormonalne metody antykoncepcji do czasu całkowitego odstawienia niemowlęcia od piersi.Działania niepożądaneZakażenia i zarażenia pasożytnicze: (niezbyt często) zapalenie pochwy lub zapalenie pochwy i sromu, kandydoza pochwy lub grzybicze zakażenia pochwy i sromu; (rzadko) zapalenie jajników i jajowodów, zakażenia dróg moczowych, zapalenie pęcherza moczowego, zapalenie sutka, zapalenie szyjki macicy, zakażenia grzybicze, kandydoza, opryszczka jamy ustnej, grypa, zapalenie oskrzeli, zapalenie zatok, zakażenia górnych dróg oddechowych, zakażenia wirusowe. Nowotwory łagodne, złośliwe i nieokreślone (w tym torbiele i polipy): (rzadko) mięśniak gładki macicy, tłuszczak piersi. Zaburzenia krwi i układu chłonnego: (rzadko) anemia. Zaburzenia układu immunologicznego: (rzadko) nadwrażliwość. Zaburzenia endokrynologiczne: (rzadko) wirylizm. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: (niezbyt często) zwiększony apetyt; (rzadko) jadłowstręt. Zaburzenia psychiczne: (niezbyt często) depresyjny nastrój; (rzadko) depresja, zaburzenia psychiczne, bezsenność, zaburzenia snu, agresja; (nieznana) zmiany nastroju, zmniejszone libido, zwiększone libido. Zaburzenia układu nerwowego: (często) ból głowy; (niezbyt często) zawroty głowy, migrena; (rzadko) udar niedokrwienny, zaburzenia naczyniowo- mózgowe, dystonia. Zaburzenia oka: (rzadko) suchość oczu, podrażnienie oczu, oscylopsja, pogorszenie widzenia; (nieznana) nietolerancja soczewek kontaktowych. Zaburzenia ucha i błędnika: (rzadko) nagła utrata słuchu, szumy uszne, zawroty głowy, pogorszenie słuchu. Zaburzenia serca: (rzadko) zaburzenia sercowo-naczyniowe, tachykardia. Zaburzenia naczyniowe: (niezbyt często) nadciśnienie tętnicze, niedociśnienie tętnicze; (rzadko) żylna choroba zakrzepowo-zatorowa/ tętnicze zaburzenia zakrzepowo-zatorowe, zakrzepowe zapalenie żył, nadciśnienie rozkurczowe, zaburzenia ortostatyczne, uderzenia gorąca, żylaki, dolegliwości ze strony żył, ból żył. Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia: (rzadko) astma, hiperwentylacja. Zaburzenia żołądka i jelit: (niezbyt często) ból brzucha, nudności, wymioty, biegunka; (rzadko) zapalenie żołądka, zapalenie jelit, dyspepsja. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (niezbyt często) trądzik, łysienie, wysypka, świąd; (rzadko) alergiczne zapalenie skóry, atopowe zapalenie skóry i/lub neurodermit, egzema, łuszczyca, nadmierne pocenie się, ostuda, zaburzenia pigmentacji i/lub nasilona pigmentacja, łojotok, łupież, hirsutyzm, zmiany skórne, reakcje skórne, „skórka pomarańczowa” (cellulit), „pajączki” naczyniowe; (nieznana) pokrzywka, rumień guzowaty, rumień wielopostaciowy. Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej: (rzadko) ból pleców, dolegliwości mięśniowo- szkieletowe, ból mięśni, ból kończyn. Zaburzenia układu rozrodczego i piersi: (często) ból piersi; (niezbyt często) nieregularne krwawienia z odstawienia, krwawienia międzymiesiączkowe, powiększenie piersi, obrzęk piersi, bolesne miesiączkowanie, zmiany wydzieliny z pochwy, torbiele jajników, ból miednicy; (rzadko) dysplazja szyjki macicy, torbiele przydatków, ból przydatków, torbiele piersi, zmiany włóknisto-torbielowate piersi, ból podczas stosunku płciowego, mlekotok, zaburzenia miesiączkowania; (nieznana) wydzielina z piersi. Wady wrodzone, choroby rodzinne i genetyczne: (rzadko) wystąpienie dodatkowego gruczołu sutkowego (bez objawów klinicznych). Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (niezbyt często) uczucie zmęczenia; (rzadko) ból w klatce piersiowej, obrzęk obwodowy, zaburzenia grypopodobne, stan zapalny, gorączka, drażliwość; (nieznana) retencja płynów. Badania diagnostyczne: (niezbyt często) zmiany mc.; (rzadko) zwiększenie stężenia triglicerydów we krwi, hipercholesterolemia. Ciężkie działania niepożądane, obserwowane u kobiet stosujących złożone doustne środki antykoncepcyjne to: nadciśnienie tętnicze krwi; hipertriglicerydemia; zmiany tolerancji glukozy lub wpływ na obwodową insulinooporność; nowotwory wątroby (łagodne i złośliwe); zaburzenia czynności wątroby; ostuda; u kobiet z dziedzicznym obrzękiem naczynioruchowym stosowanie egzogennych estrogenów może spowodować ujawnienie lub nasilenie jego objawów; wystąpienie lub nasilenie chorób, których związek ze stosowaniem złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych nie został wyjaśniony: żółtaczka i/lub świąd związany z cholestazą, powstawanie kamieni żółciowych, porfiria, toczeń rumieniowaty układowy, zespół hemolityczno-mocznicowy, pląsawica Sydenhama, opryszczka ciężarnych, utrata słuchu związana z otosklerozą, choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, rak szyjki macicy. Częstość wykrywania raka piersi jest nieznacznie zwiększona u kobiet stosujących doustną antykoncepcję. Ponieważ rak piersi rzadko występuje u kobiet poniżej 40 lat, liczba dodatkowych zachorowań w porównaniu do całkowitego ryzyka jest mała. Związek przyczynowy ze stosowaniem złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych nie jest znany. U kobiet stosujących złożone hormonalne środki antykoncepcyjne odnotowano zwiększone ryzyko zakrzepicy żył i tętnic oraz zdarzeń zakrzepowo-zatorowych, w tym zawału serca, udaru, przemijającego napadu niedokrwiennego, zakrzepicy żylnej oraz zatorowości płucnej. Szczegóły dotyczące działań niepożądanych - patrz ChPL.PrzedawkowanieDo objawów przedawkowania złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych u dorosłych i dzieci należą: nudności, wymioty, uczucie napięcia piersi, otępienie, ból brzucha, senność i/lub znużenie; u kobiet i dziewcząt może wystąpić krwawienie z pochwy. Nie istnieje swoiste antidotum. Należy zastosować leczenie objawowe.DziałanieProdukt leczniczy to złożony doustny środek antykoncepcyjny o właściwościach antyandrogennych, zawierający etynyloestradiol (estrogen) i dienogest (progestagen). Działanie antykoncepcyjne produktu polega na interakcji różnych czynników, z których najważniejsze to hamowanie owulacji i zmiany wydzieliny szyjki macicy. Działanie antyandrogenne skojarzonego stosowania etynyloestradiolu/dienogestu polega m.in. na zmniejszaniu stężenia androgenów w surowicy. Wieloośrodkowe badania produktu wykazały znaczącą poprawę objawów trądziku od łagodnego do umiarkowanego oraz korzystny wpływ na objawy łojotoku.Skład1 tabl. powl. zawiera 0,03 mg etynyloestradiolu i 2 mg dienogestu.
Rx
LaktacjaLek może przenikać do mleka kobiet karmiących piersią.
Ciąża - trymestr 1 - Kategoria XBadania przeprowadzone na zwierzętach lub u ludzi wykazały nieprawidłowości płodu w wyniku stosowania danego leku bądź istnieją dowody na niekorzystne działanie leku na płód ludzki i ryzyko zdecydowanie przewyższa potencjalne korzyści z jego zastosowania.
Ciąża - trymestr 2 - Kategoria XBadania przeprowadzone na zwierzętach lub u ludzi wykazały nieprawidłowości płodu w wyniku stosowania danego leku bądź istnieją dowody na niekorzystne działanie leku na płód ludzki i ryzyko zdecydowanie przewyższa potencjalne korzyści z jego zastosowania.
Ciąża - trymestr 3 - Kategoria XBadania przeprowadzone na zwierzętach lub u ludzi wykazały nieprawidłowości płodu w wyniku stosowania danego leku bądź istnieją dowody na niekorzystne działanie leku na płód ludzki i ryzyko zdecydowanie przewyższa potencjalne korzyści z jego zastosowania.
PapierosyLek u palaczy (także biernych) może wchodzić w interakcje z nikotyną.
Komentarze
[ z 0]