Choć liczba psychiatrów dziecięcych rośnie, specjalistów nadal jest zdecydowanie za mało, aby odpowiedzieć na stale rosnące potrzeby najmłodszych. Problemem jest też długi czas oczekiwania na wizyty. W związku z tym UNICEF Polska apeluje do ugrupowań politycznych, aby kwestie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży stały się jednym z priorytetów w ich programach wyborczych, a postulaty dotyczące tego obszaru zostały wdrożone w kolejnej kadencji sejmowej.

UNICEF podkreśla, że zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży jest palącym problemem społecznym, który wymaga podjęcia natychmiastowych, międzysektorowych oraz skoordynowanych działań. Według szacunków zaburzenia rozwojowe występują u ok. 420 tys. najmłodszych do 6. roku życia (dwukrotnie częściej na wsiach i w małych miejscowościach niż w miastach), a psychiczne – u 570 tys. dzieci w grupie wiekowej 7-17 lat. Jednocześnie liczba prób samobójczych wśród najmłodszych zwiększyła się w 2021 r. o ponad 57 proc. w porównaniu z rokiem 2019.

UNICEF zwraca uwagę, że jedynie co piąte dziecko potrzebujące pomocy w zakresie zdrowia psychicznego jest objęte opieką NFZ. Dramatycznym problemem jest też czas oczekiwania na wizytę u specjalisty, który w wielu regionach kraju wynosi nawet od 2 do 6 miesięcy, podczas gdy dziecko odpowiednie wsparcie powinno dostać jak najszybciej.

- Potrzeby dzieci i młodzieży w zakresie zdrowia psychicznego stale się zwiększają. Powoli rosnąca liczba odpowiednich specjalistów nie może tej dramatycznej sytuacji zahamować. Ograniczona dostępność lekarzy w placówkach publicznych powoduje też, że rodzice są zmuszeni zwracać się po pomoc do podmiotów prywatnych - mówi Renata Bem, Dyrektor Generalna UNICEF Polska

- Kluczowe kwestie dotyczące zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży powinny zostać potraktowane priorytetowo w programach wyborczych i konkretnych działaniach partii politycznych w Polsce. Przy projektowaniu skutecznych rozwiązań niezwykle ważne jest uwzględnienie głosu specjalistów, ekspertów, praktyków oraz organizacji pozarządowych i zaproszenie ich do współpracy. Dobro dzieci powinno stać ponad wszelkimi podziałami politycznymi - wskazuje Dyrektor Generalna UNICEF Polska

Najważniejsze postulaty UNICEF Polska skierowane do partii politycznych:

1. Wzmocnienie systemu działań profilaktycznych skierowanych do dzieci i młodzieży w obszarze zdrowia psychicznego. Uwzględnienie w tych działaniach zarówno potrzeb rodziców, przede wszystkim w obszarze budowania świadomości i wiedzy na temat problemów zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży jak i uwzględnienie kluczowej roli szkoły oraz konieczności systemowego wsparcia i wyposażenia nauczycieli w odpowiednie narzędzia i kompetencje.

2. Wspieranie rozwoju środowiskowej opieki zdrowotnej skoncentrowanej na zdrowiu dzieci i młodzieży, współpracującej z rodziną i środowiskiem szkolnym dziecka. Zapewnienie powszechnego dostępu do ośrodków na I poziomie referencyjnym umożliwiających otrzymanie pomocy w jak najkrótszym czasie oraz zagwarantowanie kadry psychologów, psychoterapeutów i terapeutów środowiskowych dzieci i młodzieży posiadających kwalifikacje niezbędne do prowadzenia dalszej terapii i opieki środowiskowej.

3. Wzmacnianie systemowych rozwiązań umożliwiających współpracę i wymianę informacji pomiędzy placówkami na wszystkich poziomach referencyjności (I, II, III) jak również innymi podmiotami zaangażowanymi w proces ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży.

4. Wdrożenie rozwiązań systemowych uwzględniających współpracę międzyresortową na rzecz zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży.

5. Dostosowanie liczby oddziałów stacjonarnych oraz dziennych, a w tym łóżek i zasobów kadrowych w szpitalach świadczących usługi w zakresie pomocy psychologicznej i psychiatrycznej do realnych potrzeb, w tym zapewnienie najmłodszym godnych warunków hospitalizacji (m.in. przeciwdziałanie sytuacjom konieczności hospitalizacji dzieci w miejscach do tego nie przeznaczonych (np. na oddziałach dla dorosłych, korytarzach szpitalnych, a także wsparcie w obszarze dotyczącym infrastruktury w/w oddziałów).

6. Systematyczne i regularne podnoszenie wiedzy i kompetencji personelu pracującego z dziećmi w zakresie aktualnych wyników badań oraz dostępnych terapii, a także w obszarze standardów sprawowania opieki nad pacjentami.

7. Wdrożenie stałego systemu monitorowania sytuacji dzieci i młodzieży w zakresie zdrowia psychicznego zarówno pod kątem efektywności wdrażanych rozwiązań, jak i potrzeb dzieci i ich rodzin w zakresie zdrowia psychicznego (systematyczne prowadzenie badań populacyjnych dzieci i młodzieży, wyznaczenie wskaźników monitorujących postępy działań, monitorowanie programów profilaktycznych) i na tej podstawie podejmowanie strategicznych decyzji dotyczących podejmowanych kierunków działań.

8. Systematyczne zwiększanie nakładów finansowych na zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży w tym gwarantujących wdrożenie i adekwatne wsparcie wszystkich powyższych działań.

Źródło: UNICEF Polska