Absolwenci mikrobiologii skarżą się, że nie mogą uzyskiwać uprawnień diagnosty laboratoryjnego. Budzi to poważne wątpliwości co do zgodności z konstytucyjną zasadą wolności wyboru i wykonywania zawodu. Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do ministra zdrowia Łukasza Szumowskiego o podjęcie odpowiednich działań ustawodawczych

Już w 2014 r. RPO zwracał uwagę Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Ministra Zdrowia na brak możliwości uzyskania przez absolwentów studiów magisterskich z mikrobiologii uprawnień diagnosty laboratoryjnego.

Zgodnie z ustawą z 27 lipca 2001 r. o diagnostyce laboratoryjnej - w brzmieniu obowiązującym w latach 2001-2003 - diagnostą laboratoryjnym mogła zostać osoba, która uzyskała tytuł magistra na kierunkach: analityki medycznej, biologii, biotechnologii, chemii, farmacji, mikrobiologii lub tytuł lekarza oraz zdała egzamin na diagnostę laboratoryjnego. W wyniku dokonanych nowelizacji ustawy absolwenci tego kierunku stracili możliwość wpisu na listę diagnostów laboratoryjnych. W obecnym stanie prawnym możliwość podjęcia tej pracy powiązana jest z ukończeniem studiów na określonych kierunkach, nie zaś z efektami kształcenia odpowiadającymi charakterowi tego zawodu.

Na nieuzasadnione ograniczenie dostępu do zawodu wskazywała m.in. Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2013 r. i Konferencja Dziekanów Wydziałów Przyrodniczych Uniwersytetów Polskich w 2015 r. Krytyczne wobec obecnych przepisów stanowisko zajęło też Prezydium Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów.

W opiniach tych wskazywano, że studia na kierunku mikrobiologia dają odpowiednie przygotowanie do wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego. Postulowano zmianę przepisów poprzez odstąpienie od określenia warunków dostępu do zawodu poprzez wskazanie kierunków studiów. Proponowano, aby o możliwości zostania diagnostą decydowały efekty kształcenia, jakie uzyskują absolwenci studiów.

W ocenie Rzecznika obecne przepisy mogą budzić poważne wątpliwości co do zgodności z art. 65 ust. 1 Konstytucji. Stanowi on, że każdemu zapewnia się wolność wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy, wyjątki zaś określa ustawa. To prawo podmiotowe nie jest absolutne i może podlegać ustawowym ograniczeniom, np. posiadania odpowiednich kwalifikacji czy też koniecznego wykształcenia. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 19 marca 2001 r. podkreślał, że „do ustawodawcy należy wyraźne określenie przesłanek, od spełnienia których zależy wykonywanie danego zawodu (…). Nie może być jednak w tym zakresie arbitralny”.

Źródło: Biuro RPO