Prowadzone przez samorządy dzienne domy pomocy skutecznie zapewniają seniorom tak potrzebne wsparcie. Pomimo tego, że jest to rozwiązanie korzystne dla dwóch stron: dla seniorów, którym pozwalają dłużej funkcjonować w dotychczasowym środowisku nawet jeśli nie są już w pełni samodzielni i dla samorządów, bo kosztują mniej niż tradycyjne, całodobowe domy opieki, to na ich uruchomienie decyduje się zaledwie 10 proc. gmin. Część paradoksalnie – z braku środków, a część dlatego, że niewystarczająco rozpoznaje potrzeby osób starszych na własnym terenie.
Rosnąca w szybkim tempie liczba seniorów jest poważnym wyzwaniem dla organów państwa tworzących i realizujących politykę społeczną w tym obszarze. Główny Urząd Statystyczny przewiduje, że w ciągu najbliższych 25 lat co czwarty Polak osiągnie wiek co najmniej 65 lat. Udział grupy wiekowej 65+ w populacji Polaków w 2050 r. ulegnie podwojeniu, osiągając wielkość około 12 mln osób. Dlatego konieczne jest większe udostępnienie interdyscyplinarnych form pomocy, które aktywizują seniorów i przeciwdziałają wykluczeniu ich ze społeczeństwa.
Jedną z form wsparcia oferowaną osobom starszym przez gminy w systemie pomocy społecznej jest umożliwienie im pobytu w dziennych domach pomocy. Dzięki temu seniorzy, przy udziale wykwalifikowanego personelu, mimo utraty pełnej samodzielności, mogą w dalszym ciągu funkcjonować w dotychczasowym środowisku.
Sprzyja to utrzymaniu odpowiedniej jakości ich życia i opóźnia potrzebę korzystania z pomocy instytucjonalnej, czyli pobytu w placówce całodobowej opieki, jaką jest dom pomocy społecznej. Oprócz bezsprzecznych plusów dla osób starszych, dzienna pomoc udzielana seniorom jest także korzystniejsza finansowo dla gmin. Bowiem opieka w dziennych domach pomocy jest o wiele tańsza od całodobowej w domach pomocy społecznej.
NIK podkreśla, że samorządy, które prowadzą dzienne domy pomocy (zarówno te działające od wielu lat, jak i te uruchomione w ramach ogólnokrajowego programu „Senior-Wigor”) zapewniły w nich skuteczne wsparcie seniorom. Zadowolenie z oferowanych zajęć wyrażają sami pensjonariusze. Także kierowanie osób starszych do dziennych domów pomocy i przyznawanie im pomocy funkcjonowało prawidłowo.
We wszystkich skontrolowanych dziennych domach pomocy praca z podopiecznymi koncentrowała się na działaniach aktywizujących: łagodzących poczucie osamotnienia, zapewniających utrzymania więzi ze środowiskiem i wyzwalających aktywność społeczną. Duże ośrodki miejskie oferowały pełną gamę usług, w tym świadczenia opiekuńcze, porady lekarskie, pielęgniarskie i zajęcia rehabilitacyjne oraz edukacyjno-kulturalne. Mniej zasobne gminy zapewniły pomieszczenia, w których seniorzy mogli się spotykać, a działalność personelu koncentrowała się na przeciwdziałaniu marginalizacji i wykluczeniu społecznemu. Zapewniano gorący posiłek oraz pomoc w rozwiązywaniu problemów codziennych i załatwianiu spraw urzędowych.
Jednak utworzenie i prowadzenie placówki tego rodzaju jest jednym z nielicznych zadań gminy w zakresie pomocy społecznej, które nie ma charakteru obowiązkowego. Stąd też niewiele samorządów (ok. 10 proc.) prowadzi takie placówki. I dlatego dostępność tej formy pomocy pozostaje na bardzo niskim poziomie.
W 2016r. w Polsce działało 295 dziennych domów pomocy, z czego 123 utworzone w ramach programu „Senior - Wigor”. Gminy w całym kraju dysponują zaledwie 15 tys. miejsc w dziennych domach.
Zdaniem NIK problemem jest to, że przesłanką tworzenia nowych placówek nie są rzeczywiste, rozpoznane potrzeby lokalnych mieszkańców, lecz potencjał ekonomiczny samorządów. Główną barierą są ograniczone środki finansowe, zwłaszcza w mniej zasobnych gminach, dla których uruchomienie i prowadzenie placówek wsparcia dziennego jest dużym obciążeniem. Dlatego chociaż jest to obciążenie niewspółmierne do znacznie wyższych nakładów potrzebnych na funkcjonowanie np. placówek całodobowej opieki, dostępność dziennych domów pomocy jest zróżnicowana w poszczególnych województwach. Mieszkańcy uboższych samorządów mają mniejszą możliwość skorzystania z tej formy pomocy.
Problem ten dostrzeżono na szczeblu centralnym. W 2015 r. przyjęto ogólnopolski rządowy program „Senior-Wigor”, przewidujący dofinansowanie działań gmin przy tworzeniu dziennych domów pomocy. Jednak uruchomienie programu w niewielkim stopniu poprawiło sytuację. Ze względu m.in. na rygory formalne i finansowe, nie spotkał się on z oczekiwanym zainteresowaniem. Przy tworzeniu placówki „Senior-Wigor” udział własnych środków finansowych gminy miał wynosić minimum 20 proc., dopłata z budżetu nie mogła przekraczać 250 tys. zł (na adaptację budynku przewidziano nie więcej niż 180 tys. zł), a jednorazowa kwota na wyposażenie nie mogła być wyższa niż 70 tys. zł. Z budżetu państwa finansowano również 1/3 kosztów utrzymania seniora, ale nie więcej niż 200 zł miesięcznie. Ponadto, w Programie określono minimalne standardy działań wspomagających seniorów oraz w odniesieniu do infrastruktury placówek i liczby zatrudnionych pracowników. Dotychczas z programu skorzystało zaledwie ok. 5 proc. gmin, a w 2016 r. środki przeznaczone z budżetu państwa na ten cel wykorzystano jedynie w 30 proc.
Wobec malejącego zainteresowania ze strony samorządów w 2017 r., w miejsce programu „Senior-Wigor”, wszedł w życie program „Senior+”, w ramach którego gminy i powiaty mogą ubiegać się o dofinansowanie nie tylko dziennych domów pomocy, ale również klubów, dla których ustanowiono mniej restrykcyjne wymagania lokalowe i kadrowe. Wsparcie na utworzenie i wyposażenie dziennego domu zwiększono z 250 do 300 tys. zł, a kwotę miesięcznego utrzymanie jednego miejsca z 200 zł do 300 zł.
NIK zwraca też uwagę, że gminy często w niewystarczającym stopniu rozpoznają potrzeby osób starszych, a rozmiar działań oferowanych w systemie pomocy społecznej nie nadąża za wzrostem liczby osób w tej grupie wiekowej. W gminach, w których przeprowadzono kontrolę, w latach 2012-2015 przybyło około 18 proc. osób powyżej 60. roku życia, natomiast zasięg oferowanych form wsparcia (usługi opiekuńcze, ośrodki wsparcia, domy pomocy społecznej, mieszkania chronione) pozostawał na niemal niezmienionym poziomie. Dlatego istnieje ryzyko, że znaczna część osób starszych pozostaje poza systemem pomocy społecznej.
W gminach brakuje diagnozy lokalnej sytuacji i prognoz, co do liczby seniorów, którzy potrzebują i będą potrzebowali pomocy w przyszłości. Działania na rzecz seniorów mają charakter doraźny i nie tworzą spójnego systemu, należycie monitorowanego i poddawanego ewaluacji. Tworzone przez gminy strategie rozwiązywania problemów społecznych osób starszych są zbyt ogólnikowe, właściwie powstają tylko po to, by spełnić ustawowy obowiązek. Większość gmin nie ma możliwości efektywnego wykorzystania w praktyce sporządzonych przez siebie strategii. Nie mogą rzetelnie oszacować koniecznych nakładów ani zaprojektować działań pomocowych w przyszłości.
NIK zauważa, że dzienne domy pomocy przyznawane były wyłącznie na wniosek osoby zainteresowanej skorzystaniem z tego typu wsparcia. W żadnym przypadku nie przyznano pomocy z urzędu. Jest to kolejny dowód świadczący o braku długofalowej strategii i doraźnym działaniu gmin.
Uwagi i wnioski NIK
Ustalenia kontroli jednoznacznie potwierdziły pozytywny wpływ wsparcia, jakie dzienne domy pomocy zapewniają seniorom w zakresie m.in. zwiększania ich aktywności ruchowej, edukacyjnej, kulturalnej czy rekreacyjnej. Dlatego Najwyższa Izba Kontroli wnosi do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej o:
- przeprowadzenie ewaluacji programu Senior+, który zastąpił „Senior-Wigor” w kontekście m.in. wprowadzenia kolejnych modyfikacji, które w przyszłych latach jego funkcjonowania wpłyną na zwiększenie zainteresowania wsparciem budżetowym biedniejszych gmin;
- podjęcie działań dla popularyzowania idei rozwoju ośrodków wsparcia w formie dziennych domów pomocy, w sytuacji niewielkiego - jak dotychczas - zainteresowania jednostek samorządu terytorialnego ofertą programu ogólnokrajowego;
- rozważenie utworzenia w klasyfikacji budżetowej odrębnego działu - Polityka Senioralna, co umożliwiłoby identyfikację rzeczywistych nakładów na tę sferę aktywności państwa i właściwie zarządzanie strumieniami finansowania planowanych, wielowymiarowych działań związanych nie tylko z pomocą społeczną.
NIK wnosi do jednostek samorządowych (gmin) o:
- konsekwentne uwzględnianie w gminnych strategiach rozwiązywania problemów społecznych możliwości tworzenia pełnego katalogu form pomocy, dostosowanych do lokalnych potrzeb, ze wskazaniem przewidywanego okresu ich powstawania i źródeł finansowania,
- rozpoczęcie działań umożliwiających zidentyfikowanie skali potrzeb, do których dostosowana będzie oferta skierowana do osób starszych.
Komentarze
[ z 5]
Należy pamiętać, że wraz ze wzrostem liczby starszych osób niepełnosprawnych rosną również potrzeby opieki długoterminowej, zarówno opieki instytucjonalnej, jak i programów pomocy dla opiekunów osób przewlekle chorych. Aktualnie opieka długoterminowa realizowana jest w dwóch obszarach: w sferze ochrony zdrowia i pomocy społecznej. Opieka długoterminowa to długookresowa, ciągła, profesjonalna pielęgnacja i rehabilitacja oraz kontynuacja leczenia farmakologicznego i dietetycznego, realizowana instytucjonalnie (stacjonarnie lub w domu chorego) w celu podtrzymania zdrowia i zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego chorym, z towarzyszącymi dużymi deficytami samoopiece i samopielęgnacji, niekwalifikującym się do leczenia szpitalnego.
Wydaje mi się, że tym artykułem zauważono bardzo ważny problem z jakim przyjdzie się zmierzyć lekarzom i całej służbie medycznej w nadchodzących czasach. I to wcale nie tak odległych. Stale przybywa nam osób z najstarszej części społeczeństwa. Wszystko za sprawą zmieniającej się struktury demograficznej co z resztą można zauważyć w całej Europie. Nie mniej jednak powinniśmy już w tej chwili przygotowywać się na nadchodzące zmiany i być gotowym działać, kiedy już nadejdą. W innym przypadku może się okazać, że nagle zabraknie specjalistów zdolnych by zająć się starszymi osobami, a problemy przerosną możliwości ich przezwyciężania. Mimo wszystko żywię głęboką nadzieję, że do tego nie dojdzie i że osoby rządzące podejmą wszelkie niezbędne działania do tego, aby zapobiegać takiemu stanowi rzeczy nim dojdzie do katastrofy. Nie możemy pozwolić, aby w służbie zdrowia powstała luka, w której właśnie znajdą się osoby starsze, niedołężne, niesamodzielnie i nie będzie wystarczającej ilości osób, które mogłyby im pomagać. A przecież nie możemy pozwolić by nasi bliscy na stare lata pozostali sami, bez opieki.
W naszym kraju otwiera się coraz większa liczba tego typu ośrodków. Moim zdaniem jest to bardzo dobre rozwiązanie z uwagi na to o czym wspomniano w artykule. Średnia długość życia ulega znacznemu wydłużeniu. Dzieje się to dzięki nowoczesnym metodom leczenia oraz z pewnością tym, że ludzie dbają o siebie w dużo lepszym stopniu. Jeżeli już staramy się za wszelką cenę wydłużyć życie pacjentom to powinniśmy również stworzyć im odpowiednie warunki do dalszego życia. Niestety nie da się nie zauważyć, że w wielu aspektach seniorzy jeszcze jakiś czas temu byli pomijani. Na przestrzeni kilku ostatnich lat zaczęło się to zmieniać na plus, co jest dobrą informacją. Bardzo miło czyta się informacje, że coraz więcej miast w naszym kraju chce pomagać starszym osobom poprzez różne inicjatywy. W wielu miastach w naszym kraju można dostrzec jak wiele dobrego robi się dla seniorów. Niestety bardzo często ograniczają ich finanse, co może utrudniać wiele rzeczy. W dzisiejszych czasach ceny cały czas wzrastają, a emerytura starszych osób często nie jest wystarczająca na niezbędne wydatki, nawet jeżeli chodzi o wizyty u specjalistów czy wykupywanie leków. Według mnie jednym z większym problemów jest właśnie to, że seniorom brakuje pieniędzy na niezbędne leczenie. Pomijanie niektórych leków nie powinno mieć w ogóle miejsca. Często seniorzy chcą podjąć dodatkowe działania, aby w większym stopniu zadbać o swoje zdrowie, jednak fundusze są barierą, której nie są w stanie pokonać. To bardzo przykra sytuacja gdyż starsze osoby są coraz bardziej świadome tego, w jaki sposób można zadbać o swoje zdrowie. Doskonale zdają sobie również sprawę z tego, jak dobrym rozwiązaniem są szczepionki chociażby przeciwko grypie czy pneumokokom. Należy podkreślić, że szczepionki są najskuteczniejszą formą profilaktyki wielu chorób zakaźnych, które mogą stanowić zagrożenia dla zdrowia, a nawet życia. W wielu miastach w naszym kraju władze oferują starszym mieszkańcom darmowe szczepionki, albo ze znacznym dofinansowaniem. Oczywiście wirus grypy często ulega mutacjom i szczepienie może nie zapewnić tego, że objawy choroby nie wystąpią, ale sam przebieg choroby może być dużo bardziej łagodny, a powikłania nie będą tak groźne. Układ odpornościowy starszych osób nie funkcjonuje tak dobrze jak w poprzednich latach, dlatego trzeba go wspomóc między innymi za pomocą szczepionek. Trafnym działaniem było również refundowanie seniorom szczepionek przeciwko pneumokokom. Jak się okazuje, wprowadzenie tych szczepień w dużym stopniu zmniejszyło liczbę hospitalizowanych starszych osób Warto zaznaczyć, że to dzieci są często “źródłem” tych bakterii, a dziadkowie zajmują się wnukami, lub odbierają je z różnych zajęć. W tych miejscach szczególnie łatwo seniorom zarazić się tymi bakteriami. Ulgi w komunikacji miejskiej uważam za istotną rzecz jeżeli chodzi o pomoc seniorom. Dla wielu z nich to jedyna możliwość pokonywania większych odległości. W wielu miastach powstaje coraz więcej Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Są to idealne miejsca aby seniorzy mogli się poznać, porozmawiać, wymienić własnymi doświadczeniami. Często zdarza się tak, że seniorzy mieszkają w pojedynkę ponieważ ich partner zmarł, a dzieci nie mają wystarczającej ilości czasu aby ich odwiedzać lub mieszkają bardzo daleko. Jeżeli seniorom na dodatek w takiej sytuacji towarzyszą różne choroby, to jest to z pewnością bardzo trudny okres w ciągu życia. W takich sytuacjach bardzo potrzebna jest obecność bliskich osób, którzy wysłuchają problemów i doradzą jak można sobie z nimi poradzić. Starsza osoba pozostawiona bez żadnej pomocy jest narażona na ryzyko rozwoju, depresji, która staje się coraz częściej diagnozowana wśród starszej części społeczeństwa. Aby pomóc samotnie mieszkającym seniorom dosyć powszechne w naszym kraju stało się tworzenie różnych formy zapisu najistotniejszych informacji dotyczących między innymi zdrowia seniora. Są to różne koperty, pudełka, czy też opaski, na których zanotowane jest na co choruje dana osoba, jakie przyjmuje leki oraz czy ma na coś uczulenia. Często obecny jest również numer kontaktowy do najbliższej osoby. Dzięki tym informacjom zespołowi ratowniczemu znacznie łatwiej jest podejmować istotne dla poszkodowanego działanie po przyjeździe na miejsce zdarzenia, gdy nie mogą uzyskać informacji o poszkodowanym od innych osób. Oczywiste jest przecież, że w przypadku ratowania życia liczy się każda chwila. Posiadanie podstawowych informacji pozwala na dużo szybsze udzielenie pomocy poszkodowanemu. Zważając na to, że społeczeństwo w Polsce, ale także na świecie znacznie się starzeje powinniśmy zwracać uwagę na seniorów, którzy są bardzo ważną częścią społeczeństwa. Wielu z nich czuje się osamotniona oraz niepotrzebna dla innych osób. Nie można dopuszczać do takich sytuacji. Otwierając miejsca przyjazne seniorom, z pewnością czują się oni dużo bardziej ważni dla pozostałych ludzi, wiedzą, że ktoś interesuje się również ich problemami i nie są nikomu obojętni. Takie poczucie z pewnością ułatwi im dalsze życie, często w samotności i chorobie, które często jest bardzo trudne.
Bardzo dobrze, że takie kontrole są przeprowadzane co pozwoli na uniknięcie różnych nieprawidłowości. Jakiś czas temu ruszyła bardzo ciekawa inicjatywa, której założeniem było wprowadzenie seniorów w tematykę Internetu. Moim zdaniem jest to bardzo dobry pomysł ponieważ wraz z upływem lat daje on coraz więcej możliwości, które z pewnością okażą się pomocne także seniorom. Po pierwsze w dzisiejszych czasach coraz więcej firm oraz sklepów oferuje możliwość robienia zakupów przez Internet. Wybrane produkty mogą być dostarczone bezpośrednio pod drzwi osoby zamawiającej, co więcej wszystko odbywa się bez kontaktu z kurierem, dlatego też ryzyko transmisji wirusa jest zredukowane do minimum. Kolejnym bardzo ciekawym rozwiązaniem do którego może zostać wykorzystany Internet jest możliwość kontaktu z najbliższymi osobami poprzez portale społecznościowe. Dzięki nim możliwie jest przesyłanie wiadomości tekstowych,a także przeprowadzanie wideokonferencji, co w dzisiejszych czasach staje się coraz popularniejszą formą komunikacji. Starsze osoby mogą porozmawiać, ze swoimi wnukami, dziećmi, ale także rówieśnikami ponieważ coraz więcej starszych osób swobodniej porusza się w Internecie, a także używa nowych rozwiązań technologicznych. Między seniorami istnieją bardzo ciekawe zależności ponieważ w wielu aspektach są oni w stanie namawiać siebie to podejmowania nowych wyzwań, które z pewnością korzystnie wpływają na ich życie i sprawiają, że staje się ono ciekawsze. Ponadto dzięki przelewom bankowym, które jesteśmy w stanie wykonać z domu nie ma konieczności wychodzenia na pocztę, czy też do oddziałów banku, co w obecnej sytuacji jest bardzo dobrym rozwiązaniem w przypadku starszych osób. Obecna aura również sprzyja pogorszonemu nastrojowi. Wiele starszych osób, które mieszkają w samotności, przeżywają trudny okres związany z tym, że dni są coraz krótsze, a ilość promieni słonecznych jest coraz mniejsza z uwagi na ciągłe zachmurzenia oraz deszcz. Taki stan nazywany jest SAD czyli depresją sezonową. Według statystyk dotyka ona co dziesiątą osobę i zazwyczaj pojawia się w kolejnych latach. Jeżeli utrzymuje się dłużej niż trzy tygodnie to konieczne może być wybranie się do specjalisty, a dzisiejszych czasach możliwe jest skorzystanie z teleporady. Wraz z pojawieniem się pandemii w naszym kraju, wiele osób nie mogło uprawiać dyscyplin sportowych, które do tej pory stały się ważnym elementem w życiu. Da się zauważyć, że w dzisiejszych czasach coraz więcej seniorów decyduje się uprawiać sport. Jeszcze przed pandemią dało się zauważyć, że spora część z nich uprawia nordic walking, chodzi na spacery, jeździ na rowery, a także chodzi na siłownię czy basen. Na początku wiosny, gdy wszelkie obiekty sportowe były zamknięte, a poruszanie się w przestrzeni publicznej było ograniczone powstało wiele materiałów wideo, a także filmów instruktażowych, z których mogliśmy się dowiedzieć w jaki sposób można wykonywać różnego rodzaju ćwiczenia fizyczne, pozostając w dobrej formie. Krajowa Izba Fizjoterapeutów we współpracy z resortem zdrowia opracowała również zestaw ćwiczeń skierowany właśnie do seniorów. Bardzo ważne aby ruch towarzyszył starszym osobom każdego dnia, ponieważ istnieje ogromna liczba badań naukowych, które potwierdzają ich skuteczność w poprawie kondycji zdrowotnej. Chodzi także o funkcjonowanie układu immunologicznego, który szczególnie w tym okresie musi pracować jak najlepiej. Materiały zostały udostępniane w taki sposób, aby w jednym znajdowały się instrukcje oraz komentarz dotyczący pojedynczego ćwiczenia. Taka forma z pewnością jest dużo bardziej przystępna niż nagromadzenie kilku ćwiczeń w jednym materiale. Musimy pamiętać o tym, że seniorzy często potrzebują więcej czasu aby nauczyć się pewnych czynności, które dla nas na pierwszy rzut oka wydają się proste. Warto wspomnieć, że wszystkie ćwiczenia zostały opracowane przy pomocy fizoterapeutów pracujących zwykle z pacjentami geriatrycznymi, czy mających schorzenia kardiologiczne lub neurologiczne, co może świadczyć o tym, że są one bezpieczne. Oczywiście są pewne wyjątki i seniorzy raczej zdają sobie sprawę z tego, które ćwiczenia są w stanie wykonać, a które z uwagi na liczne schorzenia lub zwyrodnienia są niemożliwe do wykonania. Warto jest wspomnieć, że spora część starszych osób nie wykonuje żadnego ruchu. Jest to więc idealny moment aby zdecydowali się oni na zmianę w swoim życiu.Nie możemy zapominać o tym, że seniorzy są bardzo ważną częścią naszego społeczeństwa i jeśli znajdują się w trudnej sytuacji to należy im pomagać, nawet jeśli ich nie znamy. Jeżeli chodzi o rząd to utworzono program. którego celem jest niesienie pomocy starszym osobom. Oferowane jest dowożenie produktów, które są niezbędne w codziennym funkcjonowaniu. Bardzo ważne jest to aby seniorzy, którzy nie muszą opuszczać swojego miejsca zamieszkania bez poważniejszego powodu mogli zostać w domu, ponieważ w sklepach czy komunikacji miejskiej ryzyko zakażenia koronawirusa. W wielu miastach na terenie całego kraju powstają ciekawe inicjatywy, których założeniem jest wspomaganie starszych osób w tych trudnych czasach. Przykładowo w Radomiu wolontariusze rozwożą do seniorów ciepłe posiłki. Trafiają one do setek osób, które do tej pory korzystały z dziennych stołówek jednak w wyniku, pandemii musiały zostać one zamknięte. Warto również wspomnieć, że osoby, które zdecydowały się pomoc, zajmują się nie tylko dostarczaniem posiłków, ale poświęcają też czas osobom, tak aby nie czuły się one osamotnione. W dzisiejszych czasach osoby, które mieszkają same dodatkowo mają utrudnioną socjalizację, z uwagi na to, że wiele miejsc, w których mogliby się spotykać ze swoimi rówieśnikami zostały zamknięte. W cały projekt zaangażowana jest całkiem spora grupa osób, a dodatkowo mogą one liczyć na pomoc radomskich restauracji, które nieodpłatnie przygotowywują posiłki. Moim zdaniem bardzo ważne jest aby w możliwie największym stopniu ułatwiać życie seniorom, które z wielu przyczyn może być dosyć trudne. Bardzo ciekawe wydarzenia mają miejsce w Białymstoku. 5 lat temu wprowadzono tam kartę aktywnego seniora, z której jak się okazuje korzysta co piąta uprawniona do tego osoba. Mogą oni korzystać ze zniżek w instytucjach kulturalnych, a także obiektach sportowych, gdzie ulga wynosi aż 50 procent. Program ten jest skierowany do osób po 60 roku życia, które mieszkają w stolicy województwa podlaskiego. Należy pamiętać o tym, że jeśli ktoś potrzebuje pomocy to powinien zgłosić się do Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, która przekazuje informacje do wspomnianej organizacji. W Poznaniu od pewnego czasu działa infolinia, na którą seniorzy mogą zadzwonić gdy czują się samotni lub mają obawy co do jakiejś sytuacji. Telefon ten jest czynny od poniedziałku do piątku w godzinach 12-20. Pod infolinią osoby te mogą poprosić o konkretną pomoc w wykonywaniu podstawowych czynności, które wymagają opuszczenie miejsca zamieszkania. Większość osób ma bardzo dużą potrzebę kontaktu z innymi ludźmi. Dzięki takiej rozmowie mogą poczuć, że są potrzebni i ktoś się o nich troszczy. Według psychiatrów oraz psychologów taka rozmowa może okazać się dużo bardziej korzystna niż wizyta u specjalisty. Jeżeli jest już możliwość rozmawiania z seniorami to dobrze aby odbywała się ona w komfortowym miejscu. Warto aby w trakcie rozmowy wyłączyć urządzenia, które mogą ją utrudnić czyli na przykład telefon komórkowy, radio czy telewizor. Dobrze aby z seniorem rozmawiać w sposób spokojny i cierpliwy. Należy pozwolić starszej osobie w dowolny sposób formułować zdania. Podczas rozmowy bardzo ważne jest słuchanie tego co starsze osoby mają do powiedzenia. Seniorzy bardzo często chcą porozmawiać, szczególnie ci, którzy nie mają na co dzień kontaktu z innymi osobami. Liczy się więc cierpliwość, a także empatia. Dobrze aby senior w trakcie rozmowy był traktowany jak partner. Nie powinno się używać zdrobnień oraz liczby mnogiej. Moim zdaniem bardzo dobrym pomysłem jest to aby seniorzy w godzinach 10-12 miały możliwość robienia zakupów bez ryzyka na kontakt z młodszymi osobami, które bardzo często są bezobjawowi i mogą być nosicielami koronawirusa. Według badań z udziałem seniorów okazuje się, że obecnie sytuacja związana z pandemią jest dla sporym wyzwaniem. Dodatkowo wraz z ciągłym wzrostem cen ich emerytury nie są wystarczające. Co piąty badany twierdzi, że nie stać go na podstawowe produkty. Dla wielu z nich problemem są relacje społeczne z bliskimi osobami oraz obawa przed utratą przez nich zdrowia.
Seniorzy w wieku 60+ aktualnie stanowią ponad 25 procent polskiego społeczeństwa. W ciągu kilku kolejnych dekad ten odsetek wzrośnie aż do 40 procent. W systemie niezbędne są zmiany, ponieważ osoby starsze chorują w odmienny sposób. Lekarze muszą być na to w odpowiedni sposób przygotowani i zwracając uwagę między innymi na wielolekowość. Należy zwracać uwagę na to, czy pacjent rzeczywiście na tym skorzysta, ponieważ bardzo często dochodzi przy tym do interakcji i zmiany efektu działania dotychczas stosowanych substancji. Taka sytuacja może nawet nasilić istniejące choroby albo spowodować wystąpienie odmiennych działań niepożądanych. Do ograniczenia problemu wielolekowości wśród osób starszych mają się przyczynić tzw. przeglądy lekowe. To usługa farmaceutyczna, która od kwietnia bieżącego roku jest w fazie pilotażu i jest dostępna w 75 wybranych aptekach na terenie naszego kraju. Przegląd lekowy obejmuje trzy kontakty pacjenta z farmaceutą, podczas których przeprowadza on pogłębiony wywiad, sprawdza sposób przechowywania i terminy ważności zażywanych preparatów, przekazuje informacje o sposobach ich zażywania i sprawdza interakcje pomiędzy przyjmowanymi preparatami farmaceutycznymi, a w razie potrzeby stara się też wyeliminować leki czy suplementy diety, które nie przynoszą dla pacjenta żadnych korzyści. Taki przegląd powinien też się zakończyć opracowaniem indywidualnego planu opieki farmaceutycznej dla danego pacjenta i rozwiązaniem wszystkich wykrytych problemów związanych ze stosowaniem leków. Wywiad przeprowadzany przez pracownika apteki jest innym wywiadem niż ten, który zbiera lekarz. On jest bardziej skupiony na stosowanych lekach, interakcjach i potencjalnych problemach, które należy rozwiązać. Seniorzy są samotni i zamknięci w czterech ścianach, często pozostawieni sami sobie. Choć zdrowie nie pozwala im nawet na minimalną aktywność, a wyjście z domu jest dla nich bardzo trudne, muszą samodzielnie uporać się z wieloma problemami. Seniorzy zapytani o zaburzenie zdrowia psychicznego, z którym spotkali się w swoim życiu, w sferze publicznej, rodzinie lub mediach najczęściej wymieniają depresję (29 procent) i schizofrenię (26 procent). Choć odsetek chorujących jest spory, seniorzy niezbyt często szukają profesjonalnej pomocy. O ile wśród młodszych ludzi korzystanie z pomocy psychologa czy psychiatry jest powszechne, starsze osoby często nie otrzymują odpowiedniego wsparcia. Depresja staje się bardzo poważnym problemem wśród seniorów. Ich sytuację dodatkowo pogorszyła pandemia. W dyskusji publicznej na temat depresji często zapomina się o starszych osobach. Tymczasem to grupa, w której ryzyko zaburzeń psychicznych jest na wysokim poziomie. Seniorzy są samotni i zamknięci w czterech ścianach, często pozostawieni sami sobie. Choć zdrowie nie pozwala im nawet na minimalną aktywność, a wyjście z domu jest dla nich bardzo trudne, muszą samodzielnie zmagać się z wieloma problemami. Aż 6 na 10 Polaków uważa, że o zdrowiu psychicznym osób w wieku powyżej 60 lat nadal mówi się za mało. Polacy dostrzegają potrzebę społecznej dyskusji na ten temat. W okresie pandemii seniorzy zaczęli wpadać w coraz większe problemy finansowe, pomimo tego, że znaczna część społeczeństwa oddłużała się w tym czasie, oszczędzając na zakupach, wyjściu do restauracji. Aktualnie starsze osoby są zadłużone na 10 miliardów złotych. Zwykle są to kredyty na bieżące potrzeby, zwłaszcza na leki, dopiero w dalszych przyczynach wskazują na pomaganie dzieciom i wnukom.Ponad 80 procent seniorów nie wykupiło w ostatnich miesiącach leków. Wydatki na leki stanowią poważną wyrwę w budżetach prawie 95 procent starszych osób. Sytuację części z nich poprawia program „Leki 75+”, dzięki któremu seniorzy powyżej 75. roku życia część leków otrzymali bezpłatnie. Zgodnie z danymi GUS w Polsce beneficjentów tego programu jest nawet około 3,5 miliona. Z badania wynika ponadto, że seniorzy ograniczając codzienne wydatki w pierwszej kolejności oszczędzają na rachunkach i żywności, ale zaraz potem - właśnie na lekach. 94 procet badanych osób przyznało, że wydatki na leki obciążają ich domowy budżet.Przy zwiększającej się liczbie seniorów i bez podjęcia niezwłocznie działań ze strony państwa opieka geriatryczna w naszym kraju nie ma szans na właściwe funkcjonowanie. Objęte kontrolą podmioty lecznicze w większości spełniały niezbędne warunki dla realizacji tej opieki, jednak zmagały się z wieloma problemami, utrudniającymi zapewnienie opieki geriatrycznej na najlepszym poziomie. Związane one były głównie z brakiem kompleksowych rozwiązań służących rozwojowi tej dziedziny. Podstawowym problemem jest małą liczba specjalistów posiadających kwalifikacje w tej dziedzinie. Geriatria to dosyć młoda dziedzina medycyny w Polsce, zajmująca się w sposób całościowy schorzeniami osób starszych. Jej głównym założeniem jest poprawa funkcjonowania osób starszych, w celu podniesienia jakości ich codziennego życia.W czerwcu ubiegłego roku w Polsce pracowało zaledwie 518 aktywnych zawodowo geriatrów. Dla utrzymania dobrej kondycji osób w podeszłym wieku niezbędna jest dbałość o kondycję fizyczną. Dwóch na pięciu obywateli naszego kraju w wieku co najmniej 60 lat nie podejmuje żadnej aktywności fizycznej nawet raz w miesiącu. Starsze osoby powinni być aktywni fizycznie, tak długo i w takim stopniu jak tylko jest to możliwe. Seniorzy powinni każdego dnia ćwiczyć co najmniej przez 30 minut. Wysiłek ten powinien być umiarkowany, czyli wiążący się wydatkiem energetycznym na poziomie 3,5-7 kcal/min. W Polsce mamy blisko 10 miliona seniorów, którzy nawet jeśli mają inicjatywę, to często pojawia się trudność w faktycznym podjęciu aktywności fizycznej. Pandemia jeszcze bardziej pogłębiła ten problem. Ciężko im znaleźć dopasowany program w najbliższej okolicy, przeszkodą może być chociażby odległość, a rozwiązania cyfrowe okazują się zbyt trudne do opanowania. Pewne badanie wykazało, że poziom aktywności fizycznej w Polsce spada wraz z wiekiem. I tak w kategorii wiekowej 60 lat i więcej aż 43% osób jest nieaktywnych fizycznie. Dodatkowo respondenci z tej grupy deklarują duży negatywny wpływ pandemii na swoje zdrowie fizyczne. Najczęstsze błędy, jakie popełniają seniorzy w swojej diecie to monotonne jedzenie, niechęć do zmiany kulinarnych nawyków, picie niewystarczającej ilości płynów, zbyt mała ilość warzyw i owoców, a zbyt duża białka, niedojadanie, niepotrzebne wykluczanie z diety różnych produktów. W starszym wieku w mniejszym stopniu odczuwa się pragnienie. Skutkiem tego jest większe ryzyko odwodnienia. Niewystarczające nawodnienie organizmu to jeden z najpoważniejszych błędów żywieniowych. Bez odpowiedniej ilości wody większość procesów życiowych jest po prostu niemożliwych. Zbyt mała ilość płynów sprawia, że u starszych osób często występują zaparcia. Opinie na temat picia mleka przez dorosłych i osoby starsze, są różne. Po jego spożycia wielu z nich cierpi z powodu dolegliwości układu pokarmowego, jednak cenne właściwości mleka sprawiają, że może być ono bardzo korzystne dla seniorów. Mleko zawiera cenne minerały, dzięki którym w prosty sposób można zapobiegać niedoborom, z którymi zmagają się seniorzy na skutek działania leków. Gdy w diecie brakuje wapnia, kości są osłabione i podatne na złamania. Przy jego niedoborze mogą wystąpić również krwotoki. Cenna dla organizmu seniora jest również mikroflora w produktach mlecznych, zwłaszcza jeżeli chodzi o szczepy bakterii Lactobacillus czy Streptococcus.W naszym kraju potrzeby z zakresu opieki długoterminowej zabezpieczane są w ramach systemu ochrony zdrowia pod postacią świadczeń medycznych oraz pomocy społecznej, oferując świadczenia socjalne. Występuje dodatkowo sektor opieki nieformalnej, która jest sprawowana przez najbliższych członków rodziny.W 2019 roku w naszym kraju funkcjonowało blisko 2000 ośrodków opieki długoterminowej. Jeżeli chodzi o oddziały geriatryczne, najwięcej znajdowało się ich w dwóch najbardziej zaludnionych województwach- śląskim i mazowieckim, a najmniej w pomorskim, lubuskim, podlaskim i zachodniopomorskim. Warto zwrócić uwagę, że w województwie warmińsko-mazurskim nie było oddziału geriatrii w żadnej placówce medycznej.