Wielonienasycone kwasy tłuszczowe Omega-3 są to związki chemiczne występujące w mięsie ryb, w niektórych orzechach i olejach roślinnych, które są podstawowymi elementami zdrowej diety. Wiadomo, że kwasy tłuszczowe, zawarte w oleju z ryb zapobiegają chorobom układu sercowo-naczyniowego. Ostatnio badacze NEI wykazali, że produkt uboczny jednego z kwasów tłuszczowych w oleju ryb pomaga w utrzymaniu zdrowia oczu.

Retinopatia rozrostowa jest najczęstszą przyczyną utraty wzroku. Choroby takie jak retinopatia cukrzycowa i retinopatia u wcześniaków są spowodowane przez nieprawidłowy wzrost naczyń krwionośnych lub przez neowaskularyzację siatkówki. Ta część oka wykrywa i przekształca światło w sygnały elektryczne wysyłane do mózgu.

W 2007 r. opublikowano wyniki badań, prowadzonych przez Lois Smitha, MD, Ph.D., profesor okulistyki z Harvard Medical School, Szpital Dziecięcy w Bostonie, sugerujące, że kwasy tłuszczowe omega-3, takie jak kwas eikozapentaenowy (EPA) i kwas dokozaheksaenowy (DHA), mogą zapobiegać tym chorobom. Teraz zespół ten pokazał, że produkt uboczny DHA o nazwie kwas 4-hydroksy- dokozaheksaenowy (4-HDHA), może być substancją chemiczną zapobiegającą neowaskularyzacji w siatkówce.

Wnioski te oparte są na wynikach badań przeprowadzonych na myszach. Krótkotrwałe wyeksponowanie myszy na powietrze zawierające duże ilości tlenu powoduje zaburzenia nieprawidłowego wzrostu naczyń krwionośnych w siatkówce, który przypomina neowaskularyzację obserwowaną w wielu chorobach oczu. Wcześniej, Dr Smith i jej współpracownicy wykazali, że podawanie myszom kwasów tłuszczowych omega-3 zmniejszona nienormalny wzrost naczyń krwionośnych wywołany przez ekspozycję zwierząt na wysokie stężenie tlenu.

Kwasy tłuszczowe omega-3 po spożyciu są przekształcane na zdrowe produkty uboczne przez cząsteczki zwane enzymami. Każdy enzym przekształca je w inny produkt uboczny. W tym badaniu poszukiwano konkretnego produktu ubocznego, który zapobiega neowaskularyzacji. Doświadczenia prowadzono na różnych myszach, u których zaprojektowano brak jednego lub większej liczby enzymów konwertujących kwasy tłuszczowe omega-3 na produkty uboczne. Każdej myszy podawano kwasy tłuszczowe omega-3, a następnie wyeksponowano ją na wysokie stężenie tlenu.

Nieprawidłowy rozrost naczyń krwionośnych miał miejsce tylko u jednej myszy. Myszy tej brakowało enzymu 5-lipoksygenazy (5-LOX), który przekształca DHA w 4-HDHA. Wyniki te wskazują, że 5-LOX jest enzymem odpowiedzialnym za konwersję DHA w antyneowaskularyzacyjny produkt uboczny 4-HDHA.

Co ciekawe, zauważono, że konwersja DHA w 4-HDHA nie występują w siatkówce testowanych myszy, które normalnie zawierają dużo DHA. Natomiast wyniki te sugerują, że konwersja może mieć miejsce w komórkach odpornościowych, zwanych leukocytami, które krążą we krwi. Naukowcy wykazali, że ludzkie leukocyty także mogą konwertować DHA w 4-HDHA, co prawdopodobnie chroni również ludzką siatkówkę przed neowaskularyzacją.

Dalsze eksperymenty dowiodły, że 4-HDHA chroni siatkówkę przed nieprawidłowym rozrostem naczyń krwionośnych. Działanie tlenu podniosło poziom 4-HDHA w siatkówce myszy kontrolnych, ale nie tych pozbawionych enzymu 5-LOX., co sugeruje, że konwersja DHA w 4-HDHA była normalnym, zdrowym procesem. Ponadto eksperymenty w szalkach Petriego na wyizolowanych komórkach naczyń krwionośnych wykazały, że 4-HDHA uniemożliwiał ich kiełkowanie we wszystkich kierunkach, które przypominało nieprawidłowy rozrost naczyń krwionośnych.

Badacze zauważyli także, że 4-HDHA może zapobiegać nienormalnemu rozrostowi naczyń krwionośnych przez wiązanie i aktywację cząsteczki sterującej ekspresją genów w komórkach naczyń krwionośnych. Znana jest ona pod nazwą: uaktywniony receptor-proliferator peroksysomów (PPAR). PPAR jest także podatny na działanie niektórych leków przeciwcukrzycowych takich jak rozyglitazon i pioglitazon. Dotychczasowe badania wskazują, że leki te mogą zapobiegać neowaskularyzacji siatkówki, potwierdzając, że kwasy tłuszczowe omega-3 mogą utrzymywać siatkówkę w zdrowiu aktywizując istotny czynnik terapeutyczny.

Dokonania zespołu Dr Smith przedstawione w niniejszym opracowaniu potwierdzają, że spożywanie większej ilości ryb lub przyjmowanie suplementu diety – kwasu tłuszczowego omega-3 może pomóc w zapobieganiu i leczeniu nadmiernego rozrostu naczyń krwionośnych w postępującej retinopatii i w takich chorobach jak zwyrodnienie plamki żółtej . Aktualne sposoby leczenia tych chorób, takie jak koagulacja laserowa lub zastrzyki przeciwciał do oka są inwazyjne i kosztowne. Dr Smith zauważa, że ze względu na bezpieczeństwo, łatwość podawania i niskie koszty, terapie omega-3 mogą być atrakcyjnym sposobem leczenia.

Istotne informacje związane z badaniem:

• Dieta bogata w DHA i EPA zmniejsza ryzyko chorób sercowo-naczyniowych i jest korzystna także w innych warunkach. Obecnie prowadzone są pięcioletnie badania w grupie 4000 osób nad związaną z wiekiem chorobą oczu (AREDS2). Ocenia się wpływ suplementów DHA i EPA, a także karotenoidów luteiny i zeaksantyny, na rozwój zaćmy i zaawansowanej AMD.
• W DHA i EPA bogate są ryby zimnowodne, tuńczyk, łosoś i makrela, a w handlu są dostępne jako suplementy diety.
• W USA ok. 4,1 miliona ludzi w wieku 40 lat i starszych ma pewien stopień retinopatii cukrzycowej.
• 14,000-16,000 niemowląt w USA dotkniętych jest retinopatią wcześniaków.
• Około 9 milionów osób w USA choruje na związane z wiekiem zwyrodnienie plamki żółtej, w tym 1,75 milionów ze znaczącą utratę wzroku w zaawansowanej postaci choroby.

 

 

Źródło: www.retinaamd.org.pl