Światowy Dzień WZW, którego obchody przypadają 28 lipca 2016 r. to szansa na intensyfikację działań w zakresie wirusowego zapalenia wątroby (WZW) na szczeblu krajowym i międzynarodowym i wezwanie partnerów oraz państw członkowskich WHO do wsparcia wdrożenia pierwszej światowej strategii sektora zdrowia dotyczącej zwalczania WZW w latach 2016-2021, przyjętej podczas sześćdziesiątego dziewiątego Światowego Zgromadzenia Zdrowia w maju 2016.
Światowa organizacja Zdrowia poinformowała, iż nowa strategia po raz pierwszy wprowadza światowe cele w walce z WZW - zmniejszenie o 30% liczby nowych zakażeń wirusem zapalenia wątroby typu B i C oraz zmniejszenie o 10% umieralności z powodu WZW do 2020 r.
Strategia przewiduje głównie rozszerzenie programów szczepień przeciw WZW B, skupienie się na profilaktyce transmisji WZW B z matki na dziecko, zwiększenie bezpieczeństwa iniekcji, krwi i zabiegów chirurgicznych, świadczenia w zakresie „ograniczania szkód” kierowane do osób przyjmujących narkotyki drogą dożylną oraz zwiększenie dostępu do diagnozowania i leczenia wirusowego zapalenia wątroby typu B i C.
W Światowym Dniu WZW 2016 WHO wezwie decydentów politycznych, pracowników sektora ochrony zdrowia i wszystkich obywateli do zapoznania się z WZW i natychmiastowego działania. WHO podkreśla, że konieczne jest zapoznanie się z faktami na temat zakażeń, przebadanie w kierunku WZW oraz podjęcie leczenia w celu zmniejszenia liczby niepotrzebnych zgonów z powodu zakażenia, któremu można zapobiegać i które można leczyć.
Na całym świecie realizowane będą działania mające na celu zwiększenie ogólnej wiedzy na temat ryzyka zakażenia wirusem zapalenia wątroby i zwiększenia dostępu do badań w kierunku WZW oraz leczenia.
Wirusowe zapalenie wątroby to termin, którym określą się grupę zakażeń znanych jako WZW typu A, B, C, D i E, które dotykają setki milionów osób na całym świecie, wywołując choroby wątroby o ostrym przebiegu i przewlekłe, zabijając niemal 1,4 mln. ludzi rocznie, głównie za sprawą wirusów typu B i C. Szacuje się, że zaledwie 5% osób cierpiących na przewlekłe zapalenie wątroby jest świadomych zakażenia, a mniej niż 1% zakażonych ma dostęp do leczenia.
WHO podkreśla, że upowszechniając dostęp do leczenia WZW, w latach 2015 – 2030 można uratować 7 mln. ludzi.
Źródło: WHO
Komentarze
[ z 5]
Najważniejsza jest edukacja i profilaktyka. Nie przed wszystkimi tyami wzw możemy się całkowicie zabezpieczyć, ale powinniśmy dbać o podstawową ochronę. Przykładowo skutecznym (i jedynym) sposobem zabezpieczenia się przed wzw typu B jest szczepienie ochronne. Ponieważ, nie można przewidzieć wszystkich sytuacji obciążonych ryzykiem zakażenia HBV, (np. nieplanowane zabiegi chirurgiczne oraz niektóre czynności dnia codziennego) szczepieniu powinny zostać poddane wszystkie osoby. Szczepionki przeciw wzw typu B charakteryzują się dużym profilem bezpieczeństwa, dużą skutecznością i oprócz ostrej choroby infekcyjnej przebiegającej z wysoką gorączką nie ma przeciwwskazań do jej podawania. Szczepionka przeciw wzw typu B może być podawana równocześnie z innymi szczepionkami np. szczepionką przeciw grypie. Po podstawowym schemacie szczepienia składającym się z trzech kolejnych dawek, u ponad 95% zdrowych osób dochodzi do wytworzenia przeciwciał anty-HBs zapewniających ochronę przed wirusowym zapaleniem wątroby typu B na całe życie.
Należy pamiętać, że każda choroba wątroby nie powinna być lekceważona. Choroby wątroby są jednymi z najczęstszych schorzeń i stanowią poważny problem społeczny. Większość osób ze schorzeniami wątroby nie jest w ogóle świadoma choroby, aż do bardzo zaawansowanego stadium. Wątroba ze względu na pełnioną w organizmie rolę jest stale narażona na różnego typu uszkodzenia: zatrucia, alkohol, pasożyty (np. motylica wątrobowa) oraz infekcje wirusowe (np. WZW typu A, B, C, cytomegalia i bakteryjne).Najczęstsze choroby wątroby, na jakie jesteśmy narażeni, to: przewlekłe zapalenie wątroby, żółtaczka oraz marskość wątroby. Z przeprowadzonych badań wynika, że najbardziej uszkadza wątrobę alkohol, który upośledza jej działanie, powodując głównie otłuszczanie się tego organu, oraz spożywanie zbyt dużej ilości posiłków wysokokalorycznych przez ludzi, u których wydatek energii na wysiłek fizyczny jest niewielki.
Dużo ambitnych założeń. Mam nadzieję, że wszytskie postanowienia zostaną zrealizowane. WZW to niebezpieczna choroba, dlatego warto inwestowac w akcje edukacyjne i profilaktykę. Społeczeństwo powinno być świadome zagrożenia. Odpowiednia wiedza pozwala również na podjęcie działań w odpowiednim czasie. Objawy wirusowego zapalenia wątroby dla wszystkich typów są dosyć podobne. Mogą wcale nie występować objawy chorobowe. Jednak w przypadku wystąpienia, najczęściej są to początkowo złe samopoczucie, osłabienie, senność, bóle głowy, brak apetytu, czasem gorączka, później bóle w okolicach wątroby i żołądka. W cięższych przypadkach wątrobowego zapalenia wątroby możliwe jest wystąpienie takich objawów, jak żółtaczka (większość chorych), żylaki przełyku, wodobrzusze czy encefalopatia wątrobowa – często dochodzi do powikłań wynikających z uszkodzenia wątroby. Zdarza się, że zapalenie wątroby przejdzie w stan przewlekły. W przypadku wirusa typu C zapalenie wątroby może rozwijać się przez wiele lat bezobjawowo. Uznaje się, że zapalenie wątroby wirusem typu C jest jedną z głównych przyczyn powstawania raka wątroby oraz jej marskości. Ponadto każde przewlekłe zapalenie wątroby może prowadzić do cięższych powikłań a nawet do śmierci.
Niestety roblem dotyczy również nas. Z uwagi na niską odporność immunologiczną polskiej populacji, szczególnie u dzieci i młodzieży rośnie ryzyko wybuchu epidemii WZW typu A. W Polsce blisko 93% dzieci do 15. roku życia nie ma przeciwciał chroniących przed żółtaczką pokarmową. Choroba szczególnie łatwo rozprzestrzenia się w dużych skupiskach, takich jak żłobki, przedszkola i szkoły. Nie wymaga szczepienia osoba, która już zachorowała. Przejście choroby zapewnia całkowitą odporność na żółtaczkę typu A. Niepokojące jest jednak to, że w Polsce istnieje duża liczba osób nieodpornych na WZW typu A, chorują starsze dzieci i dorośli, u których choroba przebiega ciężej i może być długotrwała. W zasadzie przestrzeganie zasad higieny powinno wystarczyć, by uchronić się przed tą chorobą. Jednak jeśli chce się mieć pewność, można (na własny koszt) zaszczepić dziecko.
W naszym kraju nowo narodzone dzieci są szczepione przeciwko wirusowi HBV. Taka forma profilaktyki jest zalecana również starszym osobom, które czekają na zabieg w szpitalu. Średni okres wylęgania tego wirusa wynosi około 60-90 dni, a może trwać nawet pół roku. Jeżeli chodzi o terapię tego zakażenia to zwraca się uwagę na odpoczynek oraz unikanie obciążania wątroby. Dobrze jest stosować lekkostrawną dietę, pić duże ilości wody oraz przede wszystkim unikanie spożywania alkoholu oraz palenia papierosów. W bardziej zaawansowanych stadiach stosuje się farmakoterpię, której celem jest ograniczenie namnażania się wirusa w organizmie. Wirus HBV nie wykazuje działania teratogennego. W niektórych przypadkach zaleca się jednak aby poczekać z planowaniem ciąży do momentu zakończenia leczenia przez kobietę zakażoną, ale w większym stopniu ma to związek ze stosowanymi lekami, które mogą być szkodliwe dla rozwijającego się dziecka. Istnieje jednak modyfikacja leków, tak by dziecko było w pełni bezpieczne. Po narodzinach podaje się mu standardową dawkę szczepionki przeciwko WZW typu B oraz swoistą immunoglobulinę przeciwko HBsAg. Do powikłań WZW typu B zalicza się przede wszystkim marskość wątroby, która u 8-20 procent chorych występuje w ciągu 5 lat. Ryzyko tego powikłania staje się większe jeżeli pacjent choruje dodatkowo na HIV lub HCV. Ostatnio coraz więcej mówi się o wirusowym zapaleniu wątroby typu C. Wirus przyczyniający się do rozwoju tej choroby przenosi się głównie drogą pokarmową, podobnie jak WZW typu A. Warto jest zwrócić uwagę, że tylko on spośród wirusów wątroby może występować także u zwierząt. Skutkuje to tym, że kontakt z zakażonym zwierzęciem, a także spożycie zakażonego mięsa może stanowić dla nas zagrożenie. Wirus HEV zostaje całkowicie inaktywowany dopiero po ogrzewaniu przez godzinę w temperaturze wynoszącej 66 stopni Celsjusza. W wyższej temperaturze zabicie go jest dużo łatwiejsza i wymaga mniejszej ilości czasu.Organizowanie takich dni jest bardzo dobrym pomysłem. Wirus zapalenia wątroby typu C jest wysoce zakaźny i istnieje możliwość przenoszenia go drogą płciową. W naszym kraju prawdopodobnie około 200 tysięcy osób może być nim zarażonych. Dzięki odkryciu, które miało miejsce w poprzednim roku jesteśmy w stanie skuteczniej diagnozować i leczyć tę chorobę zakaźną. Problemem jest to, że pacjenci przez wiele lat mogą chorować bezobjawowo. Taki proces może trwać nawet 20-30 lat co przyczynia się do znacznego uszkodzenia wątroby, a w konsekwencji jej marskości i niewydolności i również nowotworu. Dobrą informacją jest to, że nowe terapie w leczeniu wirusowego zapalenia wątroby typu C są dostępne i refundowane. Jeżeli chodzi o schorzenia wątroby to warto jest wspomnieć o niealkoholowej stłuszczeniowej chorobie wątroby, która może dotyczyć nawet 9 milionów Polaków. Jakiś czas temu w licznych miastach w naszym kraju przeprowadzono bardzo ciekawą kampanię. Utworzono Mobilne Punkty Badania Wątroby, w których była możliwość przeprowadzania badań diagnostycznych pod kątem wspomnianego schorzenia, a także stłuszczenia wątroby. Po wykonanym badaniu pacjent otrzyma wynik, który będzie mógł skonsultować ze swoim lekarzem prowadzącym. Szczególnie z tego typu badań powinni skorzystać pacjenci, którzy znajdują się w grupie ryzyka niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby. Wśród nich wymienia się osoby z nadwagą, otyłością, cukrzycą typu 2, chorobami sercowo-naczyniowymi, a także nadciśnieniem tętniczym. W leczeniu niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby kluczową może okazać się zmiana diety. Najlepszą dietą, która może jej zapobiec lub pomóc w regeneracji jest dieta śródziemnomorska. Dobrze aby stopniowo zmniejszać masę ciała, średnio 0,5 kilograma na tydzień. W badaniach wykazano, że zmniejszenie wyjściowej masy ciała o 7 procent przyczynia się do zmniejszenia stłuszczenia wątroby, a także występującego w niej stanu zapalnego. Kaloryczność diety powinna wynosić 1200-1500 kalorii lub o 500-1000 kalorii dziennie w stosunku do wartości wyjściowej. Dobrze aby zwiększyć ilość spożywanych owoców oraz warzyw, ryb, produktów pełnoziarnistych, roślin strączkowych, orzechów i nasion. Konieczne jest wyeliminowanie czerwonego i przetworzonego mięsa, słodyczy, rafinowanych zbóż. Chorzy powinni dostarczać także mniejszych ilości fruktozy, która sprzyja otyłości trzewnej, zapaleniu wątroby i jej włóknieniem, a także insulinoopornością. Konieczne jest także zachęcenie do aktywności fizycznej, która w przypadku większości chorób przynosi świetne efekty. W ciągu tygodnia powinno być wykonywane 150-300 minut ćwiczeń o umiarkowanej aktywności lub 75-150 minut aktywności, która jest intensywniejsza. W naszym kraju niestety wiele osób nie jest w stanie diametralnie zmienić swoich nawyków, nawet jeśli wiedzą, że może to korzystnie wpłynąć na ich stan zdrowia. Niestety wciąż jest wiele do zrobienia jeśli chodzi o świadomość naszego społeczeństwa dotycząca chorób cywilizacyjnych. Poziom wiedzy na temat chorób wątroby jest bardzo niski w naszym kraju, co z pewnością trzeba zmienić w niedalekiej przyszłości. Przewlekle występująca niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby jest niezwykle groźna ponieważ może przyczyniać się do jej włóknienia, dalej marskości i w konsekwencji do nowotworu. Najczęstszymi pacjentami z tą chorobą wątroby są mężczyźni z otyłością brzuszną, dyslipidemią, cukrzycą typu 2, zespołem metabolicznym, obturacyjnym bezdechem sennym, a czasem niedoczynnością tarczycy. Wiele mówi się o skuteczności aktywności fizycznej w redukowaniu ryzyka rozwoju niektórych nowotworów. Podobnie jest także w przypadku raka wątroby. Jeżeli chodzi o redukowanie ryzyka rozwoju tego raka to wspomina się także o piciu kawy. Systematyczne jej picie redukuje ryzyko zachorowania na tego raka o 3 procent. Związane jest to z tym, że kawa wykazuje bardzo silne działanie antyoksydacyjne, chroniąc nasze komórki przed uszkodzeniem. Umieralność na tego raka jest wysoka z uwagi na to, że jest on rozpoznawany na zbyt zaawansowanym stadium. Po zdiagnozowaniu pacjenci przeżywają średnio około jednego roku. Wśród objawów, które mogą świadczyć o rozwoju raka wątroby wymienia się utratę wagi, brak apetytu, ból brzucha, gorączka, zażółcenie skóry, krwawienie z przewodu pokarmowego, a także obrzęku nóg. W skali globalnej rak wątroby jest piątym co do częstości występowania nowotworem złośliwym. Jeżeli chodzi o śmiertelność znajduje się na czwartym miejscu. Jednym z nowotworów wątroby jest rak wątrobowokomórkowy. Jest to najczęściej występujący nowotwór tego narządu, ponieważ stanowi aż 90 procent przypadków zmian. Cały czas mówi się o nim zbyt mało z uwagi na to, że najczęstszą przyczyną jego występowania jest nadużywanie alkoholu. Wiele zmian nowotworowych powstaje w wyniku marskości wątroby. Jeżeli dojdzie do jej rozwoju, to główną metodą aby zatrzymać dalszą progresję jest odstawienie czynnika, który przyczynił się do jej wystąpienia, w tym wypadku alkoholu. Problemem jest jednak to, że marskość sama w sobie jest nieuleczalna. Inną przyczyną jest zakażenie wirusowe, które dotyka wątrobę. Należy też zwrócić uwagę na stosowanie środków antykoncepcyjnych, bowiem wieloletnia terapia również może negatywnie wpływać na wątrobę. W przypadku licznych chorób wątroby jedynym ratunkiem dla chorego jest jej przeszczep. Ostatnio w dziedzinie transplantologii da się zauważyć znaczny postęp. Przykładowo naukowcy ze Szwajcarii opracowali urządzenie, dzięki któremu możliwie jest przechowywanie wątroby poza ciałem nawet przez tydzień. Będąc w tej aparaturze wątroba funkcjonuje tak jakby cały czas była częścią organizmu. Dzięki takiemu rozwiązaniu prawdopodobnie będzie możliwie przeprowadzenie większej ilości transplantacji. Jak na razie urządzenie zostało przetestowane na zwierzętach. Ciekawym aspektem jest to, że możliwa jest także regeneracja wątroby, jeśli w jakimś stopniu została ona uszkodzona. Pozwala na usunięcie z niej złogów tłuszczu i produktów ubocznych metabolizmu.