Czy codzienne rozwiązywanie sudoku może uchronić przed demencją? A może to tylko mit? Ekspert Arfan Ikram uważa, że ćwiczeniom umysłowym warto poświęcić nieco uwagi.
Rozwiązywanie krzyżówek, nauka języka, czy rozwiązywanie sudoku mogą pomóc w poprawieniu pamięci i utrzymaniu zdolności poznawczych.
„Te ćwiczenia, zwane treningiem mózgu, mogą pomóc poprawić pamięć”, mówi Ikram, kierownik badań neuroepidemiologicznych z Centrum Medycznego Uniwersytetu Erazma.
Nie należy zwlekać z włączeniem ich do swoich nawyków, ponieważ gdy pojawią się pierwsze oznaki demencji, to prawdopodobnie będzie już za późno. „Jeśli demencja już się zaczęła, to ćwiczenie mózgu nie pomoże w odzyskaniu straconych wspomnień i funkcji”, dodaje Ikram.
Wyjaśnienie tego zjawiska opiera się na koncepcji rezerwy poznawczej. Jak mówi Ikram, rezerwa poznawcza to bufor mózgu spowalniający jego zużycie, które następuje w ciągu życia danej osoby.
„Mięśnie budujemy dzięki aktywności fizycznej, a mózg dzięki aktywności poznawczej – to właśnie nazywamy rezerwą”, tłumaczy uczony. „Im większa rezerwa zostanie zbudowana na wczesnym etapie życia, tym więcej możliwości radzenia sobie z uszkodzeniami wywołującymi demencję na późniejszym etapie życia”. Według badacza nawet jednej trzeciej przypadków choroby Alzheimera można by zapobiec poprzez wprowadzenie zmian w stylu życia.
Znaczenie wyzwań intelektualnych
Jak zacząć trenować mózg?
Jak podkreśla uczony, edukacja odgrywa ważną rolę, ale warto dodatkowo rozwijać swoje zdolności, na przykład poprzez naukę gry na instrumentach lub poznawanie języków. Pomóc może również wybór pracy stymulującej umysł – taksówkarze zapamiętują wszystkie ulice miasta, a mechanicy samochodowi wiedzą, jak złożyć silnik.
W ramach finansowanego ze środków UE projektu ORACLE Ikram przebadał mózgi ponad 40 000 osób w poszukiwaniu wczesnych sygnałów zwiastujących wystąpienie choroby Alzheimera.
„Dopóki trening jest wyzwaniem dla mózgu, dana aktywność pomaga budować rezerwę poznawczą”, mówi Ikram. „Im większa rezerwa, tym lepiej mózg będzie funkcjonował w miarę starzenia się”.
Dlaczego tak ważne jest, aby zacząć wcześnie. „Rozpoczęcie ćwiczeń fizycznych w wieku 70 lat nie będzie dawać takich samych rezultatów, jak wykonywanie ich w wieku 20 lat”, wyjaśnia badacz. „Podobnie jest w przypadku ćwiczeń umysłowych – im wcześniej się zacznie, tym większe będą korzyści”.
Warto jednak ćwiczyć mózg w każdym wieku. „Trening umysłowy można porównać z ćwiczeniami fizycznymi, a nawet z inwestowaniem – lepiej zacząć późno niż wcale”, dodaje Ikram.
Kluczem jest podejście proaktywne, a nie reaktywne, do ćwiczenia mózgu. „Trening może pomóc zapobiec utracie pamięci, ale nie przywróci utraconych wspomnień ani umiejętności”, podsumowuje Ikram.
Komentarze
[ z 4]
Coraz więcej mówi się o działaniach, których założeniem jest zmniejszenie ryzyka występowania zaburzeń poznawczych związanych z różnymi chorobami neurodegeneracyjnymi lub po prostu starzeniem się. W przypadku większości chorób istotną rolę odgrywa profilaktyka, która niestety wciąż jest pomijana, co uważam oczywiście za coś co wymaga modyfikacji i to możliwie jak najszybciej. Według najnowszych analiz coraz większej liczby osób będą dotykać zaburzenia, o których mowa w artykule. Również z tego powodu warto jest skupić się na działaniach, które poprawią profilaktykę, diagnostykę oraz leczenie.
Działania, o których Pan wspomniał zapewne wynikają z tego, że nasza wiedza na temat chorób neurodegeneracyjnych jest cały czas pogłębiana dzięki doniesieniom naukowym. Badacze na całym świecie starają się wykazać jakie czynniki zmniejszają, a jakie zwiększają ryzyko zachorowania. Wielu z nich koncentruje się również na określaniu biomarkerów, które pozwalają ustalić czy dochodzi do rozwoju schorzenia, w możliwie najwcześniejszym stadium. Dzięki temu można pogłębić diagnostykę, postawić rozpoznanie i odpowiednio szybko wdrożyć właściwe leczenie, które zahamuje progresję choroby.
Ćwiczenie mózgu poprzez różnego rodzaju aktywności z pewnością pozytywnie wpływa na jego funkcjonowanie. Starsze osoby bardzo często szukają sobie różnych zajęć, które mogłoby się wydawać służy im po prostu zajmowaniem czasu, ale jakby się dobrze na tym zastanowić to wiele z nich może właśnie być pewnego rodzaju treningiem mózgu. Tego typu działania dobrze jest zaczynać na długo przed osiągnięciem starości, co sprawi, że być może ryzyko występowaniu zaburzeń neurodegeneracyjnych będzie dużo mniejsze.
Od dawna powtarza się, że trening mózgu jest niezwykle ważny w przypadku starszych osób. Według najnowszych doniesień coraz więcej ludzi w przyszłości będzie cierpieć na różne zaburzenia neurodegeneracyjne. Biorąc również pod uwagę fakt, że długość życia dzięki osiągnięciom medycyny znacznie się wydłuża to należy skupić się na tym, jak tym zaburzeniom można skutecznie zapobiec. Moim zdaniem nawet jeśli trening mózgu może w niewielkim stopniu zahamować spadek zdolności poznawczych, to w połączeniu chociażby ze zdrową dietą czy regularną aktywnością może sprawić, że po zsumowaniu tych pozytywnych czynników ryzyko będzie o wiele mniejsze.