30 polskich ekspertów opracowało szczegółowe zalecenia określające zasady postępowania terapeutycznego w stosunku do pacjenta z rozpoznaniem nadwagi lub otyłości w gabinecie lekarza rodzinnego.
Najnowsze wytyczne to efekt współpracy Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce, Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej oraz Towarzystwa Badań nad Otyłością. Zostały one przyjęte przez 7 towarzystw naukowych zajmujących się tematyką otyłości i otrzymały zielone światło do stosowania w gabinetach poz wydane przez konsultanta krajowego w dziedzinie medycyny rodzinnej.
Opracowanie prezentuje 34 zalecenia związane z walką z otyłością u pacjentów dorosłych oraz 20 wytycznych związanych z postępowaniem u dzieci. Wytyczne nie tylko opisują problem terapeutyczny jakim jest nadwaga i otyłość, ale również zaznaczają rolę, jaką w diagnozowaniu i leczeniu nadwagi i otyłości odgrywają lekarze rodzinni.
W zaleceniach zaprezentowano czynniki ryzyka, kryteria rozpoznania, powikłania i korzyści z redukcji masy ciała, a także omówiono zasady profilaktyki pierwotnej i wtórnej otyłości w praktyce lekarza rodzinnego. Przedstawiono rekomendacje odnoszące się do metod postępowania w zakresie zmiany nawyków żywieniowych i aktywności fizycznej, a także omówiono kwalifikowanie pacjenta przez lekarza rodzinnego do leczenia farmakologicznego, psychologicznego i operacyjnego.
Istotne miejsce w zaleceniach poświęcono nadwadze i otyłości w wieku rozwojowym. W dokumencie omówiono, analogicznie do postępowania u osób dorosłych, zagadnienia dotyczące rozpoznania, profilaktyki i leczenia otyłości u dzieci.
Źródło: www.portalemedyczne.pl
Komentarze
[ z 5]
Otyłość niesie ze sobą wiele negatywnych skutków. Nadmiar tkanki tłuszczowej w jamie brzusznej powoduje stłuszczenie wątroby, co zaburza jej funkcje i prowadzi do wzrostu stężenia enzymów wątrobowych. Redukcja masy ciała i prawidłowa dieta zmniejszają objawy stłuszczenia wątroby. Długotrwały nadmiar masy ciała przyczynia się również do powstawania zmian zwyrodnieniowych w układzie ruchu. Chudnięcie zmniejsza dolegliwości stawowe. U osób otyłych znacznie częściej występuje tzw. zespół bezdechu podczas snu, prowadzący do rozwoju nadciśnienia tętniczego i zaburzeń rytmu serca. Redukcja masy ciała to jeden z podstawowych elementów leczenia tego schorzenia. Otyli mężczyźni częściej chorują na raka jelita grubego, odbytnicy i gruczołu krokowego, a otyłe kobiety - na nowotwory błony śluzowej macicy i piersi. Trwała redukcja masy ciała zmniejsza ryzyko rozwoju powyższych schorzeń.
Skuteczna recepta na utratę zbędnych kilogramów jest jedna – ruch. Nie można osiągnąć trwałych efektów bez konieczności poruszania się. Rzecz nie w tym, żeby zamęczać się intensywnymi ćwiczeniami fitness, ale spróbować regularnie mobilizować ciało podczas np. porannego joggingu. Bieganie korzystnie wpływa na nasz organizm – nie tylko pozwala zrzucić zbędne kilogramy, ale też pomaga utrzymać kondycję fizyczną. Słuchawki z dobrą muzyką na uszach z pewnością uprzyjemnią taki wysiłek fizyczny. Bieganie ma bardzo korzystny wpływ na nasz organizm – nie dość, że jest skutecznym sposobem na odchudzanie (w ciągu godziny joggingu można spalić nawet 400 kcal), to jeszcze pomaga w utrzymaniu odpowiedniej kondycji fizycznej (m.in. poprawia się wydolność układu oddechowego) i poprawia ogólne samopoczucie. Pomaga budować masę kostną, więc przeciwdziała rozwojowi osteoporozy. Należy jednak pamiętać, że bieganie obciąża stawy, dlatego trzeba stosować się do zaleceń prawidłowego joggingu.
Lekarze mają bardzo ważną rolę w przekonaniu pacjenta do zmiany trybu życia. Osoby z nadwagą i otyłością czują się często zmęczone i pozbawione energii. Wynika to nie tylko z nadmiaru tkanki tłuszczowej w organizmie, ale również i z monotonnej diety. Większość osób z nadwagą i otyłością ma niską samoocenę, czuje się mniej atrakcyjna. Rzutuje to na relacje z partnerem, rodziną oraz w środowisku pracy. U części jest to tylko obniżenie nastroju, ale również często występuje depresja. Z drugiej strony, jedną z najważniejszych przyczyn rozwoju otyłości i niepowodzeń w jej leczeniu są zaburzenia natury emocjonalnej. Istotnym problemem jest nieumiejętność radzenia sobie ze stresem. Napięcie nerwowe, złość, przemęczenie, lęk, smutek, poczucie samotności - prowokują jedzenie. Nadmiar masy ciała oraz częste, nieefektywne kuracje odchudzające, kończące się efektem odwrotnym, mogą prowadzić do izolacji społecznej. Konsultacje psychologiczne u wielu osób są niezbędnym elementem programu odchudzającego. Chudnięcie, poprawa sylwetki, pochwały zbierane od innych wyraźnie poprawiają nastrój.
Według mnie takie postępowanie jest jak najbardziej słuszne. Doskonale zdajemy sobie sprawę, że różnego rodzaju powikłania otyłości leczą właśnie lekarze rodzinni. Jestem przekonana co do tego, że lekarze cały czas wspominają swoim pacjentom jak ważnym elementem w leczeniu wielu chorób przewlekłych jest redukcja masy ciała. Bardzo duża część pacjentów cały czas żyje w przeświadczeniu, że stosowanie leków jest rozwiązaniem ich wszystkich problemów zdrowotnych. Oczywiście tak nie jest i potrzeba również bardzo dużej inicjatywy ze strony pacjenta, aby stan ich zdrowia uległ znacznej poprawie. Niestety liczne uwagi lekarzy prowadzących często są nieskuteczne, co również może być spowodowane tym, że lekarz nie ma wystarczającej ilości czasu dla każdego pacjenta, aby dokładniej przedstawić mu problem, który dotyczy pacjenta. Niestety spowodowane jest to między innymi tym, że brakuje lekarzy w przychodniach, a także szpitalach. Pamiętajmy o tym, że jest to jest bardzo istotny element, który trzeba naprawić w polskiej ochronie zdrowia. Jest to jednak problem bardzo złożony, który przy prawidłowym zarządzaniu może być zażegnany dopiero za kilka lat. Wracając do tematu. Gdyby lekarz mógł na spokojnie przedstawić szereg powikłań jakie niesie za sobą nadwaga i otyłość oraz wytłumaczenie pacjentowi jak należy sobie z tym krok po kroku poradzić to sytuacja mogłaby wyglądać znacznie inaczej. Wydaje mi się, że warto również podjąć odpowiednią współpracę z dietetykiem, który bardzo dokładnie zaplanuje co i kiedy pacjent może spożywać. Dzięki przedstawieniu przez lekarza powikłań, do których prowadzi nadwaga i otyłość oraz ułożenie zbilansowanej diety przez dietetyka, pacjent w mniejszym stopniu będzie narażony na wystąpienie powikłań z nimi związanych. Bardzo często w gabinetach lekarskich pacjenci są zestresowani, szczególnie w momentach gdy słyszą, że ich zdrowie pogorszyło się. W takich momentach nie zawsze zapamiętają wszystkie przez specjalistę przekazane informacje, co może wiązać się chociażby z popełnianymi przez pacjenta błędami. Dobrze, aby wszelkie wytyczne były wydrukowane i dodatkowo w takiej formie przekazane pacjentowi, który na spokojnie będzie mógł się jeszcze raz z nimi zapoznać w domu. Taka forma może dodatkowo zainteresować inne osoby, które także postanowią zadbać o swoje zdrowie. Aby uchronić się przed chorobami cywilizacyjnymi nie trzeba naprawdę bardzo dużo. Ważna jest świadomość tego, że to od nas samych w dużej mierze zależy stan naszego zdrowia. Do zdrowej diety oraz regularnej aktywności fizycznej bardzo szybko da się przyzwyczaić, a na efekty wcale nie trzeba czekać bardzo długo.
Takie rozwiązanie może okazać się bardzo dobre. Warto pamiętać o tym, że nigdy nie jest za późno aby zacząć dbać o swoje zdrowie. Dobrze jeśli robi się to możliwie od najmłodszych lat, ale każdy moment jest dobry aby to zacząć. Dobrze aby członkowie rodziny mogli się wzajemnie mobilizować, co zapewne sprawi, że początkowe okresy, które zwykle są dosyć trudne będą po prostu łatwiejsze do pokonania. Kolejną sprawą jest to, że im jest się starszym tym trudniej jest stracić zbędne kilogramy. Wynika to między innymi z tego, że metabolizm wraz z upływem lat ulega spowolnieniu. Według amerykańskich badań tempo spalania kalorii bez wykonywania jakiejkolwiek czynności zmniejsza się o około 1 do 2 procent na każde dziesięć lat życia. Wiąże się z tym również fakt, że dochodzi do zmniejszenia ilości masy mięśniowej, a zwiększenia tkanki tłuszczowej. Dodatkowo częstym błędem jest to, że wraz z wiekiem nie dochodzi do zmiany nawyków żywieniowych, a tak jak wspomniałem zapotrzebowanie kaloryczne ulega zmniejszeniu. W wyniku tego dochodzi do nadwyżki energetycznej co sprzyja odkładaniu się tkanki tłuszczowej. Warto jest w pierwszej kolejności porozmawiać z lekarzem o tym, że planuje się się stracić zbędne kilogramy i chce się utrzymać prawidłową masę ciała. Często bowiem osoby popełniają różne błędy, czy to dietetyczne czy te związane z aktywnością fizyczną. Lekarz z pewnością pomoże pacjentowi, uniknąć wszelkich błędów. Może wskazać dietetyka lub trenera personalnego, którzy doradzą jak należy postępować aby w odpowiedni sposób tracić zbędne kilogramy. Po 50 roku życia może również dochodzić do zaburzeń hormonalnych. Warto jest zmierzyć w zależności od płci poziom progesteronu, testosteronu, ponieważ ich nieprawidłowe wartości mogą przyczyniać się do tego, że tkanka tłuszczowa odkłada się w łatwiejszy sposób. W dzisiejszych czasach coraz więcej osób choruje na nowotwory. Może to być związane z niewłaściwym trybem życia, który prowadzi coraz więcej osób. Jeżeli chodzi o raka piersi to zbyt mała liczba kobiet regularnie poddaje się badaniom, które są w stanie wcześnie wykryć zmianę nowotworową, którą da się jeszcze skutecznie wyleczyć. Jak dobrze wiemy nadwaga czy też otyłość to czynniki, które zwiększają ryzyko rozwoju nowotworu piersi. Przez pewien czas zastanawiano się czy osoby, które straciły zbędne kilogramy stały się automatycznie w mniejszym stopniu narażone na rozwój tego raka. Jak się okazuje stopień redukcji ryzyka zależał od tego ile kilogramów zostało utraconych. W przypadku utraty 2-4,5 kilogramów ryzyko zachorowania uległo redukcji o 13 procent. Te które schudły 4,5-9 kilogramów miały o 16 procent mniejsze ryzyko, natomiast które straciły więcej kilogramów były narażone w mniejszym stopniu aż o 25 procent. Jest to więc kolejny argument, że nigdy nie jest za późno aby zacząć dbać o swoje zdrowie. Chęć utraty zbędnej ilości kilogramów wiąże się oczywiście z aktywnością fizyczną. Okres grzewczy niestety nie sprzyja temu aby uprawiać ją na świeżym powietrzu. Dobrą informacją jest to, że powstaje coraz większa ilość siłowni oraz miejsc, w których można uprawiać sport. Jeżeli chce się uprawiać aktywność fizyczną na świeżym powietrzu to warto jest poczekać do miesięcy, w których ilość zanieczyszczeń w powietrzu nie jest zbyt wysoka. Warto również wspomnieć o tym, że w wielu miejscach można natknąć się na preparaty, które rzekomo ułatwiają spalanie tkanki tłuszczowej. Niestety wiele z nich może nie być nieprzebadana w wystarczającym stopniu. Często nie przynoszą one oczekiwanych rezultatów, ale nie jest to jeszcze tak duży problem. Dużo gorzej gdy przyczyniają się do występowania szkód w organizmie. Warto wspomnieć o tym, że należy stosować się do metod, które są sprawdzone i polecane przez specjalistów. W dzisiejszych czasach chirurgia bariatryczna staje się coraz chętniej wybieraną metodą jeżeli chodzi o leczenie otyłości. Oczywiście jest to bardzo dobre rozwiązanie, ale pacjent musi być we właściwy sposób przygotowany do tego zabiegu oraz musi zaistnieć pewność czy faktycznie chce on zmienić swoje nawyki żywieniowe, a także zacząć uprawiać sport. Bardzo ważne jest też odpowiednie nastawienie. Nie jest wskazane aby w początkowych etapach utraty wagi, w szczególności gdy są to nasze pierwsze próby redukcji masy ciała stawiać sobie bardzo wygórowane cele. Gdy nie zostaną one zrealizowane bardzo często osoby te zniechęcają się co jest oczywiście niewskazane ponieważ może wiązać się z tym, że wszelkie starania zostaną zaprzestane. Masa ciała musi być zmniejszana etapami. Taka forma utraty kilogramów jest dużo lepsza dla naszego zdrowia i istnieje szansa, że efekty będą się utrzymywać znacznie dłużej. Wiele osób zabiera się również za sport po bardzo długiej przerwie. Często wybierają sobie nieodpowiednie dyscypliny co wiąże się z tym, że ryzyko wystąpienia kontuzji wzrasta. Początkowo należy wybrać takie ćwiczenia, które nie obciążają stawów w zbyt dużym stopniu i pozwolą im na nowo przystosować się do ruchu. Bardzo dobrym wyborem jest basen. Organizowane jest na nich bardzo dużo różnych zajęć chociażby aqua aerobiku. Moim zdaniem to bardzo ciekawa forma aktywności fizycznej, która pozwala także na pewnego rodzaju integrację pomiędzy jej uczestniczkami. Stosunkowo często zdarza się, że właśnie na takich zajęciach zawierane są nowe przyjaźnie. W wielu przypadkach takie osoby ćwiczą także razem poza basenem, wymieniają się ciekawymi ćwiczeniami, czy zdrowymi przepisami co według mnie jest bardzo dobrym rozwiązaniem ponieważ podejmowanie nowych wyzwań w grupie, często jest łatwiejsze niż miałoby to się odbywać w pojedynkę. Oczywiście jak w każdym schorzeniu najlepiej jest możliwie w największym stopniu zredukować poziom stresu, który niekorzystnie oddziaływuje na nasz organizm i może przyczyniać się do zaburzeń hormonalnych, a także powodować, że nawyki dietetyczne będą niewłaściwe. Wiele osób “zajada” stres, dostarczając do organizmu niezdrowe produkty. Na skutek tego dostarczana jest do organizmu bardzo duża nadwyżka kaloryczna. Istnieje wiele produktów, które są w stanie ułatwić nam odchudzanie. Dobrą formą przekąsek są chociażby orzechy. Trzeba jednak pamiętać, że są one źródłem także dużej ilości kalorii, dlatego też nie należy spożywać ich w dużych ilościach. Przykładowo bardzo dobrym rozwiązaniem jest dodawanie cynamonu do różnych potraw. Wpływa on korzystnie na poziom glukozy we krwi co jest również powiązane, że apetyt nie staje się większy. Inną przyprawą, którą warto wybierać gdy chce się szybciej schudnąć jest ostra papryka. Zawiera ona w swoim składzie kapsaicynę, która redukuje apetyt, a także przyspiesza metabolizm. Warto jest także wybierać produkty, które zawierają zwiększoną ilość błonnika, który ma zdolność pęcznienia dzięki czemu pojawia się uczucie sytości. Takim produktem może być na przykład fasola, która ma sporo białka oraz błonnika, przy niskiej zawartości tłuszczów. Innym źródłem sporej ilości błonnika może być grejpfrut. Właściwie chodzi o błonkę znajdującą się tuż pod skórką. Owoc ten skutecznie zmniejsza apetyt, a dzięki zawartych w nich składnikach zmniejsza się ilość tłuszczów, które wnikają do komórek. Wiele mówi się także o wpływie kawy na nasze zdrowie. Jak się okazuje zawarta w niej kofeina może przyspieszać metabolizm. Niestety często popełnianym błędem jest to, że dodawana jest do niej śmietanka czy też tłuste mleko. Jeżeli mamy do wyboru mięso wołowe czy też wieprzowe i ryby, to zdecydowanie lepiej jest wybrać te drugie ponieważ zawierają dużo białka, dzięki czemu jest sycące. Istnieją ryby, które zawierają mniejszą ilość tłuszczów, a te które zawierają go więcej zwykle są źródłem dobrze wpływających na organizm kwasów omega-3. Jeżeli chodzi o wołowinę to dobrze jest wybierać polędwicę wołową, która może ułatwić utratę zbędnych kilogramów. Jest ona także źródłem witaminy B6, B12, witaminy D, wapnia, magnezu oraz żelaza.