Często stosowane leki w terapii cukrzycy typu 2, mimo że w ten sam sposób regulują poziom glukozy we krwi, to inaczej oddziałują na serce u kobiet i mężczyzn. Do takich wniosków doszli profesorowie Robert J. Gropler i Janet B. McGill z Washington University School of Medicine w St. Louis.

Powszechnie przepisywana osobom chorym na cukrzycę metformina ma pozytywny wpływ na funkcjonowanie serca u kobiet, ale nie u mężczyzn. U nich na skutek stosowania metforminy obserwuje się wzrost ryzyka niewydolności serca. Wyniki badania opublikowanego w American Journal of Physiology - Heart and Circulatory Physiology wskazują na konieczność optymalizowania terapii względem płci.

Jest to pierwsze badanie, w którym porównywano wpływ leków przeciwcukrzycowych na funkcjonowanie serca u kobiet i mężczyzn. W cukrzycy typu 2 trzustka wydziela insulinę, lecz organizm nie może jej użyć, by skutecznie przetransportować glukozę z krwi do tkanek. Z tego powodu, pacjenci są bardziej narażeni na ryzyko wystąpienia niewydolności serca. Konieczne jest zatem poznanie mechanizmu działania leku i jego wpływu na funkcjonowanie serca, by zaplanować terapię optymalną dla pacjenta.

Obserwacjom poddano 78 pacjentów, którzy leczeni byli metforminą. Podzielono ich na trzy grupy. Pierwsza otrzymywała tylko metforminę, druga – metforminę i rosiglitazon, a trzecia metforminę i Lovazę – lek zawierający wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3. Metformina obniża poziom produkcji glukozy przez wątrobę i uwrażliwia komórki na insulinę. Rosiglitazon również uwrażliwia komórki na insulinę i zmniejsza poziom kwasów tłuszczowych we krwi. Lovaza obniża poziom triglicerydów we krwi. Przy porównaniu wszystkich trzech grup, nie uwzględniając różnicy płci, nie wykazano żadnych różnic w metabolizmie energetycznym serca. Jednak gdy uwzględniono różnicę płci, wykazano, że leki miały inny, czasem nawet przeciwny, wpływ na metabolizm serca, nawet jeżeli poziom glukozy we krwi był dobrze kontrolowany. Największe różnice zaobserwowano pomiędzy kobietami i mężczyznami w grupie zażywającej samą metforminę. Lek przeciwcukrzycowy miał korzystny wpływ na metabolizm serca u kobiet i niekorzystny u mężczyzn.

Badacze sugerują, że odmienny wpływ leków przeciwcukrzycowych u kobiet i mężczyzn może po części stanowić odpowiedź na sprzeczne wyniki w wielu badaniach nad lekami stosowanymi w terapii cukrzycy. Stąd też równe proporcje liczby kobiet do liczby mężczyzn w badaniach klinicznych mogą być kluczowe dla znalezienia leków bezpiecznych i skutecznych dla wszystkich chorych.

Wiele kontrowersji pojawia się wokół rosiglitazonu. W 2010 r. FDA wydała decyzję o ograniczeniu stosowania tego leku ze względu na wątpliwości odnośnie jego bezpieczeństwa dla układu sercowo-naczyniowego. Bazując jednak na wynikach ostatnich badań, FDA uchyliła swoją decyzję w listopadzie br.

W opisywanym badaniu metformina powodowała, że metabolizm energetyczny serca u mężczyzn zmieniał się w niepożądanym kierunku – spalaniu ulegało mniej cukru a więcej tłuszczu. Ciągłe spalanie tłuszczu przez komórki mięśnia sercowego zdaniem prof. Groplera powoduje powstanie niekorzystnych zmian w mięśniu, co prowadzi do niewydolności. U kobiet natomiast metofmina powodowała oczekiwany efekt – obniżała spalanie tłuszczu i wzmagała spalanie glukozy przez komórki serca.

Analizując wyniki otrzymane w dwóch pozostałych grupach widać, że rosiglitazon i Lovaza łagodzą negatywny wpływ na serce u mężczyzn, jaki obserwuje się dla samej metforminy. Niemniej u kobiet dodanie do terapii rosiglitazonu powoduje, że terapia ta z punktu widzenia funkcjonowania ich serca jest jeszcze bardziej korzystna – jeszcze bardziej spada metabolizm tłuszczów przez mięsień sercowy.

Prof. Gropler w poprzedniej pracy zauważył także, że różnice w metabolizmie energetycznym serca kobiet i mężczyzn występują także u zdrowych osób. Serce zdrowego mężczyzny spala więcej glukozy, a serce zdrowej kobiety spala więcej tłuszczu. To może tłumaczyć dlaczego u kobiet chorych na cukrzycę częściej występuje ostra niewydolność serca. Wiadomo, że różnice pomiędzy płciami występują zarówno jeżeli chodzi o funkcjonowanie serca u zdrowych osób, jak i chorych na cukrzycę. Opisywane badanie dostarcza dowodów, że te różnice pomiędzy płciami mogą być po części odpowiedzialne za to jak pacjent reaguje na leki. Należy zatem być bardzo ostrożnym przy dobieraniu terapii przeciwcukrzycowej.

Badacze podkreślili także, że te różnice obserwowane w funkcjonowaniu serca kobiet i mężczyzn są trudne do zmierzenia konwencjonalnymi testami przeprowadzanym na próbce krwi. W wielu badaniach wykorzystuje się testy, które oceniają poziom glukozy czy cholesterolu. Badacze z Uniwersytetu w Washington użyli pozytonowej tomografii emisyjnej (PET), by zbadać przepływ krwi, zużycie tlenu oraz pobór kwasów tłuszczowych i glukozy przez mięsień sercowy. Stosowali także echokardiogram w połączeniu z techniką obrazowania PET i stabilne izotopy, by monitorować metabolizm całego organizmu i jego wpływ na serce.

Mimo że badania było relatywnie małe, jeżeli chodzi o liczbę włączonych pacjentów, pod względem metodycznym było bardzo dopracowane. Tylko kilka ośrodków w świecie ma możliwość przeprowadzenia badania tego typu.

 

 

Źródło: www.faktymedyczne.pl