Po raz pierwszy w tym rodzaju badań, naukowcy z Mount Sinai użyli angiografii za pomocą optycznej koherentnej tomografii dna oka (OCT), aby obserwować najwcześniejsze etapy jaskry i móc zidentyfikować charakterystyczne wzory różnych form jaskry na podstawie ich wzorów naczyniowych. Badania mogą prowadzić do tego, że lekarze będą diagnozować przypadki jaskry szybciej niż kiedykolwiek wcześniej i potencjalnie będą mogli spowolnić postęp utraty wzroku.
Angiografia OCT jest rozbudowanym systemem przetwarzania obrazu, który rejestruje ruchy czerwonych ciałek krwi w naczyniach krwionośnych nieinwazyjnie, w przeciwieństwie do tradycyjnych angiografii, które wykorzystują barwnik podawany w postaci zastrzyków. Korzystając z tej technologii, zespół naukowców z New York Eye and Ear Infirmary of Mount Sinai (NYEE) oraz Icahn School of Medicine at Mount Sinai odkryli, że wszyscy pacjenci z jaskrą mają mniejsze naczynia krwionośne, lub mniejszy przepływ krwi do oczu w porównaniu z pacjentami bez jaskry. Odkrycia zostały opublikowane w „IOVS”.
Naukowcy przeanalizowali 92 pacjentów powyżej 50 roku życia w okresie od kwietnia do sierpnia 2015 roku oraz podzielili tych pacjentów na trzy grupy w zależności od ich stanu: pierwotna jaskra z otwartym kątem (podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe); jaskra normalnego ciśnienia (niskie ciśnienie); i brak jaskry. Wykorzystali oni angiografię OCT, aby przeanalizować naczynia krwionośne u każdego pacjenta, i stwierdzono, że te, u osób z jaskrą, mają różne wzory defektów w przepływie krwi w najbardziej powierzchownej warstwie siatkówki, zależnie od rodzaju jaskry.
„Stało się to po raz pierwszy, gdy byliśmy w stanie zidentyfikować pewne charakterystyczne wzorce przepływu krwi, które odpowiadają różnym rodzajom jaskry, co może pozwolić na identyfikację pewnych form jaskry we wczesnych stadiach,” powiedział główny badacz dr Richard Rosen, dyrektor Retina Services w NYEE oraz Dyrektor Badań w Okulistyce w Icahn School of Medicine at Mount Sinai. „Odkrycie to może prowadzić do nowych strategii terapeutycznych w celu uniknięcia postępującego uszkodzenia u pacjentów z jaskrą i zapewnienia im nowej możliwości monitorowania wczesnych zmian patologicznych, które ostatecznie prowadzą do utraty wzroku.”
Zespół naukowców opracował nowe oprogramowanie do analizy obrazów uzyskanych z angiografii OCT. To oprogramowanie jest zaprojektowane tak, aby mapować perfundowane kapilary nerwów wzrokowych w każdym oku, aby przedstawić wzory naczyń krwionośnych odżywiających warstwę włókien nerwu wzrokowego. Obserwowali pacjentów z jaskrą z otwartym kątem i oceniali, jak ich dystrybucja przepływu krwi różniła się od pacjentów z jaskrą z normalnym ciśnieniem. Następnie, analizując je w stosunku do wzorców ukrwienia nerwu wzrokowego, określali utratę warstwy włókien nerwowych z powodu jaskry. W jaskrze wysokociśnieniowej wzór spadku przepływu krwi był ściśle skorelowany z utratą włókien nerwowych. W przypadkach jaskry normalnego ciśnienia, wzór zmniejszenia przepływu krwi, nieznacznie różnił się od jaskry otwartego kąta, z tendencją do bycia bardziej turbulentnym.
„Jaskra z normalnym ciśnieniem jest często diagnozowana późno, ponieważ nie jest rozpoznawana, jeżeli pacjenci nie mają wysokiego ciśnienia wewnątrzgałkowego, powodując u nich utratę włókien nerwowych i prawidłowego ukrwienia jeszcze przed postawieniem diagnozy,” powiedział dr James C. Tsai, przewodniczący Kliniki Okulistyki w Mount Sinai Health System, będący jednocześnie przewodniczącym NYEE. „Badanie to wskazuje na działanie czynników przyczyniających się do powstania patologii naczyń u osób z jaskrą normalnego ciśnienia i możemy to wykorzystać, aby pomóc zidentyfikować sposoby na wykrycie tej choroby wcześniej, a może również zapobiec utracie wzroku.”
Dalsze badania pomogą udoskonalić identyfikację tych charakterystycznych wzorców przepływu krwi, które wskazują na jaskrę normalnego ciśnienia. Przyszłe postępy w technologii mogą również prowadzić do tego, że angiografia OCT stanie się standaryzowaną metodą obrazowania w diagnostyce i leczeniu jaskry.
Źródło: medicalnewstoday.com
Komentarze
[ z 2]
Fajna sprawa i ciekawe wykorzystanie technologii tomografii komputerowej i angiografii celem uwidocznienia wczesnych zmian u pacjentów cierpiących na jaskrę. Z tego co widziałem w innych badaniach ilość pacjentów cierpiących na jaskrę w ostatnim czasie zwiększa się. Może to wynikać nie tyle ze zwiększania się samego problemu nadciśnienia w gałce ocznej pacjentów co z poprawy możliwości diagnostycznych i wykrywania choroby również u osób na wczesnym etapie jej rozwoju bez obecności ewidentnych zmian w gałce ocznej. Nie zmienia to faktu, że powinniśmy się z tego cieszyć, ponieważ dzięki uzyskaniu poprawy w tym zakresie możliwe będzie wdrażanie leczenia i zatrzymywanie zmian zanim zdążą się rozwinąć w niepokojące objawy, z utratą wzroku włącznie. Niestety wiedza pacjentów odnośnie jaskry jest niewielka i szczerze mówiąc często nie zdają oni sobie w ogóle sprawy z tego jak poważne mogą być konsekwencje nie podjęcia leczenia. Zwłaszcza, że bardzo długo choroba nie boli i dopiero w przypadku całkowitego zamknięcia kąta przesączania i tak zwanego ataku jaskry może dojść do pierwszorazowego wykrycia choroby. Obniżanie ciśnienia w gałce ocznej prowadzi do trwałej poprawy sytuacji klinicznej pacjentów. Tylko, że trzeba aby pacjenci rozumieli jak bardzo ważne jest leczenie i przewlekłe zakrapianie oczu medykamentami. Interwencja niewielka, ale przynosząca fenomenalne rezultaty. Może dowód w postaci wyniku tomografii komputerowej lub angiografii w końcu zdoła przekonać pacjentów do podjęcia leczenia niezbędnego w takich przypadkach, aby uniknąć pogarszania wzroku, a nawet ślepoty.
To bardzo dobrze, że wciąż prowadzone są badania, których celem jest stworzenie możliwie najlepszych terapii, które będą mogły zostać wykorzystane w leczeniu jaskry. Aktualnie w leczeniu jaskry stosuje się trzy leki, co jest standardem europejskim. Krople mają jednak pewne ograniczenia ponieważ posiadają liczne działania niepożądane związanych z tym, że zawierają toksycznie działające na spojówkę substancje. Dodatkowo długotrwałe ich stosowanie może w znacznym stopniu utrudnić efekty przeprowadzonej operacji. Stworzona operacyjnie przetoka, która ułatwia odpływ wodnistej cieczy łatwiej ulega zarośnięciu. W leczeniu jaskry pojawiają się również nowoczesne rozwiązania, które być może okażą się skuteczniejszymi formami terapii niż te, które są obecnie stosowane. Istnieje możliwość wszczepienia żelowego implantu, który znajduje zastosowanie do wytworzenia kanału w twardówce oka. Podczas zabiegu wykonuje się niewielkich rozmiarów nacięcie w rogówce, przez które wprowadza się implant w postaci żelowej rurki, przez którą ciecz wodnista może być odprowadzona z wnętrza oka pod spojówkę. Skuteczność tego zabiegu jest bardzo wysoka przy bardzo niskiej inwazyjności zabiegu. Problemem jest to, że w naszym kraju operacyjnie jest zaledwie 1 procent pacjentów. Dla przykładu w Niemczech pacjentów tych jest dziesięć razy więcej. Jakiś czas temu w Katowicach rozpoczęto przeprowadzenie zabiegów wszczepiania implantów w przypadku jaskry. Osoby przeprowadzające te zabiegi podkreślają, że z uwagi na to, że nie muszą manipulować wewnątrz gałki ocznej co wiąże się z mniejszym ryzykiem powikłań, o czym wspominałem także wcześniej. W jednym ze szpitali w Lublinie najmłodsi pacjenci mają szansę skorzystać z bardzo ciekawego badania, które do tej pory nie jest refundowane w naszym kraju. Przeprowadzenie badania to koszt około czterech tysięcy złotych jednak w niektórych przypadkach będzie można je przeprowadzić bezpłatnie. Chodzi o diagnozowanie wrodzonej zaćmy oraz jaskry. Możliwe jest to dzięki projektowi, który jesr prowadzony przez niemieckiego naukowca, którego celem jest przeprowadzanie badań genetycznych pod kątem tych właśnie schorzeń. Warto zaznaczyć, że jaskra jest zmienna osobniczo i prowadzenia pacjenta z tą chorobą jest w pewnym sensie wyzwaniem dla samego lekarza. Bardzo ważne jest to aby chory współpracował ze specjalistą i stosował się do jego zaleceń, nie próbując działać na własną rękę. W przypadku postawienia diagnozy lekarz musi potrafić wyjaśnić pacjentowi po co ma stosować odpowiednie leczenie, nawet w przypadku gdy nie ma jeszcze objawów. To z pewnością może być bardzo trudne ponieważ spora część polskich pacjentów, jeżeli czuje się lepiej to przerywa farmakoterapię w przypadku wielu chorób. Problemem w naszym kraju jest oczekiwanie na wizytę u specjalisty. Jednak warto jest śledzić wszelkiego rodzaju komunikatu ponieważ chociażby podczas Światowego Tygodnia Jaskry można było w naszym kraju przebadać się bez wielomiesięcznego oczekiwania pod kątem tej właśnie choroby. Moim zdaniem jest to bardzo dobra okazja, z której powinno skorzystać możliwie najwięcej obywateli. Cel takich programów jest również inny. Wiele osób nie ma bowiem świadomości odnośnie tego, że konieczne jest regularne badanie się pod kątem obecności jaskry, tak aby zmniejszyć ryzyko osiągnięcia przez niej zaawansowanego stadium, które często wiąże się z osłabieniem, a nawet utratą wzroku w przyszłości. W stolicy naszego kraju na początku grudnia ubiegłego roku powstało centrum, która wykorzystuje sztuczną inteligencję do utworzenia platformy e-jaskra. Istnieje duża szansa i nadzieja, że będzie to podstawa pierwszego ogólnokrajowego badania przesiewowego pod kątem jaskry. Co więcej w tym ośrodku pracuje wykwalifikowany personel zajmujący się diagnostyką i terapią jaskry, a także innych chorób narządu wzroku. Dodatkowo obecny jest tam nowoczesny sprzęt. Dzięki takiemu możliwe jest zapewnienie pacjentom bardzo wysokiej jakości świadczeń. Chciałbym wspomnieć kilka słów właśnie o e-jaskrze. Platforma ta powstawała przez dwa lata. Jej system używa do funkcjonowania sztucznej inteligencji. Badanie odbywa się na zasadzie analizy barwnego zdjęcia oka. Informacje te są uzupełnione o bezkontaktowy pomiar ciśnienia wewnątrz oka. Sztuczna inteligencja ma wgraną bardzo dużą ilość zdjęć zarówno zdrowego jak i chorego oka, co pozwala jej na przeprowadzenie odpowiednich analiz. Dużym plusem takiego rozwiązanie jest fakt, że oprogramowanie ma zdolność uczenia się z każdym kolejnym przeprowadzonym badaniem co zapewne przyczynia się do tego, że staje się ona jeszcze bardziej dokładna. Warto zaznaczyć, że samo badanie jest przyjemne dla pacjenta i może on się poczuć komfortowo. Trwa bardzo krótko i pacjenci mogą otrzymać wyniki zarówno jako wiadomość tekstową na smartfona lub pocztą elektroniczną. Jeżeli wystąpi podejrzenie jaskry to pacjent dostanie informację, że musi skonsultować się z okulistą. Taka forma badań jest również dużo tańsza co z punktu widzenia polskiej ochrony zdrowia jest bardzo ważne. Podczas takiego badania nie jest konieczna obecność lekarza czy też kogoś innego z personelu medycznego. W sytuacji, gdy obecne są spore braki kadrowe w polskich placówkach medycznych wydaje się to być bardzo dobrym rozwiązaniem. Pod kątem jaskry powinny badać się osoby po 55 roku życia przynajmniej raz w roku. W szczególności powinni pamiętać o tym osoby znajdujące się w grupie podwyższonego ryzyka. Są to osoby, u których w rodzinie występowała jaskra lub posiadający wadę wzroku pod postacią krótkowzroczności i nadwzroczności, zaburzenia krążenia, nadciśnienie tętnicze, częstych bólów głowy czy migreny oraz cukrzycę. W szczególności o regularnych badaniach powinni pamiętać także palacze, ponieważ palenie papierosów może zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia tej choroby oczu. Jak w każdej chorobie bardzo ważne jest odpowiednie wczesne wykrycie choroby. Niestety wciąż panuje trend w naszym kraju związany z tym, że jeżeli nic nam nie dolega to nie przeprowadza się żadnych badań. Oczywiście nie dotyczy to wszystkich obywateli, ale wciąż jest to obecny problem. Jaskra początkowo nie daje ona żadnych symptomów, co sprzyja pogłębianiu się choroby. Chorzy przez pewien czas nie zauważają tego, że ich wzrok się pogarsza ponieważ niejako przyzwyczajają się do tego. Dochodzi do stopniowo narastającego upośledzenia widzenia na skutek uszkodzenia nerwu wzrokowego. Warto zaznaczyć, że jest to choroba niesymetryczna, obuoczna. Jeśli więc jeden nerw wzrokowy zostaje uszkodzony, to drugie oko jest w stanie przez pewien czas to zrekompensować. Te właśnie czynniki przyczyniają się do tego, że pacjenci, którzy zgłaszają się do specjalistów, mają już w zaawansowanym stadium uszkodzony nerw wzrokowy na poziomie nawet 60-70 procent. Najczęściej jaskrę wykrywa się podczas badań oka z innego powodu. Wtedy też istnieje szansa, że zmiany nie są w dużym stopniu zaawansowane i możliwe jest przeprowadzenie skutecznej terapii. W naszym kraju na jaskrę choruje blisko milion osób. Niepokojące jest to, że zdiagnozowanych może być zaledwie połowa z nich właśnie z uwagi na to, że nie daje ona żadnych objawów, które mogłyby skłonić pacjenta, że powinien on skonsultować się z lekarzem. Warto podkreślić że aż 90 procent przypadków jaskry przebiega bezobjawowo. Liczę na to, że w niedalekiej przyszłości Polacy będą bardziej świadomi tego, że należy dbać o swoje zdrowie. Jest to możliwe poprzez prowadzenie zdrowego trybu życia, a także regularnemu badaniu się. Zdrowa dieta wpływa na cały nasz organizm. Nawet jeśli nie zawsze może ona bezpośrednio wpływać na nasz narząd wzroku to dzieje się to pośrednio poprzez liczne choroby przewlekłe, które są spowodowane między innymi nieprawidłowym odżywianiem. Warto jest również pamiętać o regularnej aktywności fizycznej, która przyczynia się do obniżenia ciśnienia tętniczego, który jak wiemy jest jednym z czynników zwiększających ryzyko rozwoju jaskry.