Najwyższa Izba Kontroli poinformowała, że skontrolowane szpitale w województwie lubelskim podejmowały w latach 2021-2023 działania zmierzające do zwiększenia dostępności i jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych poprzez pozyskanie nowoczesnego sprzętu i aparatury medycznej. Niemniej jednak w kontrolowanych podmiotach stwierdzono liczne naruszenia przepisów prawa i regulacji wewnętrznych, które dotyczyły gospodarowania sprzętem medycznym, jego ewidencjonowania i inwentaryzowania. W dwóch szpitalach nie wykorzystywano części sprzętu i aparatury medycznej o wartości ponad 2,3 mln zł, otrzymanej w związku z zapobieganiem i zwalczaniem epidemii COVID-19. Kontrola w Lubelskim Urzędzie Wojewódzkim wykazała także, że Wojewoda Lubelski nierzetelnie sprawował nadzór nad stanowiącym mienie publiczne sprzętem medycznym o wartości ponad 100 mln zł, przekazanym do szpitali na cele związane ze zwalczaniem COVID-19.

Głównym celem kontroli było ustalenie czy szpitale w województwie lubelskim prawidłowo i gospodarnie wydawały środki na zakup sprzętu medycznego oraz na jego utrzymanie. Sprawdzano także, czy umowy zawierane przez szpitale należycie zabezpieczały interes zamawiającego i czy egzekwowano postanowienia w nich zawarte. W kontroli uwzględniono także kwestie związane z nieodpłatnym przyjmowaniem do użytkowania sprzętu medycznego, stanem tego sprzętu, rzetelnością dokumentacji eksploatacyjnej, udostępnianiem urządzeń podmiotom zewnętrznym, jak również wycofywaniem ich z eksploatacji. Natomiast w Lubelskim Urzędzie Wojewódzkim kontrolerzy NIK sprawdzali, czy działania Wojewody podejmowane w latach 2020-2023 w zakresie pozyskiwania, rozdysponowania i relokacji sprzętu i aparatury medycznej były prawidłowe, gospodarne i rzetelne.

Delegatura NIK w Lublinie kontrolą objęła pięć szpitali: Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Lublinie oraz SP ZOZ w Lubartowie, Kraśniku, Łukowie i w Krasnymstawie.

Najważniejsze ustalenia kontroli

Skontrolowane szpitale podejmowały w latach 2021-2023 działania zmierzające do zwiększenia dostępności i jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych poprzez pozyskanie sprzętu i aparatury medycznej. Zatrudniały wykwalifikowany personel medyczny, który zapewniał efektywne wykorzystanie sprzętu, a także terminowo przeprowadzano przeglądy techniczne i niezbędne naprawy.

W SP ZOZ w Lubartowie stwierdzono jednakże liczne naruszenia przepisów prawa i regulacji wewnętrznych dotyczących gospodarowania sprzętem medycznym. Z naruszeniem przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych zakupiono trzy aparaty USG oraz bez wymaganych zgód Zarządu Powiatu sprzedano pięć ambulansów. Ponadto nie przeprowadzono inwentaryzacji środków trwałych oraz wystąpiły przypadki nieujęcia posiadanego sprzętu medycznego w księgach rachunkowych.

Z kolei w WSS w Lublinie kontrolerzy stwierdzili istotne naruszenia przepisów prawa i regulacji wewnętrznych w zakresie ewidencjonowania oraz inwentaryzowania sprzętu, co świadczyło o niedostatecznym nadzorze nad posiadanym przez tę jednostkę majątkiem. Nieprawidłowo ewidencjonowano przychód i rozchód środków trwałych, nie przeprowadzono także inwentaryzacji obcych środków trwałych oddanych WSS w użytkowanie. Ponadto inwentaryzację własnych środków trwałych przeprowadzono nierzetelnie, nie dokonując jej właściwego udokumentowania i rozliczenia. Nie zinwentaryzowano również wszystkich składników majątku stanowiących wyposażenie szpitala, gdyż spisem objęto jedynie wyposażenie Szpitala im. Jana Bożego w Lublinie, który został przejęty przez WSS. W sprawozdaniach finansowych zamieszczono niekompletne informacje o środkach trwałych będących w dyspozycji tego podmiotu leczniczego.

W trzech SP ZOZ (w Lubartowie, Kraśniku i WSS w Lublinie) stwierdzono przypadki nieterminowego regulowania zobowiązań.

Z ustaleń kontroli wynika również, że w SP ZOZ w Lubartowie i Łukowie w ogóle nie wykorzystywano części sprzętu i aparatury medycznej otrzymanej w celu zapobiegania i zwalczania epidemii COVID-19 (dotyczyło to przechowywanego w magazynie sprzętu o łącznej wartości ponad 2,3 mln zł, otrzymanego nieodpłatnie z Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych). Szpitale te nie poinformowały Wojewody Lubelskiego, ani RARS o posiadanych nadwyżkach sprzętu.

W przypadku – SP ZOZ w Kraśniku i Krasnymstawie – NIK sformułowała oceny opisowe, wskazujące na prawidłowy przebieg skontrolowanych procesów, a stwierdzone nieprawidłowości nie miały istotnego wpływu na ocenę. Zakupów sprzętu dokonywano tam na podstawie planów inwestycyjnych, po przeanalizowaniu potrzeb.

Wojewoda Lubelski pozyskiwał i przekazywał podmiotom sprzęt medyczny z rezerw strategicznych, zapewniając poprawę wyposażenia służącego ratowaniu życia i zdrowia mieszkańców. NIK negatywnie oceniła jednak działania Wojewody w zakresie sposobu rozdysponowania i ewidencjonowania sprzętu medycznego, pochodzącego z rezerw strategicznych lub stanowiącego mienie ruchome po zlikwidowanym szpitalu tymczasowym. Nierzetelnie prowadzono ewidencję oraz nienależycie dokumentowano przekazywanie szpitalom sprzętu i aparatury medycznej, zarówno pochodzącej z RARS, jak i zakupionej przez LUW. W trakcie kontroli NIK urząd nie był w stanie wykazać ilości, rodzaju i wartości pozyskanego sprzętu medycznego, nie dysponował też takimi danymi w zakresie sprzętu przekazanego do podmiotów leczniczych. Na podstawie danych z RARS kontrolerzy NIK ustalili, iż wartość sprzętu udostępnionego Wojewodzie Lubelskiemu z rezerw strategicznych przekraczała zaś 105,3 mln zł netto. Brak ewidencji sprzętu i stosownej dokumentacji na okoliczność jego przekazywania uniemożliwiał sprawowanie rzetelnego nadzoru nad mieniem publicznym. Ponadto w Lubelskim Urzędzie Wojewódzkim nie prowadzono żadnych analiz stopnia wykorzystywania sprzętu przez szpitale, ani działań mających na celu relokację przekazanego sprzętu.

Wnioski

W wystąpieniach pokontrolnych sformułowano łącznie 48 wniosków pokontrolnych. Delegatura NIK w Lublinie monitoruje wnioski pozostające w realizacji, które dotyczą w szczególności podjęcia konkretnych działań zmierzających do zapewnienia właściwego nadzoru nad mieniem, chodzi m.in. o:

• przeprowadzenie przez LUW kompletnej ewidencji aparatury medycznej, pozwalającej na ustalenie liczby i wartości sprzętu pozyskanego i rozdysponowanego do podmiotów leczniczych;
• rozliczenie przez LUW inwentaryzacji aparatury medycznej;
• przeprowadzenie i rozliczenie przez SP ZOZ w Lubartowie inwentaryzacji sprzętu medycznego (z uzyskiwanych przez Delegaturę NIK w Lublinie na bieżąco informacji wynika, że przeprowadzona na wniosek NIK inwentaryzacja wykazała nadwyżki i niedobory, które są aktualnie wyjaśniane);
• prowadzenie przez WSS w Lublinie inwentaryzacji obcych środków trwałych oraz zapewnienie należytej kontroli nad wyposażeniem szpitala, poprzez jego inwentaryzację oraz ewidencjonowanie na jednolitych zasadach.

Dyrektor WSS w Lublinie, jeszcze w trakcie kontroli NIK i w związku z jej ustaleniami, podjął działania ukierunkowane na usunięcie nieprawidłowości. Nastąpiła również zmiana na stanowisku głównego księgowego.

Zawiadomienia

W związku z ujawnionymi nieprawidłowościami NIK:

• skierowała dwa zawiadomienia do prokuratury związane ze stwierdzeniem w SP ZOZ w Lubartowie nieprawidłowości w zakresie postępowań przetargowych oraz nierzetelności danych w księgach rachunkowych;
• skierowała do Rzecznika Dyscypliny Finansów Publicznych trzy zawiadomienia o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych w związku z zaniechaniem przeprowadzenia inwentaryzacji środków trwałych (SP ZOZ w Lubartowie), niezłożeniem przez pracowników szpitala oświadczeń o braku okoliczności wyłączających z postępowania o zamówienie publiczne (SP ZOZ w Lubartowie) oraz dopuszczeniem do zapłaty odsetek w związku z nieterminową płatnością (SP ZOZ w Kraśniku).

Analizowany pod kątem dalszych działań jest materiał dowodowy z kontroli WSS w Lublinie dotyczący nierzetelnego prowadzenia ksiąg rachunkowych, niekompletnych danych w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego oraz nieprawidłowości w zakresie inwentaryzacji.

Źródło: NIK