Propozycje przedstawione przez Ministerstwo Zdrowia w projekcie nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych dotyczące sieci szpitali ograniczają ekonomiczne prawa równości świadczeniodawców niepublicznych - uważa Business Centre Club.

- BCC nie kwestionuje przedstawionej idei tworzenia sieci szpitali. Zwracamy jedynie uwagę na konieczność doprecyzowania przepisów gwarantujących równe kryteria udziału w niej świadczeniodawców szpitalnych obecnych na polskim rynku ochrony zdrowia bez względu na formę własności - napisał Zenon Wasilewski, ekspert BCC ds. prawa medycznego.

Zdaniem BCC wątpliwości i zastrzeżenia budzą przede wszystkim:

1. Wątpliwości natury konstytucyjnej wynikające z art. 2. Konstytucji RP: naruszenie zasady zaufania obywateli do demokratycznego państwa prawa oraz z art. 30 (w zw. z art. 68) Konstytucji RP: o godnym dostępie do świadczeń medycznych.

2. Zbyt krótki (14-dniowy) vacatio legis przy proponowanych, tak poważnych, zmianach jest rzeczą niedopuszczalną z punktu widzenia prawidłowej i rzetelnej legislacji. W tym przypadku, tak krótkiego vacatio legis nie uzasadniają żadne wyjątkowe okoliczności. Okres dostosowawczy przy wprowadzaniu nowych przepisów powinien uwzględniać ich treść i charakter oraz umożliwić zainteresowanym podmiotom dostosować swoje działania do nowych regulacji.

3. Negatywny wpływ na realizację strategicznych celów opisanych w „Planie na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju”. Proponowane regulacje mogą zniechęcić prywatne podmioty medyczne (nie tylko szpitale) do inwestowania na rzecz polskiego rynku ochrony zdrowia.

4. Zagrożenie pozbawieniem możliwości włączenia do sieci PSZ (podstawowe szpitalne zabezpieczenie świadczeń opieki zdrowotnej) prywatnych szpitali, a także małych placówek i tzw. szpitali jednodniowych. Największe szanse na ryczałtowe finansowanie będą miały funkcjonujące od lat, duże, wielospecjalistyczne szpitale publiczne. Stanowi to poważne zagrożenie dla małych szpitali powiatowych.

5. Propozycje nie gwarantują szpitalom niepublicznym traktowania na równi z sektorem publicznym, w budowanej przez resort zdrowia sieci szpitali. To zagraża istnieniu wielu prywatnych podmiotów świadczących opiekę specjalistyczną. Poza siecią mogą pozostać szpitale dysponujące nowoczesnym sprzętem i wysokowykwalifikowaną kadrą medyczną.

6. Błędem jest propozycja zastąpienia kryterium jakościowego wykonywania świadczeń medycznych kryterium czasowym. Na publiczne środki będą mogły liczyć tylko szpitale posiadające podpisane minimum dwuletnie kontrakty z NFZ zawarte przed 30 kwietnia 2015 r. Oznacza to, że wszyscy pozostali – co do zasady – zostają wykluczeni z sieci szpitali. Decyzje o ich włączeniu do sieci może podjąć dyrektor O/W NFZ za zgodą ministra zdrowia.

7. Arbitralne kompetencje decyzyjne dyrektorów O/W NFZ (nawet za zgodą ministra zdrowia) w zakresie kwalifikacji świadczeniodawców mogą powodować dowolną interpretację i ryzyko „uznaniowości” podejmowanej decyzji dotyczącej włączenia szpitala (lub nie) do PSZ.

8. Wprowadzenie odrębnej procedury kwalifikacji do systemu PSZ, do której nie będą stosowane ogólne zasady postępowania administracyjnego. Przy podejmowaniu takich decyzji powinien mieć zastosowanie Kodeks postępowania administracyjnego.

9. Wykluczenie stosowania przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego i ogólnikowe przepisy stwarzają zagrożenie przekroczenia transparentnego postępowania całej procedury kwalifikacyjnej szpitala do PSZ.

10. Zagrożenie planów inwestycyjnych prywatnych przedsiębiorców na polskim rynku ochrony zdrowia. Same publiczne środki, w tym jednostek samorządu terytorialnego, nie wystarczą na pokrycie wszystkich potrzeb inwestycyjnych w ochronie zdrowia.

11. Naruszenie standardów wymaganych przez UE i nie spełnianie kryteriów [Instrument Oceny Wniosków Inwestycyjnych w Służbie Zdrowia (IOWISZ), mapy zdrowotne, policy paper], na podstawie których Polska otrzymała z Unii Europejskiej 12 mld zł na inwestycje w ochronie zdrowia. Spowoduje to zagrożenie wstrzymania dotacji unijnych na inwestycje w ochronie zdrowia.

Ponadto BCC wskazuje na braki regulacyjne dotyczące:

1. Gwarancji ciągłości realizacji projektów dofinansowanych ze środków UE, w sytuacji nie wejścia szpitala do sieci albo zaliczenia go do niższego poziomu (grupy) PSZ.

2. Prawnego uregulowania sposobu sfinansowania zadłużenia szpitali publicznych włączonych do PSZ. Problem dotyczy wszystkich poziomów (grup) szpitali uprawnionych do włączenia do sieci PSZ.

3. Precyzyjnego określenia kryteriów włączenia szpitali do PSZ oraz mechanizmu finansowania i rozliczania świadczeń w ramach PSZ.

4. Oszacowania liczby szpitali, które nie zawrą umowy o udzielanie świadczeń zdrowotnych z publicznym płatnikiem ze względu na niespełnienie wymaganych kryteriów do PSZ.

Rekomendowane przez BCC rozwiązania:

1. W tworzeniu sieci szpitali i związanych z tym regulacji konieczny jest udział niezależnych ekspertów, wolnych od politycznych nacisków i wpływów grup interesu.

2. Regulacje dotyczące wprowadzenia sieci szpitali powinny stanowić zakres odrębnej ustawy, a nie być okazjonalnie włączone, w ramach nowelizacji, do korekty ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych.

3. Przeprowadzenie pilotażu funkcjonowania w praktyce proponowanych regulacji dotyczących PSZ w wybranych losowo (1-3) województwach oraz dokonanie analiz sytuacji demograficznej i epidemiologicznej na podstawie map regionalnych potrzeb zdrowotnych.

4. Przesunięcie opublikowania pierwszego wykazu podmiotów, które wejdą do systemu PSZ do czasu zakończenia pilotażu.

5. Przedstawienie wiarygodnej oceny skutków proponowanych regulacji, z uwzględnieniem sytuacji podmiotów, które nie wejdą do sieci oraz dla pozostałych interesariuszy systemu opieki zdrowotnej (POZ, AOS), na które oddziałują proponowane regulacje.

6. Sieć PSZ powinna być tworzona na podstawie aktualnych map potrzeb zdrowotnych z uwzględnieniem możliwości finansowych, a także planowanego wzrostu nakładów budżetowych na ochronę zdrowia.

7. Rozważenia wymaga możliwość tworzenia konsorcjów szpitalnych zawieranych dobrowolnie porozumień różnych typów szpitali celem spełnienia podstawowych kryteriów wejścia do sieci.
8. Kwalifikacje do PSZ powinny odbywać się w trybie konkursu ofert:

- przy precyzyjnym określeniu obiektywnych kryteriów upoważniających dyrektora oddziału wojewódzkiego NFZ przy podejmowaniu decyzji dotyczących kwalifikacji do PSZ oraz
- wprowadzeniu mechanizmu i kryteriów konkurencyjnego wyboru świadczeniodawcy prywatnego i publicznego; przede wszystkim z punktu widzenia gwarancji dostępu do świadczeń przez pacjenta i jakości świadczonych usług.

Reasumując:

1. Nowelizacja ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w zakresie dotyczącym sieci szpitali, w obecnym kształcie, nie jest popierana przez BCC.

2. Nie do zaakceptowania jest zapowiedź wprowadzenia odrębnej procedury kwalifikacji szpitali do PSZ i wykluczenie stosowania ogólnych zasad postępowania administracyjnego.

3. Nie budzi większych wątpliwości potrzeba wprowadzenia zmian w finansowaniu lecznictwa szpitalnego, jednakże radykalne odejście od płacenia za usługę na rzecz ryczałtu, a nie poprzedzone głębszymi analizami, wydaje się zbyt ryzykowne.

4. Nowe regulacje nie likwidują stanu niepewności dotyczącego przyszłych warunków finansowania świadczeń opieki zdrowotnej na poziomie szpitalnym i ambulatoryjnym.

5. Proponowane projektem wyodrębnienie sześciu poziomów (grup) szpitali nie sprzyja stworzeniu racjonalnego systemu szpitalnictwa, zgodnego z potrzebami ochrony zdrowia i strategicznie ważnych dla społeczeństwa. Świadczy o tym pominięcie szpitali rehabilitacyjnych w planach tworzenia sieci PSZ.

6. Rozważenia wymaga by na etapie prac parlamentarnych zostało przeprowadzone, zgodnie z art. 70a Regulaminu Sejmu RP, wysłuchanie publiczne i pogłębiona obywatelska dyskusja nad tym projektem.

Źrodło: BCC