7 września 2018 r. w Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego odbyło się sympozjum naukowe z okazji 50-lecia brachyterapii w Klinice Okulistyki UJ CM. W spotkaniu uczestniczyli: władze uczelni oraz Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie, kierownicy klinik okulistycznych w Polsce, Zarząd Polskiego Towarzystwa Okulistycznego, zaproszeni zagraniczni goście i pracownicy kliniki - poinformował Uniwersytet Jagielloński w Krakowie.
W latach 60. ubiegłego wieku nastąpił istotny rozwój onkologii okulistycznej, a krakowska Klinika Okulistyki była jednym z trzech pierwszych ośrodków na świecie, w których wprowadzono do leczenia nowotworów wewnątrzgałkowych brachyterapię z zastosowaniem aplikatorów kobaltowych (Co 60).
W 1968 r. prof. Helena Żygulska-Mach zorganizowała trzeci europejski ośrodek nowoczesnego leczenia nowotworów wewnątrzgałkowych. Wprowadzono i opisano nowe metody leczenia guzów wewnątrzgałkowych (głównie czerniaka błony naczyniowej i siatkówczaka u dzieci) oraz metody chirurgicznego leczenia guzów przedniego odcinka gałki ocznej. Stosowano napromienianie radioaktywnym kobaltem (60Co) i fotokoagulację lampą ksenonową.
Zaledwie dwa lata po ogłoszeniu przez H.B. Stallarda wyników stosowania aplikatorów kobaltowych w leczeniu guzów wewnątrzgałkowych, metoda ta została wprowadzona w krakowskiej Klinice Okulistyki. W tym okresie brachyterapię stosowano jeszcze tylko w klinice kierowanej przez prof. Leonidasa Zografosa w Lozannie. Pozostali europejscy i amerykańscy okuliści odnosili się bardzo sceptycznie do tej metody. Pierwsze publikacje z wynikami leczenia uzyskanymi w krakowskiej klinice ukazały się w 1972 r.
Brachyterapia stosowana w nowotworach wewnątrzgałkowych stopniowo znalazła zwolenników i stosowana jest z użyciem różnych pierwiastków radioaktywnych. Klinika Okulistyki UJ CM była do niedawna jedynym w Polsce i jednym z niewielu w Europie ośrodkiem stosującym brachyterapię w leczeniu nowotworów gałki ocznej, w związku z tym dysponuje bogatym materiałem klinicznym. Zastosowanie brachyterapii umożliwiło zachowanie gałki ocznej, często z użyteczną ostrością wzroku. Prawdopodobieństwo przeżycia pięciu i dziesięciu lat wynosiło odpowiednio 0.86 i 0.67. W celu zwiększenia stopnia uszkodzenia guza w większości przypadków używano dodatkowo fotokoagulacji ksenonowej. Stosowano również tę metodę jako jedyny sposób leczenia w przypadku małych guzów, uzyskując dobre efekty – prawdopodobieństwo przeżycia 5 lat wynosiło 0.98.
Pierwsze wyniki otrzymywane przez klinikę w Krakowie ogłoszone w 1972 r. niewątpliwie miały wpływ na to, że metoda brachyterapii guzów zaczęła zdobywać nowych zwolenników. Obecnie jest ona stosowana z użyciem różnych izotopów radioaktywnych, najczęściej aplikatorów jodowych (I-125) lub rutenowych (Ru-106) stosowanych również w krakowskiej klinice (Ru-106 od 1995, I-125 od 1997).
W latach 1988-1989 Klinika Okulistyki UJ CM włączona była w strukturę międzynarodowego programu badawczego dotyczącego siatkówczaka RICS. Program ten obejmował 14 państw z całego świata, a liczba przypadków klinicznych zgromadzonych przez krakowską placówkę była trzecia co do wielkości.
W latach 1996-2004 kierownikiem kliniki była prof. Maria Starzycka. W tym okresie dokonano oceny wyników leczenia nowotworów wewnątrzgałkowych u dorosłych i u dzieci brachyterapią, termoterapią przezźreniczną oraz analizie poddano przyczyny niepowodzeń po leczeniu brachyterapią rutenową i jodową. Określono też zasady postępowania w guzach wewnątrzgałkowych.
Dynamiczny rozwój onkologii okulistycznej spowodował, że w 2005 r. zmieniono nazwę ośrodka na Klinika Okulistyki i Onkologii Okulistycznej Katedry Okulistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego – Collegium Medicum.
Wyniki badań z zakresu diagnostyki i leczenia chorych przedstawiane były na krajowych i międzynarodowych zjazdach naukowych oraz wydawane w polskich i zagranicznych pismach naukowych. Napromieniowanie guzów nie tylko dawało możliwość zachowania oka i często odpowiedniej ostrości wzroku, ale również zwiększyło współczynnik przeżywalności. Analizy wyników leczenia przy pomocy brachyterapii dowiodły, że najbardziej destrukcyjnym powikłaniem była wtórna jaskra. Zostały zaobserwowane również popromienna retinopatia, neuropatia i krwawienia do ciała szklistego, natomiast najczęstszym powikłaniem brachyterapii była zaćma.
W dniach 6-9 marca 2014 r. w Auli Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego odbyła się Międzynarodowa Konferencja „45th OOG Spring Meeting” zorganizowana przez Ophthalmic Oncology Group (OOG) oraz Klinikę Okulistyki i Onkologii Okulistycznej Katedry Okulistyki UJ CM. Do Krakowa przybyli czołowi specjaliści z zakresu onkologii okulistycznej z wielu ośrodków na świecie (ponad 80 osób z wiodących ośrodków onkologii okulistycznej), w tym z Niemiec, Wielkiej Brytanii, Izraela, Włoch, Szwajcarii, Norwegii, Francji i Holandii, by wspólnie dyskutować nad współczesnymi aspektami nowoczesnego diagnozowania i leczenia nowotworów oraz wyzwaniami w tym obszarze medycyny.
W 2016 roku krakowska Klinika Okulistyki została włączona do programu CURE 2020 (grant agreement 667787). Jest jednym z czterech ośrodków europejskich biorących udział w tworzeniu nowych terapii czerniaka błony naczyniowej ze szczególnym uwzględnieniem przerzutów odległych czerniaka.
Do krakowskiej kliniki kierowani są pacjenci z całej Polski. Dziennie w poradni onkologicznej przyjmowanych jest około 30-40 osób, a także pacjenci z zagranicy (Litwa, Łotwa, Ukraina, Anglia). Rocznie ok. 170 chorych leczonych jest przy użyciu metody brachyterapii aplikatorami I-125, około 200 z użyciem aplikatorów z Ru-106 oraz ponad 40 pacjentów – metodą radioterapii protonowej.
Komentarze
[ z 0]