Radomskie Centrum Onkologii dołączyło do wąskiego grona szpitali, które mogą się poszczycić międzynarodowym certyfikatem Breast Cancer Unit.
„Spełniamy wymagania, które stawia takim ośrodkom Międzynarodowe Towarzystwo Senologiczne (SIS). Oznacza to, że nasz Szpital i nasz Zespół na najwyższym poziomie zajmują się Pacjentkami z rakiem piersi” - poinformowano na stronie internetowej placówki.
Międzynarodowy certyfikat BCU jest efektem pracy Zespołu pod kierunkiem dr hab. n. med. Zorana Stojceva. Przyznanie certyfikatu oznacza, że Radomskie Centrum Onkologii spełnia światowe standardy; certyfikat SIS ma w tej chwili 9 placówek w całej Polsce.
Breast Cancer Unit to ośrodek leczenia kompleksowego. Pacjentka jest pod opieką wysokiej klasy specjalistów, od momentu diagnozy, przez cały proces wielospecjalistycznego leczenia aż do wyzdrowienia.
Komentarze
[ z 6]
To świetne informacje, że ośrodek w naszym kraju dołączył do tak zaszczytnego grona na arenie międzynarodowej. Wydaje mi się, że z każdym razem poziom wykwalifikowania personelu medycznego w polskich placówkach zdrowia, także sprzęt, na którym pracują. Dzięki temu jakość udzielanych świadczeń od diagnostyki przez leczenie i rehabilitacje systematycznie wzrasta. Moim zdaniem istotne jest aby szerzyć informacje na temat profilaktyki raka piersi, co redukuje ryzyko rozwoju zaawansowanych zmian, których terapia jest oczywiście dużo trudniejsza i obarczona większym prawdopodobieństwem niepowodzenia.
Ależ wspaniałe wieści ! To bardzo budujące informacje. Bardzo się cieszę, że kolejne polskie centrum zdrowia otrzymało ten ważny certyfikat. Namawiają do regularnych badań i od lat przekonują że rak to nie wyrok. Za swoje działania otrzymali wyróżnienie. Powtórzmy to - Radomskie Centrum Onkologii posiada certyfikat Breast Cancer Unit! Oznacza to że centrum spełnia wymogi Międzynarodowego Towarzystwa Senologicznego w leczeniu nowotworów piersi. A co najwazniejsze ze strony Pacjenta - wprzypadku konieczności dalszych badań, będą one wykonywane w jednym miejscu. Warto przypomnieć że październik jest miesiącem profilaktyki raka piersi. W najbliższą sobotę w Radomskim Centrum Onkologii odbędą się dni otwarte podczas których będzie można zrobić badania pod tym kątem.
Z pewnością istotne jest aby takie informacje trafiały do najszerszej grupy odbiorców. Nie ulega wątpliwościom, istotne w walce z wszelkimi nowotworami, w tym nowotworami piersi są działania profilaktyczne. Przez lata stworzono ogromną liczbę kampanii oraz działań organizowanych przez różne organizacje, których celem było zachęcenie Polek do wyrobienia sobie nawyku regularnych badań. Pacjentkom od dawna powtarza się, że im wcześniej zostania zdiagnozowana jakaś nieprawidłowość tym większe są szanse na skuteczne leczenie. Warto wspominać pacjentkom jak ważne jest samobadanie, które powinno się wykonywać przynajmniej raz w miesiącu.
Super informacje ! Oby coraz więcej ośrodków uzyskało takie certyfikaty. Październik już od 1985 roku jest miesiącem świadomości raka piersi, a od 2008 roku w dniu 15 października obchodzony jest Europejski Dzień Walki z Rakiem Piersi. Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet w Polsce. Najwięcej zachorowań wykrywa się u kobiet między 50 a 70 rokiem życia. Problem dotyczy jednak wszystkich kobiet po 20 roku życia, gdyż już wtedy trzeba zadbać o profilaktykę. Jeszcze kilka lat temu ponad połowa chorych umierała. Przyczyną tak wysokiego procentu umieralności było najczęściej zbyt późne wykrycie choroby wynikające z braku edukacji, strachu i małej świadomości. Badania epidemiologów potwierdzają, że odsetek umierających na raka piersi jest w ostatnich latach nieco niższy, ale kobiety wciąż często nie wiedzą, jak kontrolować swoje piersi, lekarze zaś unikają tego rutynowego badania. Rak gruczołu piersiowego jest nowotworem o długiej fazie przedklinicznej, objawia się po latach utajonego wzrostu, (choć jak zwykle są wyjątki) najczęściej, gdy guz jest już dość duży lub są przerzuty. Nie znamy bezpośredniej przyczyny powstawania nowotworów złośliwych piersi, możemy tylko określić, z pewnym prawdopodobieństwem, jaki wpływ na powstanie raka piersi mają określone czynniki - na przykład wiek, agrożenie rośnie wraz z wiekiem, szczególnie po menopauzie. Czynniki genetyczne - bardziej narażone są kobiety, u których występował rak piersi u krewnych pierwszego stopnia (matka, siostra), szczególnie, gdy zachorowanie wystąpiło w okresie przed przekwitaniem. Rak piersi uwarunkowany genetycznie stanowi do 10% wszystkich jego postaci. Nieprawidłowe odżywianie z dużą ilością tłuszczów, cholesterolu. Otyłość zwiększa ryzyko nowotworu, ale dopiero po menopauzie, czy cukrzyca, nadużywanie alkoholu, narażenie na promieniowanie jonizujące w młodym wieku oraz czynniki hormonalne endogeniczne i egzogenne.
Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet. Szacuje się, że rocznie raka piersi rozpoznaje się u 1,5 miliona kobiet na całym świecie, a około 400 tysięcy umiera z tego powodu. Od lat październik jest miesiącem szczególnej intensyfikacji działań na rzecz zwiększenia wykrywalności i wyleczalności tego najczęściej atakującego kobiety nowotworu. Największą przeszkodą w walce z rakiem piersi jest jego późna wykrywalność. W świadomości społecznej ten rodzaj nowotworu wciąż pozostaje "chorobą tabu", o której nie chcemy i nie umiemy rozmawiać. Zbyt wiele kobiet wciąż bagatelizują problem i wydają się nie być świadome faktu, że właściwa profilaktyka może uratować im życie. W październiku w sposób szczególny nagłaśnia się temat raka piersi, a w wielu miastach Polski organizowane są akcje profilaktyczne. Obecne są również kampanie skierowane do kobiet, które już usłyszały diagnozę: rak piersi. Zwłaszcza ta grupa potrzebuje wsparcia innych chorych, lekarzy i bliskich. Projekty zaadresowane do pacjentek akcentują potrzebę edukacji, poznania swojej choroby w myśl hasła: im lepiej poznasz swojego przeciwnika, tym masz większe szanse na to, aby z nim wygrać.
Ocena jakości życia (QoL, quality of life) kobiet z rakiem piersi, jako chorobą powodującą odległe skutki, jest niezwykle istotna. Choroba nowotworowa manifestuje się nie tylko objawami fizycznymi i psychicznymi, ale także zaburza funkcjonowanie w sferze społecznej, rodzinnej czy seksualnej. Według badania Montazeri, jeżeli kobieta zachoruje na raka piersi, wszyscy członkowie rodziny mogą zachorować na jakąś chorobę. Ocena jakości życia pozwala dobrać korzystne dla pacjentki leczenie, a poziom jakości życia posiada znaczenie rokownicze. Interwencje mające na celu poprawę jakości życia mogą wydłużyć czas przeżycia kobiet z rozpoznaniem raka piersi. Jakość życia związana ze stanem zdrowia stanowi najważniejszy aspekt życia każdego człowieka. Według De Walden Gałuszko jakość życia można określić jako obraz własnego położenia życiowego dokonywany przez człowieka w określonym przedziale czasu. Określa on poziom własnego życia w zakresie poszczególnych kategorii odnoszących się do podstawowych cech życia. Biorąc pod uwagę dwa wymiary, które są wzajemnie powiązane ze sobą — indywidualny i społeczny, określa na ile życie powinno być szczęśliwe i zadowalające, a dokładne spojrzenie na szerokie spektrum czynników subiektywnych i obiektywnych determinujących jakość życia uwidoczniło, że określają one charakter życia zarówno poszczególnych osób, jak i całych grup społecznych. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO, World Health Organization) określa, że jakość życia jest indywidualnym sposobem postrzegania przez jednostkę jej życiowej pozycji zarówno w aspekcie kulturowym, jak i systemie wartości, w jakim żyje oraz w odniesieniu do standardów wyznaczonych uwarunkowaniami środowiskowymi, zadań i oczekiwań. Określa zdrowie w szerokim znaczeniu jako pojawienie się dobrego samopoczucia psychicznego, fizycznego i społecznego, a nie brak choroby. Jakość życia jest to stan samopoczucia, na który wpływ mają czynniki psychiczne, fizyczne, emocjonalne oraz funkcjonalne. Jakość życia jest powiązana ze zdrowiem, poczuciem własnej wartości, udanym życiem rodzinnym, umiejętnością radzenia sobie w trudnych sytuacjach, dobrymi kontaktami społecznymi i poczuciem bezpieczeństwa. Jakość życia to pojęcie wielowymiarowe, interdyscyplinarne, łączące wiele istotnych dziedzin życia. W ujęciu socjologicznym jest stopniem zaspokojenia potrzeb ważnych dla człowieka, w aspekcie psychologicznym oznacza dobrostan psychiczny. Jakość życia to zagadnienie wieloznaczne i dlatego definicja Jakość życia związana ze stanem zdrowia stanowi najważniejszy aspekt życia każdego człowieka. Według De Walden Gałuszko jakość życia można określić jako obraz własnego położenia życiowego dokonywany przez człowieka w określonym przedziale czasu. Określa on poziom własnego życia w zakresie poszczególnych kategorii odnoszących się do podstawowych cech życia. Biorąc pod uwagę dwa wymiary, które są wzajemnie powiązane ze sobą — indywidualny i społeczny, określa na ile życie powinno być szczęśliwe i zadowalające, a dokładne spojrzenie na szerokie spektrum czynników subiektywnych i obiektywnych determinujących jakość życia uwidoczniło, że określają one charakter życia zarówno poszczególnych osób, jak i całych grup społecznych. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO, World Health Organization) określa, że jakość życia jest indywidualnym sposobem postrzegania przez jednostkę jej życiowej pozycji zarówno w aspekcie kulturowym, jak i systemie wartości, w jakim żyje oraz w odniesieniu do standardów wyznaczonych uwarunkowaniami środowiskowymi, zadań i oczekiwań. Określa zdrowie w szerokim znaczeniu jako pojawienie się dobrego samopoczucia psychicznego, fizycznego i społecznego, a nie brak choroby. Jakość życia jest to stan samopoczucia, na który wpływ mają czynniki psychiczne, fizyczne, emocjonalne oraz funkcjonalne. Jakość życia jest powiązana ze zdrowiem, poczuciem własnej wartości, udanym życiem rodzinnym, umiejętnością radzenia sobie w trudnych sytuacjach, dobrymi kontaktami społecznymi i poczuciem bezpieczeństwa. Jakość życia to pojęcie wielowymiarowe, interdyscyplinarne, łączące wiele istotnych dziedzin życia. W ujęciu socjologicznym jest stopniem zaspokojenia potrzeb ważnych dla człowieka, w aspekcie psychologicznym oznacza dobrostan psychiczny. Jakość życia to zagadnienie wieloznaczne i dlatego definicja uzależniona jest od perspektywy podmiotu, który podejmuje problem. Definicja jakości życia odnosi się do obiektywnego wymiaru. Z kolei poczucie jakości życia wiąże się z ustosunkowaniem subiektywnym do rzeczywistości i jest to wymiar subiektywny. Badania nad jakością życia pacjentów w Polsce są w dalszym ciągu nowością, jednak lekarze opisując wyniki leczenia, zwracają dużą uwagę na jego odbiór przez chorą osobę. Ocena jakości życia powinna być uzupełnieniem badania lekarskiego, w szczególności w odniesieniu do pacjentów przewlekle chorych, od których wymagane jest zaangażowanie w leczenie choroby. Jakość życia kobiet z rakiem piersi jest zależna od wielu czynników, a jej poziom jest wprost proporcjonalny do stanu zdrowia. W miarę poprawy stanu zdrowia jakość życia badanych pacjentek ulega również poprawie, natomiast w przypadku pogorszenia stanu zdrowia — poziom jakości życia ulega obniżeniu. Czynniki warunkujące poziom jakości życia kobiet z rozpoznaniem raka piersi można podzielić na trzy grupy: socjodemograficzne, kliniczne i psychosocjalne. Jakość życia chorych na nowotwory piersi jest niższa, w porównaniu ze zdrową populacją. Badanie przeprowadzone wśród 208 kobiet zamieszkujących obszary wiejskie Indii wykazało umiarkowaną jakość życia kobiet z rozpoznaniem raka piersi. W badaniach uwzględniono wpływ zmiennych socjodemograficznych na jakość życia. Młody wiek, brak wykształcenia i brak partnera były negatywnie związane z jakością życia, a zatrudnienie, wysoki miesięczny dochód i wyższe poczucie własnej skuteczności były pozytywnie związane z jakością życia. Wykazano, że kobiety młodsze częściej poddają się negatywnym emocjom i obawiają się nawrotu choroby. Zaobserwowano, że kobiety z wyższym wykształceniem cechuje lepsza jakość życia. Kontrowersyjny jest związek stanu cywilnego z oceną jakości życia. Kurowska i wsp. zaobserwowały, że najwyższą akceptacją choroby wykazały się panny, a najniższą — rozwódki i wdowy, jednak w badaniach Musiał i wsp. stan cywilny nie był istotnym determinantem jakości życia. Jednym z najważniejszych determinantów jakości życia u kobiet z rakiem piersi jest stres. Wiele kobiet doznaje silnego urazu, który powoduje przeżywanie nasilonego lęku, zwłaszcza w sytuacjach intymnych, co wiąże się z symbolicznym postrzeganiem piersi jako atrybutu kobiecości. Zachowania te są związane z przeświadczeniem utraty atrakcyjności fizycznej i braku możliwości wzbudzania pożądania u partnerów. Po upływie roku od przeprowadzenia zabiegu operacyjnego 25% kobiet wykazuje wysoki poziom stresu, a amputacja piersi wiąże się ze zmianą obrazu własnego ciała i obrazu kobiecości, a także wpływa na funkcje seksualne i społeczne. Wiele kobiet po leczeniu chirurgicznym doświadcza dolegliwości fizycznych (obrzęk chłonny, poczucie duszności) i zgłasza zmęczenie i trudności w funkcjonowaniu społecznym spowodowane brakiem akceptacji własnego ciała. Młodsze kobiety odczuwają lęk o swoją przyszłość, w szczególności jako matki i odczuwają obawy związane z karmieniem dziecka. Brak pozytywnej oceny postrzegania własnego ciała wpływa negatywnie na możliwości pozyskiwania środków finansowych. Osoby „wyleczone” z raka piersi, zgłaszają gorsze funkcjonowanie społeczne. Wykazano związek pomiędzy nasileniem utraty apetytu, osłabienia, obrazu ciała, bólu a funkcjonowaniem seksualnym i ogólnym poziomem QoL. Najbardziej uciążliwe dla pacjentek jest zmęczenie, ból piersi, obrzęk chłonny, co powoduje złe samopoczucie psychiczne i problemy społeczne. Dolegliwości bólowe ramion i klatki piersiowej występują wiele lat po „wyleczeniu”, co wiąże się między innymi ze zmianą masy ciała. Imayama i wsp. stwierdzili związek wyższego wskaźnika masy ciała (BMI, body mass index) z bardziej nasilonymi objawami ze strony ramion i zmniejszenie dolegliwości przy spadku masy ciała o co najmniej 5% . Objawy ze strony narządu rodnego obejmują brak lub bolesne miesiączki, suchość pochwy i spadek libido. Pogorszenie funkcjonowania seksualnego cechuje najczęściej chore po mastektomii. Komfort psychiczny i fizyczny warunkują lepsze funkcjonowanie kobiet i wyższy poziom satysfakcji seksualnej. W analizie funkcjonowania seksualnego kobiet leczonych na nowotwory piersi, 29% kobiet odczuwało przyjemność ze współżycia i znaczną bliskość. Z kolei kobiety dojrzałe, oceniają tę sferę neutralnie, co może wynikać z faktu, że życie seksualne wraz z wiekiem staje się mniej istotne dla kobiet, natomiast bardziej wartościowe stają się bliskość i zrozumienie ze strony partnera. Biorąc pod uwagę rodzaj zabiegu pacjentki po jednoczasowej rekonstrukcji piersi, istotnie lepiej funkcjonują seksualnie w porównaniu z kobietami leczonymi innymi metodami. Inne determinanty jakości życia stanowią lęk i depresja, które cechuje negatywny związek z oceną jakości życia i poziomem akceptacji choroby. Ponadto, u chorych na nowotwory jakość życia zależy od cech osobowości pacjenta. Wykazano, że ekstrawertyzm u kobiet chorych na nowotwory piersi powoduje niższy poziom lęku i depresji oraz lepszą jakość życia, która jest obniżona u kobiet z neurotyzmem. Poziom lęku i depresji warunkuje stan funkcjonalny kobiet z rakiem piersi. W badaniu Stępień wykazano ujemne korelacje pomiędzy poziomem lęku i depresji, a wartościami wskaźników ujmujących stan funkcjonalny w skali FACT-B (Functional Assessment of Cancer Therapy — Breast Cancer). Wraz ze wzrostem poziomu lęku i depresji następowało pogorszenie ogólnego funkcjonowania i wszystkich jego wymiarów. Nasilona depresja prowadzi do wzmożonego odczuwania dolegliwości somatycznych, obniżenia motywacji do leczenia onkologicznego, braku apetytu i upośledzenia stanu odżywienia oraz zaburzeń snu, co pogarsza stan sprawności chorych. W zakresie życia rodzinnego i towarzyskiego nasilenie depresji powoduje wzrost napięcia w rodzinie, zwiększoną pobudliwość emocjonalną i pesymistyczne wizje przyszłości. Nasilenie lęku objawia się wskaźnikami fizjologicznymi, takimi jak: przyspieszone tętno i oddech, wzmożone napięcie mięśni, trudności w zasypianiu lub koszmarne sny, niekiedy wzrost ciśnienia tętniczego krwi. Źródło lęku u chorych na nowotwory stanowi najczęściej poczucie zagrożenia związane z utratą urody, pogorszeniem stanu zdrowia i możliwą śmiercią. Należy jednak podkreślić, że stany lękowe mogą być również spowodowane przez czynniki pozapsychologiczne, a ściśle związane z chorobą i jej leczeniem. Pacjentki z rakiem piersi powinny zostać poinformowane o różnicach w jakości życia podczas omawiania możliwych metod leczenia przeciwnowotworowego. Wyniki badań uwzględniających różne metody leczenia wykazały, że oprócz samej metody istotne znaczenie ma czas, jaki upłynął od pierwszego leczenia. Jest to bezpośrednio związane ze działaniami niepożądanymi terapii. Pacjentki po mastektomii, które przebyły zabieg operacyjny w okresie do 12 miesięcy, rzadziej zgłaszały objawy niepożądane, takie jak nudności i wymioty w porównaniu z chorymi, u których wykonano zabieg oszczędzający pierś (BCT, breast conserving therapy). Natomiast chore po zabiegu BCT były bardziej zadowolone z obrazu własnego ciała po 1–2 i 2–5 latach od przeprowadzenia leczenia operacyjnego, w porównaniu z pacjentkami po zabiegu mastektomii w tym samym okresie czasu. Nie obserwowano istotnych różnic w jakości życia po upływie 5 lat od zabiegu operacyjnego, natomiast po 15 latach jakość życia chorych na nowotwory piersi (po przebytym leczeniu operacyjnym) była porównywalna z grupą kontrolną. W okresie do 12 miesięcy od wykonania mastektomii znacznie mniej chorych zgłaszało utratę włosów, w okresie 1–2 lat lepsze funkcjonowanie poznawcze, natomiast po 2–5 latach większe zadowolenie seksualne. Obniżenie jakości życia obserwowano u chorych poddanych adiuwantowej (stosowanej po przebytym zabiegu operacyjnym) radioterapii raka piersi. Według Chalubińskiej-Fendler i wsp. radioterapia w niewielkim stopniu wpływa na jakość życia pacjentek z rakiem piersi w porównaniu z leczeniem chirurgicznym, które znacznie zaburza różne wymiary jakości życia. Najbardziej zadowolone z zabiegu operacyjnego i wyniku kosmetycznego są chore leczone metodą BCT, a najmniej pacjentki, u których wykonano mastektomię. Najwyższą jakość życia podają pacjentki po mastektomii z jednoczasową rekonstrukcją piersi. Biorąc pod uwagę skutki niepożądane związane z leczeniem za najbardziej uciążliwy uważany jest obrzęk kończyny górnej, który najczęściej występuje u kobiet po mastektomii, rzadziej po rekonstrukcji piersi. Jankau i wsp. twierdzą, że pacjentki, u których wykonano jednoczasową rekonstrukcję w porównaniu z tymi, które miały ten zabieg odroczony, podają znaczną poprawę jakości życia, co wiąże się z brakiem konieczności stosowania protez zewnętrznych i ze zmierzeniem się ze znaczącymi i dokuczliwymi wadami ciała . Czynnikiem wpływającym na istotny brak poprawy jakości życia w u chorych z zabiegami odroczonymi stanowi brak psychicznego przygotowania na skutki choroby i usunięcia piersi . Po zabiegu rekonstrukcji piersi kobiety szybciej wracają do równowagi psychicznej, lepiej radzą sobie z trudną sytuacją i wykazują większą pewność siebie, co wynika z lepszego komfortu życia. Omawiając opcje leczenia, pacjentki z rakiem piersi powinny zostać poinformowane o potencjalnych różnicach w jakości życia, które wynikają z wybranej metody leczenia chirurgicznego. Pracownicy służby zdrowia powinni być świadomi zmian w poziomie QoL wśród chorych z rakiem piersi w zależności od czasu, jaki upłynął od przeprowadzenia leczenia chirurgicznego. Pacjentki z chorobami towarzyszącymi, leczone cytostatykami, z niższym wsparciem społecznym i niezaspokojonymi potrzebami cechuje gorsza jakość życia. Występowanie chorób towarzyszących istotnie zwiększa częstość występowania powikłań podczas leczenia raka piersi, co może prowadzić do obniżenia jakości życia, najczęściej są to chore z rozpoznaniem cukrzycy. Jakość życia ulega poprawie wraz z upływem czasu od rozpoznania, a zachowania prozdrowotne związane są z lepszą jakością życia. Jednak według Montazeri i wsp. jakość życia chorych na nowotwory piersi po upływie 18 miesięcy od rozpoczęcia leczenia pozostaje nadal obniżona w porównaniu ze stanem przed rozpoznaniem choroby. Jakość życia kobiet z rakiem piersi zależy od czynników psychosocjalnych — akceptacji choroby, koherencji i strategii radzenia sobie z chorobą nowotworową. Na poczucie koherencji (SOC, sense of coherence) składa się zdolność zrozumienia wydarzeń, poczucie zaradności i sensowności podejmowanych działań i kreowania własnego życia. Poczucie koherencji jest cechą, która wpływa na sposób, w jaki ludzie radzą sobie z chorobą i na strategie, które najczęściej wybierają. Wykazano związek SOC z trzema wymiarami QoL — ogólną jakością życia, funkcjonowaniem poznawczym i społecznym. Potwierdzono także częściowy wpływ SOC na funkcjonowanie emocjonalne, zmęczenie, trudności finansowe, dobre samopoczucie i zdrowie psychiczne u kobiet przed rozpoznaniem i po 6 miesiącach . Według Lindblad i wsp. osoby z wyższym poczuciem koherencji cechuje mniejsza śmiertelność z powodu raka piersi, ponadto u chorych z wyższym SOC zauważono zmniejszenie ryzyka progresji choroby. Jednak przy stwierdzeniu współistnienia objawów depresji związek SOC z umieralnością staje się nieistotny. Kobiety z rakiem piersi wykazują umiarkowany poziom akceptacji choroby. Kozieł i wsp. potwierdzili pozytywny wpływ akceptacji choroby na ocenę jakości życia kobiet z rakiem piersi . Nowicki i wsp. stwierdzili u niemal połowy badanych kobiet destrukcyjny styl radzenia sobie z chorobą . W badaniu Elsheshtawy i wsp. kobiety najczęściej prezentowały sposób radzenia sobie z chorobą oparty na religii, wiele z nich pozostawiało przebieg choroby „w rękach” Pana Boga. Według Ahadzadeh niepewność, jako czynnik stresogenny, powoduje obniżenie poziomu jakości życia pacjentek z rakiem piersi, a w jej poprawie pomocne są aktywne sposoby radzenia sobie z emocjami. Jarkovský i wsp. stwierdzili, że negatywne strategie radzenia (rezygnacja i samooskarżenie) są związane z niższą QoL w większości domen. Rezygnacja najbardziej negatywnie wpływała na poziom QoL, natomiast aktywna konfrontacja problemowa (kontrola sytuacji i pozytywne samokształcenie) istotnie poprawiały jakość życia. ( publikacja p.Edyta Ośmiałowska i wsp.)