- W opiniach Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC wielokrotnie wskazywaliśmy na potrzebę podniesienia rangi podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) w zintegrowanym systemie ochrony zdrowia w Polsce. Propozycje przedstawione w tym projekcie, w tym m.in. zwiększenia roli POZ, uznajemy za krok w dobrym kierunku. Wprowadzane zmiany powinny być stopniowe, ich realizacja wymaga nie tylko większości parlamentarnej, ale również dialogu z wieloma interesariuszami, a przede wszystkim kompromisów - napisał Zenon Wasilewski, ekspert BCC ds. prawa medycznego.
Zdaniem BCC propozycje zasługujące na poparcie dotyczą m.in.: uregulowania funkcjonowania POZ w jednej ustawie w miejsce dotychczasowych regulacji zawartych w kilku aktach prawnych o zróżnicowanej randze; wzmocnienia pozycji lekarza rodzinnego, ustanawiając go koordynatorem w ramach reformowanego systemu opieki nad pacjentem; planowanej zmiany systemu kształcenia w dziedzinie medycyny rodzinnej, umożliwiającej uzyskanie właściwych kompetencji lekarzom, pielęgniarkom i położnym, pracującym obecnie w POZ.
Uwagi szczegółowe:
1. Jest to ważny projekt systemowy. Rozważenia wymaga powołanie, bez dodatkowych kosztów administracyjno-biurowych, pełnomocnika rządu ds. koordynowanej POZ, przypisując ten zakres czynności jednemu z obecnych sekretarzy/podsekretarzy stanu w Ministerstwie Zdrowia.
2. Skład Zespołu POZ: lekarz POZ, pielęgniarka POZ i położna POZ z udziałem dietetyka:
- Prace Zespołu POZ powinni wspierać także inni wykwalifikowani pracownicy medyczni o szczegółowo zdefiniowanych kompetencjach. Nie budzi żadnych wątpliwości, że ze względu na posiadane kompetencje, Zespołem POZ powinien kierować lekarz POZ.
- Zespół POZ powinien ustawowo otrzymać skuteczne narzędzia (regulacje prawne i instrumenty finansowe) do realizacji polityki zdrowotnej dotyczącej obszaru nie tylko jego działania, ale szerokorozumianego zdrowia publicznego.
- Precyzyjnego określenia wymaga rola lekarza POZ i całego Zespołu POZ w systemie zdrowia publicznego, określonego w ustawie z 11 września 2015 r. o zdrowiu publicznym oraz opisanym w Narodowym Programie Zdrowia.
- Do POZ należy zbliżyć specjalistykę z zakresu psychiatrii i psychologii. Słabością obecnego stanu jest brak współpracy POZ z systemem opieki nad chorymi psychicznie. W projekcie brakuje zapewnienia profesjonalnej pomocy w sytuacjach kryzysowych na pograniczu schorzeń psychiatrycznych.
- Integracja i wzmocnienie pracy zespołowej: lekarza POZ, pielęgniarki POZ, położnej POZ musi być zagwarantowane ustawowo. Nie może ograniczać ich samodzielności oraz możliwości odrębnego kontraktowania świadczeń w POZ.
- W celu uniknięcia konfliktu kompetencyjnego, koniecznym jest ustawowe określenie koordynacyjnej roli lekarza POZ. Należy doprecyzować regulacje współpracy POZ z innymi podmiotami ochrony zdrowia oraz określić miejsce lekarza POZ w stosunku do ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (AOS) i szpitali.
- Jest potrzeba usprawnienia przepływu informacji do lekarza POZ od innych świadczeniodawców. Szczególnie o pacjentach wypisanych ze szpitala i wymagających kontynuowania opieki medycznej w domu.
- Dla sprawnego i skutecznego działania całego Zespołu POZ i poszczególnych jego członków konieczne jest ograniczenie biurokracji i kontroli , zmniejszenie nadmiernej dublującej się sprawozdawczości oraz zminimalizowanie ilości administracyjnych procedur.
- Przed Zespołem POZ stoi nierealne do wykonania zadnie koordynacji kontaktów w zakresie profilaktyki zdrowia uczniów i przedszkolaków z dyrektorami i nauczycielami szkól oraz przedszkoli.
3. Problem kadr POZ:
- Ograniczone zasoby kadrowe wśród lekarzy POZ, a także pielęgniarek POZ i położnych POZ, powodują konieczność wprowadzania nowych form kształcenia podyplomowego oraz szkolenia i doskonalenia zawodowego obecnie pracujących w POZ.
- Ustawowo należy zapewnić warunki finansowego wsparcia programów rozwoju i doskonalenia zawodowego kadry POZ. W procesie kształcenia i doskonalenia zawodowego należy uwzględnić także niemedycznych pracowników POZ. Brak systemu w tym zakresie jest słabością stanu obecnego.
4. Określenia wymagają zasady współpracy lekarzy POZ z lekarzami medycyny pracy w zakresie ochrony zdrowia pracowników. Powinny być ukierunkowane na działania prozdrowotne, profilaktyczne, nie tylko w zakresie chorób zawodowych i wypadków przy pracy, ale także obejmujących rehabilitację i choroby przewlekłe, leczone w ramach podstawowej opieki zdrowotnej.
5. Pełne wdrożenie skoordynowanej podstawowej opieki zdrowotnej wymaga zastosowania odpowiedniego sprawnego systemu informatycznego. Bez tego nie da się zarządzać koordynacją POZ nad pacjentem i gromadzeniem danych rozproszonych w podmiotach należących do różnych prywatnych i publicznych właścicieli. Obecnie mamy do czynienia z niskim stopniem informatyzacji POZ. Pilotażowo należy przetestować dostępne narzędzia informatyczne.
6. Efektem pilotażu wybranej grupy podmiotów POZ ma być wypracowanie i przetestowanie nowych instrumentów działania POZ, a w konsekwencji ich wdrożenie w całym systemie podstawowej opieki zdrowotnej. Ważny jest reprezentatywny dobór podmiotów POZ uczestniczących w pilotażu i czasokres jego trwania.
7. Lekarzom POZ należy stworzyć warunki dostępu do nowoczesnych rozwiązań technologicznych. Zastosowanie technik telemedycznych, takich jak telekonsultacje czy telemedycyna, korzystnie wpłynie na realizację celów strategicznych POZ. Pomoże lekarzowi POZ i całemu Zespołowi POZ na bardziej skuteczne prowadzenie leczenia pacjentów oraz podejmowanych działań profilaktycznych i rehabilitacyjnych.
8. Poprawa finansowania POZ:
- nie może nastąpić kosztem innych świadczeń, przede wszystkim leczenia szpitalnego, ambulatoryjnej opieki specjalistycznej oraz rehabilitacji leczniczej,
- nie może wpływać negatywnie na wyniki finansowe podmiotów realizujących inne świadczenia niż objęte podstawową opieką zdrowotną. Zagrożenia takiego nie można wykluczyć.
9. Budżet powierzony, przeznaczony na dwa podstawowe zadania realizowane przez POZ: badania diagnostyczne i ambulatoryjną opiekę specjalistyczną – taki zapis to skuteczna forma kontroli właściwego wykorzystania budżetu powierzonego POZ. Słusznym rozwiązaniem jest propozycja rocznego programu pilotażowego. Niestety, w projekcie założeń zabrakło mapy drogowej i zasad jego wprowadzania. Nie sprecyzowano również poziomu finansowania kapitacyjnego oraz wpływu zapowiadanego wzrostu nakładów na POZ na budżet powierzony.
Źródło: BCC
Komentarze
[ z 2]
Pomysł, aby przychodnie podstawowej opieki zdrowotnej mogły dysponować większym zakresem narzędzi oraz uprawnień do świadczenia usług medycznych wydaje się całkiem sensownym pomysłem. Dzięki temu może udałoby się odciążyć przychodnie lekarzy specjalistów, a dzięki temu również zmniejszyć kolejki oraz czas oczekiwania na wizytę czy badanie w podobnej przychodni. Pytanie tylko w jaki sposób dokonać podobnych zmian, a przy tym nie pominąć faktu zwiększenia finansowania, gdyż w ramach zryczałtowanych płac za pacjenta niezależnie od przypisanych mu zaleceń, recept i skierowań może się okazać nieopłacalne dla przychodni, aby przejmować część zadań lekarzy specjalistów. Ważne, aby nie pomijać tego faktu, ponieważ nawet zwiększenie uprawnień i jeśli nie pójdzie za tym zwiększenie nakładów finansowych nic tak właściwie nie zmieni, bo przecież już teraz przychodnie lekarzy rodzinnych często mają kłopoty z utrzymaniem rentowności.
Wydaje mi się, że prócz dietetyka w skład zespołu POZ powinni wchodzić jeszcze psychologowie i fizjoterapeuci. Wiele osób starszych codziennie uczęszcza do lekarzy pierwszego kontaktu i borykają się oni z problemami z zakresu narządu ruchu czy problemów z poruszaniem się, a także depresją czy obniżonym nastrojem. Powinna istnieć możliwość bezpośredniego skonsultowania tych spraw z wyżej wymienionymi specjalistami. Nie uważam, że takim zespołem powinien kierować lekarz. Trochę mylne jest kierowanie się osądem, że osoba koordynująca prace zespołu powinna mieć największą wiedzę. W takim zespole każdy musi znać swoje miejsce, lekarz zajmować się leczeniem, dietetyk żywieniem, fizjoterapeuta zalecać ćwiczenia. Każdy z nich jest specjalistą w swojej dziedzinie i w zespole ma inne osoby z innych dziedzin, które się nimi zajmują. Zespołem natomiast powinna kierować osoba, która ma po prostu dobre cechy przywódcze, a nie osoba mająca największą wiedzę. Cechy kierownicze to całkiem inna grupa cech i pielęgniarka może o wiele lepiej planować pracę zespołu niż lekarz, który może ich jest specjalistą, ale np. jest bardzo niepoukładany, cichy i źle czuje się w zarządzaniu ludźmi.