Jakie czynniki decydują o tym, że wysiłek fizyczny wpływa na przeciwdziałanie cukrzycy typu II u części osób, a u innych nie - badają naukowcy z Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku (UMB). Ma im w tym pomóc analiza efektów treningów mężczyzn na siłowni.
Badania prowadzi Centrum Badań Klinicznych UMB we współpracy z Kliniką Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku.
Prowadzący badania dr Łukasz Szczerbiński powiedział PAP, że badacze będą chcieli opracować zestaw genów, który będzie można wykorzystać w przyszłości i zrobić badanie danej osobie, by ocenić, czy zareaguje na aktywność fizyczną. "Drugim celem jest poznanie mechanizmów molekularnych całego działania aktywności fizycznej" - dodał.
Naukowcy chcą docelowo przeanalizować wpływ ćwiczeń fizycznych u minimum 100 mężczyzn w wieku 40-65 lat, którzy przez pół roku odbywają bezpłatnie treningi na siłowni. 60 osób już zrekrutowano do badań, około dziesięciu z nich zakończyło trening, do końca czerwca trwa jeszcze nabór chętnych do uczestnictwa w badaniach. Termin może być wydłużony, bo znalezienie uczestników badań, spełniających konkretne warunki zdrowotne nie jest łatwe; wiele osób chętnych nie spełnia kryteriów.
Uczestnikami badań mogą być osoby prowadzące siedzący tryb życia, nie chorujący na choroby przewlekłe (z wyjątkiem nadciśnienia tętniczego), nie biorący leków. Mogą to być również osoby chorujące na cukrzycę, ale takie, u których choroba nie jest jeszcze zaawansowana. Mężczyźni powinni też mieć od 40-65 lat, bo w tej grupie wiekowej do zachorowań na cukrzycę dochodzi najczęściej.
Pacjentom przy kwalifikacji do badań robi się badanie - krzywą cukrową oraz biopsję mięśnia uda i podskórnej tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha, w trakcie również przechodzą różne badania.
Uczestnicy badań przez pół roku - trzy razy w tygodniu - chodzą na siłownię. Każdy ma taki sam zestaw zaplanowanych ćwiczeń siłowych, biegi na bieżni, do tego jazda na rowerze stacjonarnym. Wszystko jest indywidualnie rejestrowane w systemie. Pacjenci dostają potem zalecenie i mają wrócić na kontrolę za pół roku (pierwsi badani wrócą do kontroli za kilka miesięcy).
Szczerbiński podkreśla, że przebadano na razie za mało osób, by można było mówić o konkretnych efektach badań, ale nawet na podstawie wyników dziesięciu osób, które zakończyły treningi w siłowni, widać, że na większość z nich wysiłek fizyczny działa, ale na niektóre nie.
"Nawet w tak małej grupie pacjentów zaobserwowaliśmy, że istnieje podział na pacjentów, którzy odpowiedzieli na aktywność fizyczną - czyli wysiłek przyniósł oczekiwane efekty typu: obniżenie stężenia glukozy na czczo czy wzrost insulinowrażliwości, czy nawet spadek zawartości tkanki tłuszczowej. Niestety, nawet wśród tych dziesięciu osób jest kilka, u których nie zaobserwowaliśmy tych zmian" - powiedział Szczerbiński. Zaznaczył, że to jeszcze nie czas na wiążące wnioski.
Szczerbiński podkreślił, że w badaniach chodzi o znalezienie przyczyn takiego stanu rzeczy w predyspozycjach zapisanych w genach. Naukowcy chcą wyjaśnić, dlaczego pacjenci "z różną efektywnością odpowiadają na wysiłek fizyczny" mimo tego, że dużo ćwiczą, a jednak nie mogą schudnąć; oraz czy istnieje coś takiego, jak oporność na aktywność fizyczną.
"Z drugiej strony są też osoby, u których już po miesiącu ćwiczeń widać spektakularne efekty. Skupiamy się na tym, jakie jest tego genetyczne podłoże, co w przyszłości pozwoli na spersonalizowanie doboru tej aktywności fizycznej w zakresie zarówno leczenia, jak i prewencji cukrzycy" - powiedział Szczerbiński.
Uczestnicy badań tracili w większości tkankę tłuszczową, a zyskiwali mięśniową (nie było spektakularnych przypadków schudnięcia), obniżył się im poziom cukru - zarówno na czczo, jak i po podaniu glukozy, byli zadowoleni, że znaleźli motywację do ćwiczeń, poprawił im się nastrój - poinformował Szczerbiński.
Badania są finansowane ze środków uczelni w ramach posiadania statusu Krajowego Naukowego Ośrodka Wiodącego (KNOW) oraz z grantu ministerstwa nauki.
Treningi na siłowni uczestnicy badań mają zakończyć do końca 2017 r. Jeszcze nie wiadomo, ile potrwa opracowywanie wyników badań.
Źródło: www.naukawpolsce.pap.pl
Komentarze
[ z 10]
Bardzo dobre pytanie. Ostatnio byłam na konferencji, podczas której lekarz diabetolog wypowiedział się na temat zmian trybu życia wśród swoich pacjentów. Stwierdził, że w czasie jego kilkunastoletniej kariery złe nawyki żywieniowe potrafiło zmienić jedynie kilku z jego pacjentów. Teraz nadchodzi lato i możemy spodziewać cię wzrostu zainteresowania spędzaniem czasu na świeżym powietrzu. Moda na uprawianie sportów zespołowych, bieganie czy spacery trwa w najlepsze co jest zjawiskiem bardzo pożądanym dla zwiększenia aktywności fizycznej społeczeństwa. Każdy bodziec zachęcający do poprawienia jakości życia jest pozytywny i powinniśmy zrobić wszystko co w naszej mocy, by zapobiegać chorobom serca, układu ruchu i innym. Wielu pacjentów chciałoby np. wprowadzić do jadłospisu zdrowe posiłki, ale nie wie do końca jak to zrobić. W Internecie krąży ogromna ilość sprzecznych informacji. Dlatego warto o tej sprawie porozmawiać z lekarzem lub dietetykiem.
Wydawać by się mogło, że wszystkim osobom z grupy ryzyka wystąpienia cukrzycy aktywność fizyczna w znacznym stopniu miała w tym pomóc. Jak widzimy sytuacja wygląda nieco inaczej, dlatego bardzo cieszę się, że podjęto próby takich badań. Z pewnością u osób zagrożonych cukrzycą wysiłek fizyczny może pomóc w wielu innych schorzeniach, dlatego warto aby z niego nie rezygnowali. Jednak trzeba się bardziej skupić nad tym co można u nich wprowadzić właśnie zamiast aktywności fizycznej, aby zmniejszać ryzyko zachorowania. Na pewno ważne jest aby pacjent od wczesnych lat swojego życia dbał o swoje zdrowie, a nie dopiero po 40 decydował się na zmianę swojego życia. Oczywiście również w takich przypadkach trzeba się cieszyć i zwykle jest to skuteczne działanie. Jednak coraz częściej słyszymy o tym, że należy dbać o swoje zdrowie już od najmłodszych lat aby uchronić się przed wszelkimi chorobami cywilizacyjnymi, w tym cukrzycy. Obecnie z roku na rok liczba osób, które chorują na cukrzycę wzrasta. Wszelkiego rodzaju badania, które mają na celu wskazanie odpowiedniego działania jak należy się przed nią uchronić są jak najbardziej wskazane. Jeżeli wyniki będą podobne jak w tym badaniu to jest szansa na to, że liczba zachorowań się zmniejszy. Jednak o czym trzeba pamiętać. Same dokonania naukowców, które w znacznym stopniu ułatwiają pacjentom życie nie będą miały przełożenia na cały problem jeżeli ludzie sami nie zdecydują się, że chcą dbać o swoje zdrowie. Wydaje mi się, że w naszym społeczeństwie obecnie z tym jest chyba największy problem. Regularne badania stężenia glukozy również pozwolą na wczesną diagnozę chorobę. JAk podaje Światowa Organizacja Zdrowia osoby po 45 roku życia powinny ją wykonywać co trzy lata, a jeżeli obecne są inne czynniki ryzyka(otyłość, nadciśnienie) to nawet co roku. Zdarza się bowiem, że spora część pacjentów nie jest świadoma tego, że jest chorego. Takie badania z pewnością pozwolą na rozwiązanie wielu niewyjaśnionych dotąd zagadnień, ale również zachęcą sporą grupę pacjentów, do tego że warto jest dbać o swoje zdrowie nie tylko jeżeli chodzi o cukrzycę. W obecnych czasach coraz bardziej “narażamy się” cukrzycy. Siedzący tryb życia, wysokoprzetworzona żywność, alkohol tylko pogłębiają problem tej choroby w naszym społeczeństwie. W Polsce pomimo rozwoju ekonomicznego nie zwiększa się nakładów pieniężnych na leczenie cukrzycy. Według mnie trzeba to jak najszybciej zmienić z racji na coraz większą liczbę zachorowań.
Aktywność fizyczna, to bardzo ważny element w leczeniu cukrzycy. Wysiłek fizyczny sprzyja redukcji masy ciała, co powoduje lepszą kontrolę glikemii, wpływa korzystnie na wrażliwość na insulinę a u osób z depresją poprawia nastrój. Wysiłek powinien być dostosowany do wieku i wydolności pacjenta. Początkowo powinien być umiarkowany ale regularny, np. co 2-3 dni, ale najlepiej codziennie. Każdą aktywność należy rozpoczynać od krótkiej, trwającej ok. 10 minut rozgrzewki. Na zakończenie ćwiczeń wskazane są ćwiczenia uspakajające, rozluźniające. Podczas ćwiczeń należy uzupełniać płyny aby zapobiec odwodnieniu. Szczególnie ważne jest to podczas wysokiej temperatury otoczenia. Bardzo ważnym elementem podczas ćwiczeń jest dbałość o stopy, szczególnie u osób z rozpoznaną neuropatią obwodową i u pacjentów z obniżonym progiem czucia bólu. Należy zaopatrzyć się w wygodne obuwie. Najbardziej optymalną formą wysiłku u osób z cukrzycą typu II w wieku powyżej 65 roku życia jest intensywny spacer (aż do zadyszki)3-5 razy w tygodniu. Odpowiednią formą wysiłku dla osób z nadwagą jest „nordic walking”.Korzystny dla zdrowia wysiłek o intensywności nieprzekraczającej 80% maksymalnej częstotliwości skurczów serca dla wieku (można to obliczyć w/g wzoru: 220-wiek w latach). Taki wysiłek poprawia insulinowrażliwość i wyrównanie glikemii.
Wysiłek fizyczny jest ważnym elementem terapii cukrzycy typu 2. oraz jej prewencji o udowodnionej skuteczności. Klasyfikowany jest jako niefarmakologiczna metoda leczenia cukrzycy. Podobnie jak w przypadku innych typów terapii – prawidłowej diety oraz metod farmakologicznych – konieczne jest zrozumienie znaczenia aktywności fizycznej oraz nabycie umiejętności jej stosowania i dawkowania. W krajach uprzemysłowionych obserwuje się wyraźne zmniejszanie poziomu aktywności fizycznej, co prowadzi do pogorszenia stanu zdrowia oraz występowania chorób metabolicznych, w tym cukrzycy, u coraz większego odsetka populacji. W 2002 r. Europejska Grupa Badawcza do spraw Edukacji Terapeutycznej (ang. Diabetes Education Study Group) dokonała oceny aktywności fizycznej mieszkańców Unii Europejskiej. Wyniki wykazały brak średniej aktywności fizycznej w ciągu tygodnia (do której zalicza się chociażby 30-minutowy spacer lub wycieczka rowerowa) aż u 41 proc. mieszkańców. Związek spadku aktywności fizycznej ze wzrostem zapadalności na cukrzycę typu 2. jest wyraźnie zauważalny, a metoda walki z cukrzycą poprzez aktywność fizyczną wydaje się oczywista. Procesy metaboliczne, które zachodzą podczas wysiłku fizycznego w mięśniach, odgrywają znaczącą rolę w metabolizmie całego organizmu. Głównym substratem energetycznym dla mięśnia szkieletowego jest glukoza pochodząca z glikogenu nagromadzonego w tkance mięśniowej i glukoza dostępna we krwi. Zapasy glikogenu są niewystarczające do dłuższej pracy mięśni i po wyczerpaniu rezerwy glikogenu energia zaczyna być czerpana ze spalania tłuszczów. Po zakończeniu wysiłku organizm przystępuje do ponownej syntezy glikogenu stymulowanej przez insulinę. Obniżenie poziomu glukozy we krwi podczas wysiłku ma znaczenie terapeutyczne – prowadzi do uregulowania glikemii w okresie potreningowym. Oznacza to, że pacjent nawet po krótkotrwałym (lecz intensywnym) treningu będzie przez wiele godzin (a nawet dobę) utrzymywał korzystne dla niego niższe stężenie glukozy we krwi. Uważa się, że wysoki poziom glukozy we krwi po posiłku (hiperglikemia) jest najbardziej toksycznym elementem dla układu sercowo-naczyniowego. Hiperglikemia – w wyniku działania wolnych rodników – powoduje uszkodzenia naczyń. Po posiłku oprócz wzrostu ilości glukozy we krwi zwiększa się ilość insuliny (i zapotrzebowanie na nią) oraz tłuszczów. Wysiłek fizyczny zastosowany w tym okresie powoduje szereg korzyści metabolicznych: obniżenie glikemii, spadek poziomu insuliny i zapotrzebowania na nią oraz zwiększenie spalania tłuszczów. Wszystkie te mechanizmy prowadzą do lepszej kontroli cukrzycy typu 2. Podczas wysiłku fizycznego uwzględnić należy jego rodzaj, intensywność oraz czas trwania. Każdy z tych parametrów powinien być dopasowany do predyspozycji osoby podejmującej wysiłek. U chorych na cukrzycę typu 2. zaleca się wykonywanie treningu tlenowego, czyli treningu o niezbyt dużej intensywności, ale dłuższym czasie trwania. Do grupy zalecanych rodzajów aktywności fizycznej u cukrzyków zaliczyć można gimnastykę (skłony, przysiady), ćwiczenia na wioślarzu, jazdę na rowerze, pływanie, szybki marsz (lub trucht). Według Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego wyjątkowo korzystny jest wysiłek o umiarkowanej intensywności (np. spacer z użyciem kijków do nordic walking) 150 minut tygodniowo.
Badania pokazują, że wysiłek fizyczny i związany z nim wydatek energetyczny są zbyt małe do uzyskania redukcji masy ciała. Konieczne jest stosowanie także zbilansowanej diety o obniżonej kaloryczności. Dzięki połączeniu treningu z dietą uzyskuje się pożądaną redukcję masy ciała (oraz płynące z niej korzyści). Efekt terapeutyczny treningu utrzymuje się jeszcze przez 24 godziny po ukończeniu aktywności fizycznej, kiedy to podstawowa przemiana materii utrzymuje się na podwyższonym poziomie. Oznacza to, że przez długi czas po treningu nasz organizm nadal pracuje na wyższych obrotach, walcząc tym samym z insulinoopornością oraz spalając kalorie, co przyczynia się do spadku masy ciała nawet wówczas, gdy odpoczywamy po treningu. Przyjemnym „efektem ubocznym” stosowania wysiłku fizycznego jako terapii cukrzycy typu 2. jest fakt uwalniania endorfin (znanych jako hormon szczęścia) w trakcie ćwiczeń. Oprócz efektu terapeutycznego możemy dzięki temu uzyskać poprawę samopoczucia.
Cukrzyca drugiego typu to coraz częstszy problem w naszym społeczeństwie. Do jej rozwoju dochodzi zwykle gdy styl życia odbiega od tego, który przedstawiany jest we wszelkich zaleceniach. Chciałbym wspomnieć o coraz powszechniejszym problemie, który dotyka nie bardzo wiele osób w naszym naszym kraju, mianowicie- otyłość i nadwagę, które wynikają m.in. z tego, że młode osoby coraz mniej zainteresowane są aktywnością fizyczną, a same w sobie prowadzą do cukrzycy. Chciałbym się zatrzymać przy temacie dzieci ponieważ dostrzega się spore, niepokojące zmiany, które jak mogłoby się wydawać nie powinny mieć miejsca w dzisiejszych czasach z uwagi na dużą liczbę wszelkich udogodnień. Jednym z poważniejszych skutków otyłości wśród dzieci jest wspomnianaw artykule cukrzyca, która jak uważają eksperci powoli staje się już epidemią. Do niedawna kojarzona była głównie ze starszymi osobami, u których występowała otyłość typu brzusznego. Nie można również nie wspomnieć o innym problemie, który związany jest z brakiem aktywności fizycznej, a także wynikająca z nadmiernej ilości kilogramów. Gdy dziecko ma nadwagę i otyłość bardzo często dochodzi u nich do zbyt dużego obciążenia stawów kolanowych oraz biodrowych prowadząc stopniowo do ich niszczenia. Jeżeli chodzi o kręgosłup to dużo łatwiej dochodzi do powstawania zwyrodnień w różnych jego odcinkach. Dowiedziono również, że otyłość, zwłaszcza typu brzusznego może w znacznym stopniu zaburzać procesy myślowe i funkcjonowanie komórek w mózgu. To może przekładać się na gorsze wyniki w nauce. Regularnie w całej Polsce powstają nowe ośrodki sportowe, orliki, baseny czy hale sportowe, w których młodzież ma szansę trenować. Niestety coraz częściej korzystają z nich tylko kluby sportowe, w których trenuje jeszcze pewna grupa młodzieży. Osoby, które na co dzień niczego nie trenują bardzo rzadko spotykają się, żeby wspólnie uprawiać aktywność fizyczną. Coraz mniej widzi się dzieci na placach zabaw oraz osiedlowych boiskach. Teraz stawia się na smartfony, tablety oraz konsole. Według mnie to bardzo przykre ponieważ podczas wspólnego, aktywnego spędzania czasu poprawia się nie tylko kondycja fizyczna, ale również tworzą się specyficzne więzi pomiędzy dziećmi, których nie da się stworzyć chociażby przy pomocy czatu. Wracając do aktywności fizycznej wydaje mi się, że sporym problemem jest również to, że część rodziców bardzo często bezpodstawne wypisuje swoim dzieciom zwolnienia z zajęć wychowania fizycznego. Jak się okazuje już co 5 gimnazjalista nie bierze udziału w tych zajęciach. Ostatnio z tego powodu ruszyła kampania organizowana przez dużą polską firmę, która promuje sport wśród najmłodszych. Biorą w niej udział znani polscy sportowcy i według mnie jest to klucz do sukcesu. Wśród młodych ludzi znaczną część autorytetów stanowią właśnie sportowcy. Do pierwszej edycji konkursu zgłosiło się 600 szkół, co jak na początek wydaje mi się bardzo dużym sukcesem. Bardzo ważne jest aby w takich sytuacjach kryzysowych dyrektorzy szkół oraz nauczyciele starali się o to aby ich szkoły brały udział w programach, których celem jest promocja zdrowego trybu życia. Sprowadzenie znanych osób do szkół zwiększa szanse na to, że młodzież na nowo zainteresuje się sportem. Bardzo podoba mi się program całej kampanii Jeżeli dziecko nie wykazuje żadnych chęci do uprawiania sportu poza lekcjami, to chociaż niech porusza się te kilka razy w tygodniu właśnie podczas tych zajęć. Istnieje przecież szansa, że dana dyscyplina sportu może spodobać się dziecku bardziej i będzie chciało ją regularnie uprawiać. Według badań COSI Instytutu Matki i Dziecka wynika, że ponad 30 procent ośmiolatków w Polsce spędza dwie godziny dziennie przed ekranem. Sytuacja ma się gorzej w weekendy, gdy połowa z nich korzysta z różnego rodzaju urządzeń minimalnie trzy godziny. Wydaje mi się, że powinien być to wyraźny sygnał dla rodziców. Muszą oni pamiętać, żeby od jak najmłodszych lat wpajać dzieciom, że aktywność fizyczna może być czymś przyjemnym, a jednocześnie bardzo pożytecznym. Rodzice powinni wybierać się z dziećmi na spacery, wycieczki rowerowe czy na basen. Pamiętajmy o tym, że w pierwszych latach życia są to dla najmłodszych autorytety. Jeżeli rodzic, będzie dbał o swoje zdrowie to istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że dziecko również zainteresuje się sportem. Miejmy nadzieje, że kolejne lata przyniosą nam nieco więcej optymistycznych informacji. Wydaje mi się, że większa liczba kampanii promujących zdrowy tryb życia wśród uczniów wprowadziłaby pożądane zmiany. Na obecną chwile posiadamy sporo obiektów sportowych zarówno w rejonach miejskich jak i wiejskich co jest bardzo ważne, ponieważ do niedawna występowała dużo większa dysproporcja w tym aspekcie. Aktywność fizyczna pozwala w znacznym stopniu zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób cywilizacyjnych, które są coraz częściej diagnozowane wśród młodzieży.
Aktywność fizyczna jest bardzo skutecznym działaniem zapobiegawczym w przypadku wielu chorób w tym także cukrzycy. Warto jest zastanowić się nad tym co tak faktycznie daje nam aktywność fizyczna. Wiele osób dzięki niej czuje się dużo lepiej i pozwala to im lepiej funkcjonować każdego dnia. Jeżeli uda się uzmysłowić sobie, że takie ćwiczenia zapewniają lepsze samopoczucie to należy to wziąć pod uwagę. Analizując temat aktywności fizycznej raczej nie ma ona żadnych minusów, dlatego powinno to być argumentem do tego, że powinna być wykonywana systematycznie. Wprowadzenie nowych nawyków zwykle najlepsze jest w okresie dnia, w którym rutynowo wykonujemy niektóre czynności. Najczęściej jest to poranek. Dzięki porannym obowiązkom wyznaczany jest rytm dnia oraz kolejność działań. Nie ulega wątpliwościom, że większość osób woli ćwiczyć w towarzystwie. Dzięki temu mobilizacja oraz chęć podejmowania nowych wyzwań jest znacznie większa, a w przypadku aktywności fizycznej, zwłaszcza na początku przygody ze sportem jest bardzo ważne. Wiele osób w momencie gdy pogoda stają się ładniejsza decyduje się na podejmowanie aktywności fizycznej. Warto zaznaczyć, że w naszym kraju powstaje coraz więcej obiektów na świeżym powietrzu, na których można wykonywać bardzo ciekawe zestawy ćwiczeń. Dobrym pomysłem władz miast czy gmin jest tworzenie coraz większej ilości dróg rowerowych, co z pewnością zachęci wiele osób do tego aby korzystać z roweru jako rekreacji lub jako formy przemieszczania się chociażby do pracy. Jeżeli chodzi o amatorskie uprawianie sportu to na pewno dużo bardziej wartościowe jest umiarkowane niż intensywne ćwiczenie. Jak się okazuje dużo bardziej korzystne jest rozłożenie aktywności na kilka dni, niż uprawianie jej w sposób intensywny przez 2-3 dni w ciągu tygodnia. Warto także zwrócić uwagę na to, że po przerwie trwającej nawet dwa tygodnie nasz organizm może być w mniejszym stopniu przygotowanym na wysiłek. Taka sytuacja może sprzyjać powstawaniu kontuzji, co z pewnością jest zjawiskiem, którego chcemy uniknąć. Jeżeli chcemy zapobiec wspomnianej kontuzji bardzo ważna jest rozgrzewka przed samym treningiem. Wspomina się o tym także aby odpowiednio rozciągnąć i schłodzić mięśnie po wysiłku. Wiele osób po 40 roku życia decyduje się na to, że chce zmienić swój aktualny tryb życia na zdrowszy, który może pozwolić im wrócić do zdrowia, a także zapobiec rozwojowi licznych schorzeń, z których wiele pojawia się wraz z kolejnymi latami. Dobrze, aby osoby te przed rozpoczęciem wysiłku wykonały badanie elektrokardiograficzne. Dobrym pomysłem jest także test wysiłkowy. Warto jest także aby osoba taka udała się do lekarza. Dzięki odpowiednio przeprowadzonemu wywiadowi uda się stwierdzić, czy dana osoba może pozwolić sobie od razu na taką aktywność fizyczną, która jest dla niego interesująca czy jednak warto jest zacząć od mniej obciążających treningów. Wiele osób, które mogą być lub są obciążone kardiologiczne powinny w szczególności ostrożne jeżeli chodzi o treningi. Zalecenia kardiologiczne odnośnie wysiłku mówią o tym, że powinno się poświęcać mu około 150 minut tygodniowo. Wytyczne te cały czas podlegają i warto jest śledzić wszelkie modyfikacje ponieważ są one oparte zwykle o bardzo liczne badania oraz układane przez specjalistów z wielu dziedzin. Jeżeli chodzi o schorzenia kardiologiczne to należy również wspomnieć o nadciśnieniu tętniczym. W naszym kraju jest ono stwierdzane u około 30 procent dorosłych Polaków. Jeżeli farmakoterapia jest odpowiednio przeprowadzana, a wartości ciśnienia nie przekraczają 150-160/90 mmHg to wykonywanie ćwiczeń jest dodatkową formą terapii. Należy pamiętać o tym aby aktywność sprawiała nam przyjemność co z pewnością sprawi, że będzie ona wykonywana regularnie. Niezależnie od wieku regularny ruch powinien być wykonywany. Warto aby poszczególne ćwiczenia były dostosowane zarówno do wieku, a także możliwości danej osoby, tak aby ruch przynosił korzyści, a nie przyczyniał się do urazów czy kontuzji. Bardzo popularna w ostatnich czasach jest joga. W Internecie pojawia się coraz większa liczba poradników jak wykonywać konkretne ćwiczenia. Inną dobrą wiadomością jest to, że w wielu miejscowościach otwierają się szkoły, w których pod okiem instruktora można uprawiać jogę co z pewnością jest dużo bardziej bezpiecznie, szczególnie na początkowych etapach ćwiczeń. Warto zaznaczyć, że aby ją uprawiać nie jest potrzebny specjalistyczny sprzęt tylko odpowiednia ilość miejsca i oczywiście zaangażowanie. Wiele osób narzeka na różnego rodzaju dolegliwości ze strony kręgosłupa. Jak się okazuje regularne ćwiczenia pozwalają, aby zredukować je albo w połączeniu z farmakoterapią lub bez niej. Sporo mówi się także o dobroczynnym wpływie jogi na zdrowie psychiczne. Jak się okazuje dzięki niej możliwe jest zredukowanie poziomu lęku, stresu, a także pozytywnego wpływu na depresję. Wpływa również dzięki temu pośrednio na zdrowie psychiczne. Mniejszy poziom stresu to mniejsze ryzyko negatywnego oddziaływania między innymi na serce. Wiele osób ma problem aby w odpowiedni sposób zmotywować się do wykonywania ćwiczeń. Oczywiście najlepszym rozwiązaniem jest jeżeli ktoś uprawia sport od najmłodszych lat. Dzięki temu w życiu takiej osoby pojawia się pewien schemat, który musi wykonać i utrzymywanie regularności zwykle nie stanowi problemu. Jak się okazuje nawet tak proste czynności jak praca w ogródku może korzystnie wpłynąć na zdrowie. Jest to ciekawa forma aktywności, zwłaszcza w przypadku kobiet po 70 roku życia. Pozostając jeszcze w tematyce seniorów warto jest wspomnieć o tym, że wiele z nich przyjmuje różne leki. Odpowiednio wykonywana aktywność fizyczna może przyczynić się do tego, że senior będzie przyjmował ich znacznie mniej. Jest to oczywiście bardzo istotne założenie powiem doskonale wiemy, że stosowanie leków zwykle wiąże się z również z negatywnym oddziaływaniem na organizm. Wielu seniorów ma problemy z poruszaniem się. Wiele z nich jest spowodowanych właśnie tym, że nie wykonują oni odpowiedniej ilości ruchu, lub zdecydowanie za mało przeznaczali czasu na aktywność fizyczną w przeszłości. Regularny ruch pozwala na spowolnienie procesów degeneracyjnych związanych z motorycznością. W lepszej kondycji będzie tkanka mięśniowa. Obserwuje się także lepszą wydolność tlenową oraz dużo sprawniejsze oczyszczenie organizmu ze szkodliwych związków, których gromadzenie może mieć niekorzystne działanie. Wiele starszych osób ze względu na swoje zdrowie nie może być samodzielnym i może potrzebować pomocy. Warto wspomnieć, że regularny ruch może przyczynić się do tego, że ta niezależność pozostanie zachowana. Z punktu widzenia pacjenta na to ogromne znacznie ponieważ często martwi się on, że jest on ciężarem dla innych osób. To oraz fakt, że nie może on sobie sam poradzić nawet z prostymi czynnościami z pewnością negatywnie wpływa na samopoczucie tej osoby, co może przyczynić się nawet do rozwoju depresji. Pozostając jeszcze w sferze mózgu to warto jest wspomnieć, że aktywność fizyczna zapewnia tworzenie się nowych komórek mózgowych. W szczególności jest to obserwowane w rejonie hipokampa, który odpowiada za pamięć, a także, zdolność zapamiętywania. Dzięki temu może dojść do zahamowania neurodegeneracji, która dotyczy sporej części seniorów w znacznym stopniu utrudniają im codzienne funkcjonowanie. Warto wspomnieć, że w dzisiejszych czasach powstaje coraz więcej zorganizowanych grup, w których można uprawiać sport. Dotyczy to także starszych osób co jest pozytywną wiadomością. Dzięki temu mogą oni mieć kontakt z innymi osobami, co zapewne korzystnie wpłynie na ich zdrowie fizyczne, a także psychiczne. Należy wspomnieć, że liczne obiekty sportowe mają coraz szerszą ofertę skierowaną do starszych osób. Miejmy nadzieję, że wraz z upływem czasu coraz większa liczba osób w naszym kraju będzie regularnie uprawiać sport. Co jakiś czas pojawiają się informacje, że warto jest to robić aby zapobiec rozwojowi licznych chorób, które w obecnych czasach diagnozowane są w coraz większej ilości przypadków.
U osoby z rozpoznaną cukrzycą typu 2, jeżeli stężenie cukru nie jest tak wysokie, że konieczne jest podanie leków doustnych bądź insuliny, stosuje się leczenie niefarmakologiczne. Leczenie niefarmakologiczne obejmuje zastosowanie odpowiedniej diety i aktywność fizyczną. Aktywność fizyczna stanowi bardzo ważny element postępowania niefarmakologicznego. Także w późniejszych, bardziej zaawansowanych okresach cukrzycy typu 2, kiedy niezbędne jest już przyjmowanie leków obniżających stężenie cukru we krwi (a także w cukrzycy typu 1, w której od początku konieczne jest podawanie insuliny), wysiłek fizyczny jest bardzo ważnym elementem leczenia. W cukrzycy typu 2, która bardzo często współistnieje z nadwagą i otyłością, cennym efektem aktywności fizycznej jest to, że sprzyja zmniejszeniu zawartości tkanki tłuszczowej w organizmie i ułatwia utrzymanie należnej masy ciała. Jeżeli dąży się do uzyskania należnej masy ciała jedynie przez ograniczenia dietetyczne, to osiągnięcie celu jest dużo trudniejsze. Po początkowym okresie organizm przyzwyczaja się do zmniejszonej ilości pożywienia i stara się oszczędzać energię . Temu zjawisku zapobiega systematyczna aktywność fizyczna. Wysiłek fizyczny z jednej strony stanowi formę bieżącego wydatkowania energii czerpanej z pożywienia, z drugiej zaś sprzyja zwiększeniu ilości tkanki mięśniowej, która nawet w czasie spoczynku zużywa więcej energii. Wysiłek fizyczny, bardziej niż sama dieta, wpływa korzystnie na stężenie cholesterolu i proporcje między dobrym, a złym cholesterolem. Przez systematyczne podejmowanie wysiłku fizycznego można uzyskać efekty zdrowotne, jakich nie udaje się osiągnąć samym leczeniem farmakologicznym. Systematyczne podejmowanie wysiłku fizycznego jest bardzo ważnym sposobem na poprawienie swojego stanu zdrowia. Zwiększenie aktywności fizycznej może przynieść szereg korzyści, podobnie jak u osób z prawidłową tolerancją glukozy, np.: • ułatwić utrzymanie prawidłowego ciśnienia tętniczego krwi, • obniżyć poziom „złego” cholesterolu, • podwyższyć poziom „dobrego” cholesterolu, • wzmocnić serce, 7 • zmniejszyć ryzyko zawału serca i udaru mózgu, • poprawić sprawność fizyczną, • ułatwić uzyskanie i utrzymanie należnej masy ciała, • poprawić samopoczucie. A ponadto: • ułatwić uzyskanie prawidłowych poziomów cukru we krwi, • umożliwić zmniejszenie dawek stosowanych leków doustnych, analogów insuliny oraz klasycznych insulin ludzkich, • opóźnić, bądź zapobiec, rozwojowi niektórych późnych powikłań cukrzycy. Nie można biernie poddawać się chorobie – należy walczyć o zahamowanie postępu choroby, a w miarę możliwości o cofnięcie się pewnych zaburzeń. Aktywność fizyczna stanowi jedną ze skutecznych metod niefarmakologicznego leczenia cukrzycy. Wysiłki fizyczne podejmowane dla zdrowia to przede wszystkim tzw. wysiłki tlenowe, wytrzymałościowe. Są to wszystkie te rodzaje wysiłku, w których praca mięśni powoduje ruch. Taki rodzaj wysiłku stanowią na przykład marsze, marszo-trucht, jazda na rowerze, pływanie, jazda na nartach biegowych. Tego rodzaju wysiłki z pewnością będą odpowiednie także dla osoby z cukrzycą. Przed podjęciem innego rodzaju ćwiczeń należy upewnić się u swojego lekarza czy będą one odpowiednie. Obecność późnych powikłań cukrzycy może być przyczyną, dla której pewne rodzaje aktywności fizycznej mogą nie być zalecane. Jeżeli istnieją zaawansowane zmiany na dnie oka, poważne zaburzenia czucia w obrębie stóp, należy unikać niektórych rodzajów wysiłku fizycznego, które mogą nasilać te powikłania. Przy zaawansowanych zmianach cukrzycowych w oczach (retinopatia cukrzycowa) niewskazane są intensywne ćwiczenia, podczas których dochodzi do wstrzymywania oddechu, natężania mięśni, podskoków, ćwiczeń w skłonie. Przy zaburzeniach czucia w stopach nie jest wskazane bieganie, zwłaszcza po twardym podłożu, ćwiczenia na stopniu czy na bieżni, ponieważ sprzyjają uszkodzeniu stóp, które może nie zostać odpowiednio wcześnie zauważone. Rodzajem wysiłku, którego osoby z cukrzycą nie powinny podejmować, są duże wysiłki siłowe – takie, podczas których następuje bardzo znaczne napięcie mięśni przy stosunkowo niewielkim ruchu – tak, jak podczas dźwigania ciężarów. Taki wysiłek powoduje znaczny wzrost ciśnienia krwi i obciążenie układu krążenia. Wysiłki tzw. oporowe, podczas których praca mięśni powoduje przemieszczanie niewielkich ciężarów, są wartościowym elementem treningów podejmowanych dla zdrowia. Wysiłek fizyczny przynosi korzyści dla zdrowia wtedy, kiedy powoduje przyspieszenie bicia serca i oddechu, ale tylko do momentu, kiedy można swobodnie rozmawiać. Powinno się odczuwać, że pod wpływem wysiłku robi się cieplej. Na pewno można bezpiecznie chodzić na długie spacery bądź korzystać z przejażdżek rowerowych. Natomiast wybór zajęć sportowych, np. w klubie fitness, należy uzgodnić ze swoim lekarzem. Jeżeli planuje się udział w zajęciach w klubie fitness, trzeba dowiedzieć się, na czym polegają wybrane zajęcia, aby móc powiedzieć o tym lekarzowi i wspólnie ustalić czy są one odpowiednie. Wybór zajęć może dotyczyć ćwiczeń na ergometrze rowerowym, steperze, urządzeniu symulującym wiosłowanie, orbitreku. W cukrzycy wskazane są wysiłki tlenowe, podczas których oddech i praca serca są szybsze, co sprawia, że więcej tlenu dociera do pracujących mięśni. Są to takie rodzaje wysiłku fizycznego, jak: pływanie, wioślarstwo, jazda na rowerze, taniec, gra w piłkę siatkową bądź w koszykówkę, jazda na nartach biegowych. Raczej nie należy decydować się na zajęcia w siłowni. Jeżeli ta forma ćwiczeń nam odpowiada, najwłaściwsze będą wielokrotne powtórzenia z minimalnym obciążeniem. Zdecydowanie przeciwwskazane są wysiłki statyczne, np. podnoszenie dużych ciężarów. Przed podjęciem bardziej intensywnych ćwiczeń powinno się zgłosić do lekarza w celu wykonania badań oceniających stan serca (EKG, próba wysiłkowa) oraz obecność późnych powikłań (ocena dna oczu, układu nerwowego i nerek). Wysiłek fizyczny opiera się na pracy mięśni, które spalają glukozę, aby uzyskać energię. Taki wysiłek u osoby z cukrzycą w pewnych okolicznościach może powodować nadmierne zmniejszenie stężenia cukru we krwi – niedocukrzenie. Można się jednak przed tym zabezpieczyć stosując kilka prostych zasad: • nie należy ćwiczyć na czczo. Najlepiej wysiłek podejmować około 2 godziny po lekkim posiłku, • idąc na spacer lub na trening, powinno się mieć przy sobie łatwo przyswajalne węglowodany – np. glukozę, cukier w kostkach, • należy posiadać identyfikator informujący o chorobie, • nie wolno podejmować ćwiczeń, jeżeli poziom cukru sprawdzony przed wysiłkiem wynosi poniżej 100 mg/dl (5,5 mmol/l) lub powyżej 300 mg/dl (16,6 mmol/l). Wartość 250 mg/dl (13,8 mmol/l) jest również zbyt wysoka, jeżeli równocześnie stwierdza się obecność ciał ketonowych w moczu, • nie wolno podejmować wysiłku fizycznego w czasie przeziębienia, trwania jakiegokolwiek stanu zapalnego w organizmie, grypy, gorączki bądź złego samopoczucia, • konieczne jest zapewnienie odpowiedniego spożycia płynów, nie dopuszczając do wystąpienia uczucia pragnienia. W trakcie wysiłku fizycznego pocimy się i w ten sposób dochodzi do utraty wody z organizmu. Aby nie doprowadzić do odwodnienia i przegrzania organizmu, należy pić w trakcie ćwiczeń. Najlepiej wypijać co 20 minut około 150–200 ml płynu. Jeżeli wysiłek trwa dłużej (np. kilkugodzinna wyprawa rowerowa), napój powinien zawierać cukier, który dostarczy energii i umożliwi jednocześnie zabezpieczenie przed niedocukrzeniem. Dla zachowania zdrowia i sprawności konieczne jest podejmowanie zaplanowanych wysiłków fizycznych w czasie wolnym. Podstawę zdrowego stylu życia stanowi jednak zwiększenie aktywności fizycznej w codziennym życiu. To znaczy, że warto wykorzystywać wszystkie okazje do wykonania wysiłku fizycznego podczas codziennych czynności, na przykład: • wejść po schodach zamiast jechać windą, • wysiadać przystanek wcześniej w drodze z pracy bądź do pracy, aby ten odcinek przejść na piechotę, • iść pieszo zamiast jechać samochodem, • pozostawiać samochód nieco dalej, aby przejść pieszo, • w pracy iść do współpracownika zamiast do niego dzwonić, • wyprowadzać psa na spacer zamiast przekazywać ten obowiązek innym, • rozkładać drobne sprawunki na dwa razy po to, aby wyjść drugi raz, • w supermarkecie możliwie okrężną drogą docierać do wybranego produktu, idąc do określonego celu nadłożyć nieco drogi, aby marsz trwał dłużej, • rozmawiając przez telefon bezprzewodowy spacerować po mieszkaniu, • radio i telewizor przełączać ręcznie zamiast za pomocą pilota. Jeżeli dotychczas prowadziło się siedzący tryb życia, nie powinno się zaczynać od dużych wysiłków. Można stopniowo przyzwyczajać się do wysiłku fizycznego. Na początek należy założyć, że energiczny spacer będzie trwał przez około piętnaście minut i starać się, aby kolejne spacery odbywać coraz bardziej energicznym krokiem. W kolejnym tygodniu wydłużać czas spacerów o kilka minut. Pamiętać należy, że marsz przynosi najwięcej korzyści, gdy spacer energicznym krokiem trwa co najmniej pół godziny, a najlepiej godzinę. Dlatego bardzo ważne jest systematyczne wydłużanie czasu trwania i odległości spacerów. Zgodnie z naszymi preferencjami można odbywać spokojną przejażdżkę rowerem zamiast spaceru. Zaleca się, aby ustalić wspólnie ze swoim lekarzem, jaki rodzaj aktywności fizycznej poza spacerami bądź wolną jazdą na rowerze, można wykonywać przy swoim stopniu zaawansowania choroby, trybie życia, miejscu zamieszkania. Należy wybrać taki rodzaj aktywności, który dostarczy najwięcej przyjemności. Można zmieniać zgodnie z upodobaniami rodzaje wysiłku fizycznego, wybierając różne w kolejne dni tygodnia lub te które będą łatwo dostępne w zależności od pory roku, pogody oraz miejsca, w którym się aktualnie przebywa. Na przykład nie powinno się decydować na pływanie, jeżeli wiadomo, że z powodu odległości od basenu i ceny wstępu nie będzie się w stanie regularnie tam chodzić. Bardzo duże znaczenie ma systematyczność podejmowanego wysiłku fizycznego. Najlepiej, aby odbywał się on we wszystkie dni tygodnia, a przynajmniej cztery razy w tygodniu. W tym celu trzeba wysiłek fizyczny zaplanować, przewidzieć czas na aktywność fizyczną w rozkładzie dnia. Czas poświęcony jednorazowo na wysiłek fizyczny nie powinien być krótszy niż 30 minut, dlatego warto uwzględnić to z góry organizując swój czas. Dobrym rozwiązaniem będzie założenie dzienniczka aktywności fizycznej. Dzięki niemu będzie można łatwiej zaplanować aktywność fizyczną w ciągu dnia lub tygodnia oraz łatwiej ją kontrolować. Znaczenie ma również przebieg jednorazowej porcji ćwiczeń (treningu). Powinno się rozpoczynać od rozgrzewki – lekkich ćwiczeń rozgrzewających mięśnie i rozciągających, wykonywanych przez około 10 minut i kończyć trwającymi 5 – 10 minut ćwiczeniami uspokajającymi, wyciszającymi. Wysiłku fizycznego nie należy przerywać nagle. Podczas wysiłku organizm wytwarza dużą ilość ciepła, a przy tym poci się. Dlatego ważny jest odpowiedni ubiór. Wybierając się na spacer lub poćwiczyć należy ubrać się w kilka warstw („na cebulkę”) po to, żeby zdjąć jedną z nich, gdy zrobi się gorąco pod wpływem wysiłku. Ważne jest także, aby odzież odprowadzała wilgoć na zewnątrz, aby po ćwiczeniach nie zostać z mokrym kompresem przepoconej koszulki na ciele. Zdecydowanie nie nadają się do uprawiania ćwiczeń nieprzewiewne ortalionowe dresy i kurtki. Obecnie powszechnie dostępne są stroje z tkanin, które zapewniają jednocześnie ciepło i chronią przed wiatrem, a przy tym zapewniają oddychanie skóry i odprowadzanie wilgoci. Nie musi to być bardzo kosztowna odzież sportowa, w przypadku której o cenie decyduje często marka. Można znaleźć odpowiednie rzeczy w posiadanej garderobie albo zaopatrzyć się w niedrogie ubrania przeznaczone do uprawiania sportu. Oprócz zapewnienia odpowiedniej izolacji cieplnej strój do ćwiczeń powinien być wygodny. Konieczne będą luźne bądź elastyczne spodnie i bluza, tak aby podczas ćwiczeń nie ograniczały ruchów, nie „upijały” lub nie powodowały obtarcia bądź odparzenia skóry. Ważne jest natomiast, aby po treningu wysuszyć ubiór i odpowiednio często go prać. W wilgotnej, przechowywanej bez dostępu powietrza odzieży mogą namnażać się bakterie, które z jednej strony będą stanowiły źródło nieprzyjemnego zapachu, a z drugiej strony mogą wywołać podrażnienie, a nawet zakażenie skóry. Podczas wysiłku fizycznego organizm produkuje dużo ciepła. Aby nie doszło do przegrzania organizmu, należy przestrzegać szeregu zasad, które zapewnią odpowiednio sprawne odprowadzanie ciepła z organizmu. Dotyczą one: • czasu i miejsca ćwiczeń – nie należy podejmować wysiłku przy bardzo wysokiej temperaturze, podczas bardzo upalnej pogody, w słoneczne dni, w godzinach południowych bądź w zbyt ogrzanych, dusznych pomieszczeniach, • stroju – ubierając się przed wysiłkiem fizycznym należy założyć kilka cienkich warstw „na cebulkę” zamiast jednej ciepłej, po to, aby w miarę wysiłku mieć możliwość rozebrania się, a jednocześnie nie zmarznąć, • odpowiedniego nawodnienia organizmu – przed ćwiczeniami trzeba wypić dodatkowo 2 szklanki płynu – wody mineralnej, herbaty, herbatki ziołowej. Bardzo ważnym sposobem odprowadzania ciepła z organizmu jest pocenie się i parowanie potu, dlatego bardzo istotne jest dostarczenie do organizmu wystarczającej ilości wody tak, aby zapewnić dostateczne pocenie się i oddawanie ciepła. Najlepszym sposobem kontrolowania intensywności wysiłku jest sprawdzanie częstości pracy serca – tętna (pulsu). Można i powinno się nauczyć samodzielnie liczyć swoje tętno. Pomoże w tym Twój lekarz. Można wyczuć pulsowanie tętnicy na 17 nadgarstku lub skroni przykładając trzy palce ręki (wskazujący, środkowy i serdeczny). Jeżeli pomiaru tętna dokonuje się na tętnicy szyjnej, to należy przyłożyć delikatnie rękę na boku szyi. Kiedy pulsowanie stanie się dobrze wyczuwalne, należy policzyć uderzenia przez 15 sekund patrząc na zegarek. Uzyskany wynik należy pomnożyć przez cztery i w ten sposób uzyskać odczyt tętna. Nie zaleca się wszystkim mierzenia tętna na szyi, ponieważ w przypadku wrażliwych osób ucisk w tym miejscu może spowodować omdlenie. Limit tętna treningowego, to znaczy największą częstość skurczów serca, do której można ćwiczyć bezpiecznie, ustali lekarz. Podczas wysiłku organizm traci duże ilości wody w czasie pocenia i wydychania pary wodnej z powietrzem oddechowym, dlatego potrzebne jest uzupełnienie zawartości wody w organizmie. Konieczne w związku z tym jest spożywanie płynów. Dostateczne uzupełnienie traconej wody jest ważniejsze, niż rodzaj napoju, ale ten także nie jest bez znaczenia. • Ważne jest, aby płyny wypijane podczas wysiłku nie były bardzo zimne – wówczas nie tylko stwarzają ryzyko przeziębienia, ale także gorzej się wchłaniają. • Nie powinno się pić napojów gazowanych – mogą one podrażnić przewód pokarmowy i wywołać rozdęcie żołądka. Można pić niegazowaną wodę mineralną, rozcieńczone soki owocowe bądź warzywne, ewentualnie specjalistyczne napoje sportowe, ale bez środków pobudzających, jak np. kofeina. W przypadku spożycia napojów sportowych, soków owocowych należy pamiętać, że zawierają one cukier, który bardzo szybko wchłania się, wobec tego spożyte w nadmiarze mogą spowodować hiperglikemię (wysoki poziom cukru we krwi). • Ważne jest, aby przed wysiłkiem wypić dodatkowo około dwie szklanki wody, a także popijać podczas wysiłku oraz po jego zakończeniu. • Nie należy czekać aż wystąpi pragnienie. Uczucie pragnienia to sygnał, że nastąpił już bardzo znaczny ubytek wody w organizmie. Cukrzyca typu 2, stanowi dodatkowy powód do większej dbałości o zdrowie, której elementem jest systematyczny wysiłek fizyczny. Ponieważ cukrzyca typu 2 często rozwija się bezobjawowo uszkadzając organizm (a zwłaszcza naczynia krwionośne), przy podejmowaniu aktywności fizycznej należy zachować pewne środki ostrożności (zgłosić zamiar wykonywania ćwiczeń lekarzowi prowadzącemu). Powinien on zaproponować przeprowadzenie wysiłkowego badania EKG, podczas którego ustali bezpieczną i dopuszczalną intensywność wysiłków fizycznych. Systematyczne podejmowanie aktywności ruchowej przez osobę z cukrzycą typu 2 jest bardzo ważne, ponieważ wysiłek fizyczny odwraca niekorzystne zjawiska leżące u podłoża i rozwijające się w przebiegu choroby. Bardzo istotnym faktem jest to, że wysiłek fizyczny sprzyja zmniejszeniu i utrzymaniu należnej masy ciała, a cukrzyca typu 2 w większości przypadków jest związana z nadwagą. Wysiłek fizyczny jest ważnym elementem leczenia cukrzycy typu 2. Według obecnej wiedzy osoba z cukrzycą typu 1, o ile nie doszło u niej do późnych powikłań – uszkodzenia wzroku (zmian na dnie oka), nerek, układu nerwowego, układu krążenia – może, podobnie jak osoba zdrowa, uprawiać każdy sport, także wyczynowy. Dlatego pełna odpowiedź na to pytanie zależy od wyników kontroli w zakresie późnych powikłań. Jeżeli lekarz stwierdzi powikłania cukrzycy, powie, jakich wysiłków nie powinno się podejmować. Fakt, że ma się cukrzycę, nie stanowi więc przeszkody do uprawiania sportu. Wręcz przeciwnie – zaleca się podejmowanie systematycznej aktywności fizycznej jako formy szczególnej dbałości o zdrowie, do której obliguje nas przewlekła choroba. Można i trzeba dostosować dawki analogów insuliny oraz klasycznych insulin ludzkich do zwiększonego zużycia glukozy związanego z wysiłkiem fizycznym, ale w przypadku braku powikłań cukrzycy można uczestniczyć we wszystkich formach aktywności razem z osobami bez cukrzycy. Trzeba pamiętać o odpowiednim dostosowaniu dawek analogów insuliny oraz klasycznych insulin ludzkich do podejmowanego wysiłku. Modyfikację leczenia insuliną powinien przeprowadzić lekarz. Gdy nie uda się dobrać odpowiedniej dawki insuliny, od razu po rozpoczęciu systematycznych wysiłków fizycznych, nie należy się zniechęcać. Wysiłek fizyczny zmniejszy zapotrzebowanie na insulinę, dlatego prawdopodobnie będzie konieczne zmniejszenie dawek insuliny, zwłaszcza tej przed wysiłkiem. W przypadku podjęcia nieprzewidzianego wysiłku już po wstrzyknięciu insuliny, powinno się zjeść dodatkową porcję węglowodanów. Jedyny rodzaj wysiłku, jaki nie jest zalecany ze względów zdrowotnych, to ćwiczenia siłowe z dużymi obciążeniami – podnoszenie ciężarów (tzw. „wyciskanie”). Ograniczenie to dotyczy nie tylko osób z cukrzycą, ale także osób bez cukrzycy. Wysiłek fizyczny zwiększa zużycie glukozy i poprawia jej wykorzystanie także u osób z cukrzycą. Przy podejmowaniu wysiłku fizycznego trzeba liczyć się z koniecznością zmniejszenia dawek stosowanych leków doustnych. Przy wyłącznym przyjmowaniu leków, które zapobiegają wzrostowi glikemii, ale nie obniżają aktywnie stężenia cukru we krwi (nie zwiększają stężenia insuliny – np. metformina, akarboza) nie jest konieczne zmniejszenie dawek tych leków. Także przyjmowany tylko do posiłków lek szybko i na krótko zwiększający stężenie insuliny – repaglinid raczej nie będzie wymagał zmiany dawkowania. Przy przyjmowaniu innych leków - długodziałające pochodne sulfonylomocznika, które nasilają wydzielanie insuliny i zwiększają jej stężenie w organizmie, jak: glimepiryd, glibenklamid, gliklazyd, glipizid, glikwidon, może się zdarzyć, że konieczne będzie zmniejszenie dawki leków nawet przyjmowanych w minimalnych ilościach, bo dzięki wysiłkowi fizycznemu zmniejszy się zapotrzebowanie na te leki i przy utrzymaniu dotychczasowych dawek mogłoby wystąpić niedocukrzenie. Dlatego, kiedy rozpoczyna się systematyczne ćwiczenia i zmienia swoją aktywność ruchową, trzeba częściej kontrolować stężenia cukru we krwi. Pozwoli to w odpowiednim momencie zmniejszyć dawkę leku. Przy leczeniu analogami insuliny lub klasycznymi insulinami ludzkimi prawdopodobnie konieczne będzie zmniejszenie dawek. Jak należy zmniejszać dawkę insuliny, zależy od tego, ile jednostek insuliny na dobę jest przyjmowanych, w ilu wstrzyknięciach, jaki jest to rodzaj insuliny i jak dany organizm reaguje na insulinę. Początkową zmianę dawki insuliny trzeba ustalić wspólnie z lekarzem w oparciu o znajomość swojego organizmu i przebiegu choroby. Następnie konieczna jest bardzo częsta kontrola stężenia cukru po to, aby z jednej strony nie dopuścić do niedocukrzenia, ale z drugiej strony nie doprowadzić do sytuacji, gdy dawka insuliny będzie zbyt mała, a stężenia cukru we krwi zbyt wysokie. Obserwując się dokładnie w czasie wysiłku fizycznego i rejestrując, jak określona ilość ćwiczeń wpływa na stężenie cukru, będzie wiadomo, jak dostosować dawki insuliny podczas uprawiania sportu. Całodniowy lub kilkudniowy wysiłek fizyczny, mimo że powoduje obniżenie poziomu cukru we krwi i redukcję dawek analogów insuliny lub klasycznych insulin ludzkich, wymaga jednak podawania leków. Bez insuliny komórki organizmu nie mogą prawidłowo pracować. Możliwe jest, że optymalne dostosowanie dawek insuliny uda się dopiero po kilku próbach. Bardzo duży wysiłek fizyczny może prowadzić do zwiększenia stężenia glukozy we krwi, dlatego w niektórych przypadkach zmniejszanie dawki insuliny nie jest właściwym postępowaniem. Konieczne jest dokładne omówienie z lekarzem zasady modyfikacji dawek insuliny. Szczegółowe zalecenia będą odmienne w zależności od tego czy stosuje się insulinę krótkodziałającą, czy szybkodziałający analog insuliny z insuliną o przedłużonym czasie działania, bądź z bezszczytowym analogiem długodziałającym. Zawsze pamiętaj o kontroli stężenia cukru we krwi przed, w trakcie i po wysiłku. Siłowe ćwiczenia są dla osoby z cukrzycą przeciwwskazane. Jeżeli szczególnie lubimy ćwiczenia na siłowni, to można wykonywać wielokrotne powtórzenia na różnych przyrządach z minimalnym obciążeniem. Wskazane jest natomiast korzystanie z bieżni mechanicznej lub roweru treningowego. Wyciskanie, podnoszenie dużych ciężarów to ćwiczenia nieodpowiednie dla osoby z cukrzycą. Systematyczny wysiłek fizyczny można i należy podjąć już od dziś. Aktywność fizyczna przyniesie wiele korzyści dla zdrowia i pozwoli wyrównać cukrzycę. Poprawi się samopoczucie i kondycja, a wyniki badań wrócą do wartości prawidłowych. Dlatego aktywność ruchową należy traktować jako obowiązek wobec siebie. Żadne leki nie zastąpią korzyści zdrowotnych, jakie niesie ze sobą aktywność fizyczna. Bycie aktywnym fizycznie nie jest trudne. Zastosowanie się do zawartych w tej broszurze wskazówek sprawi, że podejmowanie wysiłku fizycznego będzie nie tylko bezpieczne, ale także przyjemne. Odpowiedź na większość pytań dotyczących tego, jak rozpocząć i kontynuować życie wzbogacone o regularny wysiłek fizyczny, znajduje się w tej broszurze, resztę wątpliwości wyjaśni lekarz. ( materiał pochodzi ze świetnego podręcznika autorstwa prof. Anny Jegier i wsp. )
Z pewnością aktywność fizyczna jest bardzo ważnym czynnikiem, który zmniejsza ryzyko rozwoju cukrzycy. Jednym z najczęstszych powodów rozwoju cukrzycy typu 2 jest nadwaga lub otyłość. Bardzo ważne jest koncentrowanie się na tej chorobie która jak wiemy staje się coraz częstszym problemem w naszym społeczeństwie. Dzięki systematycznym ćwiczeniom możliwe jest także lepsze metabolizowanie lipidów. Przy wyborze odpowiednich ćwiczeń warto jest uwzględnić wiek pacjenta i jego kondycję,a także inne współwystępujące choroby. Początkowo jeżeli chodzi o starsze osoby to dobrze jest wybrać spacer. Wykonanie około pięciu tysięcy kroków to bardzo dobry wynik, który z pewnością korzystnie wpłynie na ich zdrowie, a nie obciąży organizmu w zbyt dużym stopniu. Warto jest znaleźć ćwiczenia, które pozwalają na zaangażowanie dużej ilości grup mięśniowych. Wydaje mi się, że w dzisiejszych czasach, w których mamy dostęp do ogromnej ilości zdrowej żywności oraz wszelkich form aktywności fizycznych powinniśmy skupić się na tym aby jak najszybciej zacząć dbać o zdrowie swoje i swoich bliskich. Jeżeli chodzi o leczenie cukrzycy typu 2 to bardzo ważne jest stosowanie prawidłowej diety. Dobrym wyborem jest dieta śródziemnomorska, a także dieta DASH bogata w błonnik. Pacjentom powinno się zalecać produkty sfermentowane wśród których znajdują się kefiry czy jogurty. Warto jest wybierać warzywa, niskotłuszczowe produkty mleczne czy też pełnoziarniste produkty zbożowe. Cukrzyca to groźna choroba, która nawet jeśli jest zdiagnozowana to w wielu przypadkach jest lekceważona przez pacjentów ponieważ uważają oni, że jeżeli przyjmują przepisane przez lekarza leki to wszystko jest w porządku. Leki oczywiście odgrywają ogromne znaczenie, natomiast bardzo ważne jest zaangażowanie samego pacjenta. Zdarza się bowiem, że poprzez zmianę trybu życia pacjentowi przepisywane są mniejsze ilości dawek leków co oczywiście jest bardzo istotne. Każde substancje, szczególnie gdy są przyjmowane przewlekle wiążą się z działaniami niepożądanymi, których każdy z nas zawsze chce uniknąć. Jak prawie w każdej chorobie bardzo ważna także w przypadku cukrzycy jest aktywność fizyczna. Dzięki temu, że mięśnie pracują zwiększa się zużycie glukozy co wiąże się z tym, że w mniejszym stopniu jest ona pobierana przez komórki naszego organizmu. Warto również zaznaczyć, że cukrzyca to choroba, z którą da się normalnie żyć. Istotne jest odpowiednio wczesne jej zdiagnozowanie, a także stosowanie się do zaleceń specjalistów. Szacuje się, że do 2030 roku 10 procent obywateli naszego kraju może być na nią chora. Aktualnie choruje na nią 3 miliony Polaków, a około 1 milion nie jest tego świadoma. To z pewnością jeżeli chodzi o wszelkie choroby jest w dużej mierze niebezpieczne. Problemem w naszym kraju jest to, że chory często ma nieprawidłowy poziom glukozy we krwi nawet przez kilkanaście lat, co spowodowane jest tym, że nie są systematycznie przeprowadzane badania. W tym czasie dochodzi do uszkodzenia zarówno małych jak i dużych naczyń krwionośnych, co wiąże się z licznymi konsekwencjami. Zwiększa się ryzyko uszkodzenia kłębuszków nerkowych oraz rozwoju stopy cukrzycowej, która w większości przypadków niestety musi zakończyć się jej amputacją. Warto zaznaczyć, że wszystkie te powikłania mogą w znacznym stopniu pogorszyć jakość życia przyczyniając się także do tego, że chory staje się w znacznie mniejszym stopniu samodzielnym. Często ma problem z wykonywaniem podstawowych czynności, a nauka przyzwyczajenia się do aktualnego stanu zdrowia czasem jest procesem długotrwałym. Często osoby takie umierają z powodu zawału serca lub udaru mózgu. Eksperci podkreślają, że jeżeli Polacy nie zmienią swoich nawyków to sytuacja będzie się pogarszała. Wiele leków nowej generacji nie jest refundowanych, co wiąże się z tym, że znaczną część społeczeństwa nie będzie po prostu na nie stać.Od dawna mówi się o tym, że cukrzyca to coraz powszechniejsza choroba w naszym społeczeństwie i konieczne są działania, które pozwolą sprawić, że ryzyko jej rozwoju będzie mniejsza terapie bardziej skuteczne. Osoby z cukrzycą muszą pamiętać o tym aby regularnie przeprowadzać pomiary poziomu glukozy we krwi. Możliwe jest to dzięki glukometrom. Jeżeli stosowana jest intensywna insulinoterapia to pomiary powinny być przeprowadzane nawet cztery razy w ciągu doby. Jeżeli chodzi o pacjentów z cukrzycą typu 2 leczonych stałymi dawkami insuliny to glikemię należy mierzyć raz lub dwa razy w ciągu dnia. Coraz więcej nowinek technologicznych przyczynia się do tego, że dużo prostsze jest monitorowanie wszelkich schorzeń. Podobnie jest także w przypadku cukrzycy powstały bowiem tak zwane smartglukometry. Zgromadzone w nim wyniki są przesyłane do smartfona, a dalej do chmury dzięki czemu lekarz ma wgląd w stan zdrowia pacjenta, co pozwala na zwiększenie jego bezpieczeństwa i w razie konieczności pozwala na udzielenie niezbędnych zaleceń co należałoby zmienić w przypadku ewentualnych nieprawidłowości. Dzięki temu możliwe jest także kontrolowanie czy pacjent faktycznie monitoruje swój stan zdrowia, co w przypadku chorób takich jak cukrzyca jest bardzo istotne. Na skutek tego, że do naszego organizmu dostarcza się zbyt dużych ilości substratów energetycznych są one zamieniane na tkankę tłuszczową. Komórki, w których znajduje się nadmiar tłuszczu nie pobierają glukozy, jako kolejnego źródła energii. Jeśli w odpowiednio krótkim czasie nie zostanie spalona glukoza to jest ona przekształcana w tłuszcz. Aby trafiła do komórek trzustka musi wytworzyć większe ilości insuliny. Wraz z upływem czasu dochodzi do sytuacji, że hormon ten jest wydzielany w mniejszych ilościach. Proces ten trwa przez kilka lat, ale w końcu dochodzi do sytuacji, że jego synteza zostaje całkowicie zatrzymana. Okres ten nazywany jest stanem przedcukrzycowym i warto zaznaczyć, że istnieje szansa aby go jeszcze odwrócić. Przyczynia się on do tego, że ryzyko rozwoju cukrzycy wzrasta aż pięciokrotnie. Innymi czynnikami, które przyczyniają się do jego wystąpienia jest nadciśnienie tętnicze, a także zaburzenia dotyczące mikroflory jelitowej która coraz częściej staje się obiektem badań naukowców pod kątem licznych chorób. Do jego rozwoju może dochodzić także w wyniku wystąpienia insulinooporności. Przyczynia się ona do zwiększenia ryzyko zaburzeń sercowo-naczyniowych. Może zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia udaru mózgu, zawału serca czy też miażdżycy. Prawdopodobnie ma też związek z chorobami neurodegeneracyjnymi. W przypadku kobiet może przyczyniać się do zaburzeń cyklu miesiączkowego, problemów z płodnością, a także rozwojem zespołu policystycznych jajników. Wspomina się o tym, że osoby otyłe znacznie częściej mają problem z insulinoopornością. W większości przypadków tak właśnie jest ponieważ zbyt duża ilość tkanki tłuszczowej przyczynia się do rozwoju insulinooporności, w wyniku której konieczne jest uwalnianie większej ilości insuliny, która przyczynia się do tego, że tkanka tłuszczowa odkłada się w jeszcze większym stopniu. Warto jednak zaznaczyć, że insulinooporność może rozwijać się w przypadku osób z właściwym wskaźnikiem BMI, jednak u których występuje nieprawidłowy stosunek tkanki tłuszczowej do tkanki mięśniowej. Ryzyko rozwoju insulinooporności jest podobne jak w przypadku osób z nadmierną ilością kilogramów. Dodatkowo może ona wynikać także z zaburzeń hormonalnych związanych z hiperprolaktynemią, zespołem policystycznych jajników, chorobą Hashimoto, czy długotrwałym stosowaniem glikokortykosteroidów. Jeżeli wystąpi u pacjenta stan przedcukrzycowy to niezbędna jest zmiana stylu życia poprzez ograniczenie ilości dostarczanych kalorii, zwiększenie poziomu aktywności fizycznej co w konsekwencji wiąże się z redukcją masy ciała. Jeżeli uda się utrzymać właściwe nawyki to po okresie 3-4 lat ryzyko rozwoju cukrzycy zmniejsza się aż o dwie trzecie. Istnieją również sytuacje, w których cukrzyca może rozwinąć się z innych powodów. Jej wystąpienie może wynikać także z obecności innej choroby. Ma to miejsce chociażby w przypadku mukowiscydozy, w której dochodzi do włóknienia nie tylko płuc ale także trzustki. Często też dochodzi do trwałego uszkodzenia komórek beta, które są przecież odpowiedzialne za wytwarzanie insuliny. Choroba ta najczęściej występuje między 8, a 10 rokiem życia i konieczne jest stosowanie w terapii między innymi insuliny. Związane jest to z tym, że wchłanianie substancji odżywczych w przewodzie pokarmowym jest gorsze oraz, że organizm potrzebuje dostarczenia większej ilości energii do prawidłowego funkcjonowania. Ich zapotrzebowanie kaloryczne często wynosi 3-5 tysięcy kalorii co jest znacznie większe niż w przypadku zdrowego człowieka. Ilość spożywanych pokarmów jest spora, a ilość wydzielanej insuliny ulega redukcji, dlatego konieczne jest jej stosowanie.
Według prognozowania w przeciągu 7 lat liczba chorych na cukrzycę zwiększy się o kolejny milion. Eksperci uważają, że liczba chorych osób prawdopodobnie jest większa, ponieważ szacuje się, że co piąta osoba nie wie, że może mieć cukrzycę. Często jest ona rozpoznawana dopiero w zaawansowanym stadium, co według mnie wynika z niedostatecznej świadomości społeczeństwa odnośnie tego aby kontrolować poziom glukozy we krwi. Od tego roku wprowadzono w naszym kraju podatek cukrowy. Są zwolennicy tego pomysłu, którzy uważają, że z takiego działania płynęłyby liczne korzyści inni z kolei podchodzą do tego pomysłu nieco sceptycznie i uważają, że dopóki nie wpłynie się we właściwy sposób na świadomość obywateli to ciężko będzie coś zmienić. Wiele osób opiera się na danych, które pochodzą z innych państw. Wprowadzenie podatku na produkty zawierające nadmierne ilości cukru sprawiło, że zainteresowanie nimi znacznie się zmniejszyło. Tego typu działania podjęto w Wielkiej Brytanii, Finlandii, Francji, Kanadzie, Stanach Zjednoczonych czy na Węgrzech. Bardzo ciekawym pomysłem jednej z ekspertek jest to, aby środki finansowe uzyskane z takiego podatku można wykorzystać na leczenie powikłań otyłości lub co jest też bardzo istotne zwiększanie świadomości pacjentów odnośnie profilaktyki zdrowia. We Francji czy Belgii wprowadzono bardzo ciekawe rozwiązanie oznaczając produkty kolorami, w zależności od stopnia ich szkodliwości. To z pewnością także może wpłynąć na świadomość konsumentów ponieważ wiele osób nawet po przeczytaniu składu produktu może mieć problem ze stwierdzeniem czy warto go kupić czy nie. Takie rozwiązanie z dużym prawdopodobieństwem pomoże im wybranie produktu, który nie będzie działał niekorzystnie na ich zdrowie. Cały czas zalecenia co do ilości spożywanego cukru ulegają modyfikacjom. Nie ulega wątpliwości, że jest on nadużywany przez znaczną część społeczeństwa. Warto zauważyć, że często może także dziać się to nieświadomie. Wystarczy jednak spojrzeć na etykietę każdego produktu, a mniej więcej będziemy wiedzieć czy zawiera on korzystne dla naszego zdrowia składniki, w odpowiedniej ilości. Rodzice powinni zwracać uwagę na produkty, które kupują swoim dzieciom. Warto zwrócić uwagę na to aby unikać mleka smakowego, słodkich (nawet niskokalorycznych) napojów oraz wody z dodatkami smakowymi. Gdy wypije się je od czasu do czasu to z pewnością nie jest to groźne jednak warto aby dzieciom nie podawać takich produktów ponieważ jeżeli nie będą znać smaku produktów to jest szansa, że nie będą miały ochoty na nie w kolejnych latach życia. Warto skoncentrować się na tym, że cukier może występować pod różnymi postaciami. Trzeba o tym pamiętać sugerując się wyborem konkretnego produktu. Może on występować jako glukoza, fruktoza, syrop glukozowo-fruktozowy, cukier kukurydziany, syrop klonowy, syrop z agawy, cukier inwertowany, izoglukoza, sacharaza czy melasa. Wiele osób zastanawia się czy cukier trzcinowy jest mniej szkodliwy od białego. Głównym składnikiem cukru trzcinowego podobnie jak cukru białego jest sacharoza. Oprócz różnicy w wyglądzie i walorach smakowych ich wartości odżywcze są takie same, dlatego w jednakowym stopniu mogą przyczyniać się do rozwoju groźnych chorób. Należy w tym momencie wspomnieć o substytutach cukru, które są chętnie wybierane przez konsumentów i są częściej dodawane do różnych produktów. Ksylitol jest o 40 procent mniej kaloryczny niż biały cukier. Co więcej jest metabolizowany bez udziału insuliny, więc może być spożywany przez osoby chorujące na cukrzycę. Nie należy go jednak stosować w ilości większej niż 15 gramów na dobę gdyż wykazuje działanie przeczyszczające. Jeżeli chodzi o pozytywne aspekty to ma on jeszcze działanie przeciwpróchnicowe co znalazło swoje zastosowanie np. w gumach do żucia. Innym zamiennikiem może być stewia, która charakteryzuje się zerową kalorycznością, a jest znacznie słodsza od cukru. Jej liście są kilkadziesiąt razy słodsze od cukru, a w postaci ekstraktu nawet kilkaset razy, dlatego nie ma konieczności stosowania jej w dużych ilościach. Można stosować również erytrytol, który także nie jest metabolizowany. Z kolei tagatoza jest przyswajana przez organizm w zaledwie jednej piątej dzięki czemu nie podnosi gwałtownie poziomu cukru we krwi. Profilaktyka w przypadku tej choroby jest niezmiernie istotna. Narodowy Fundusz Zdrowia już w tym momencie kładzie większy nacisk na profilaktykę oraz zwiększenie wiedzy społeczeństwa co moim zdaniem jest bardzo dobrym rozwiązaniem. Konieczne są działania, których celem jest redukcja ilości spożywanego cukru. Prawie 61 procent niemowląt i aż 98 procent małych dzieci spożywa codziennie cukry dodane. Jeżeli chodzi o niemowlęta głównym źródłem cukru w ich diecie są dosładzane jogurty owocowe, natomiast w przypadku małych dzieci są to słodzone napoje. Jest to poważny problem jeżeli chodzi o zdrowie publiczne bowiem w tym czasie kształtują się nawyki żywieniowe, które towarzyszą danej osobie przez kolejne lata. Jak się okazuje dzieci, które piły słodkie napoje przed ukończeniem pierwszego roku życia z większym prawdopodobieństwem sięgały po nie przynajmniej raz dziennie w wieku 6 lat. Wciąż mówi się o tym, że zbyt duża ilość cukru może w niekorzystny sposób wpływać na zdrowie. Powikłaniem z którym kojarzy nam się jego nadużywanie jest cukrzyca, która ma negatywny wpływ na układ krążenia. Osoby uprawiające sport powinny pamiętać o tym, że podczas wysiłku fizycznego jest ona wolniej wchłaniana niż glukoza, toteż zapotrzebowanie na nie jest zbyt duże. Jak się okazuje jej dzienna dawka występuje w 150 mililitrach świeżo wyciśniętego soku z owoców. Jak przekonują eksperci trzeba znacznie więcej uwagi poświęcić edukacji. Niezbędne jest uświadomienie młodym osobom w jaki sposób mogą spalić nadmierną ilość kalorii przyswojonej najczęściej pod postacią cukru. Niestety może być z tym problem ponieważ znaczna część młodych ludzi nie chce uprawiać sportu. Problem braków kadrowych występuje również jeżeli chodzi o cukrzycę ponieważ przeszkolone pielęgniarki są deficytową kadrą co ma związek z tym, że nie pełnią one każdego dnia dyżurów w placówkach oświatowych, co jest odpowiednim miejscem do przeprowadzania działań profilaktycznych. Często znajdując się nawet w takich placówkach nie mają one wystarczającej ilości czasu aby je przeprowadzić. Podobna sytuacja dotyczy pielęgniarek czy położnych zatrudnionych w Podstawowej Opiece Zdrowotnej. Nadmiar obowiązków również utrudnia im przeprowadzanie konkretnych działań, których założeniem jest niedopuszczenie do rozwoju chorób cywilizacyjnych. Według danych w naszym kraju pracuje około 4 tysiące pielęgniarek przeszkolonych w zakresie opieki diabetologicznej. Niestety nie udaje im się znaleźć zatrudnienia nawet w szpitalach na oddziałach diabetologicznych w roli edukatorów. W ostatnim czasie mówi się o tym, że pewien rodzaj czujników do monitorowania poziomu glukozy we krwi może być refundowany. Miałby on przysługiwać osobom z cukrzycą typu 1 w wieku od 4 do 18 lat z bardzo dobrze monitorowaną glikemią (8 pomiarów na dobę). Czujniki te zawierają system FGM, który umożliwia wysyłanie pomiarów bezpośrednio do rodziców, a także specjalisty prowadzącego terapię. System ten jest szczególnie zalecany młodym osobom ponieważ pozwala na ciągłe analizowanie poziomu glukozy we krwi co znacznie redukuje prawdopodobieństwo wystąpienia niebezpiecznej hipoglikemii, niekorzystnie wpływającej na układ nerwowy, a także mogących przyczynić się do zgonu dziecka.Jeżeli chodzi o powikłania to NFZ informuje, że ostatnio znacznie wzrosła liczba amputacji stóp. Na przełomie lat 2014-2018 ich ilość wzrosła o ponad jedną piątą. Niepokojącą informacją jest to, że znaczna część z tych osób nie była wcześniej na wizycie u diabetologa.