Liczba osób z cukrzycą wzrosła czterokrotnie w latach 1980–2014. Żaden z leków dostępnych w leczeniu cukrzycy nie ogranicza insulinooporności – głównej przyczyny cukrzycy typu drugiego, której rozwojowi sprzyja otyłość. Jeden z finansowanych przez UE projektów odkrył nowe podejście, które może rozwiązać ten problem.
Liczba osób dorosłych chorych na cukrzycę na całym świecie wzrosła czterokrotnie – ze 108 milionów w 1980 r. do 422 milionów w 2014 r. Około 90% z tych osób ma cukrzycę typu 2 – główną przyczynę niewydolności nerek, utraty wzroku, uszkodzenia nerwów, amputacji, ataku serca i udaru. Szacuje się, że jedynie około 10% osób cierpiących na cukrzycę typu drugiego (T2D) udaje się żyć bez żadnych powikłań.
Obecnie T2D leczy się albo stymulując wytwarzanie insuliny w komórkach β trzustki (agonistach receptora GLP-1), albo blokując ponowny wychwyt glukozy w nerkach, dzięki czemu jest ona wydalana z moczem (inhibitory SGLT2). Gdy nacisk wywierany na komórki β staje się zbyt duży i nie są one w stanie wytwarzać więcej insuliny, takie leczenie zawodzi. Konieczne jest wdrożenie ostatniego etapu – zastrzyków z insuliny.
„Obecnie brakuje dopuszczonego do obrotu leku, który mógłby zwiększyć wychwytywanie glukozy w mięśniach (główne zadanie insuliny) lub ograniczyć układową insulinooporność, co zmniejszyłoby nacisk na komórki β. O304 radzi sobie z tym wszystkim”, opowiada koordynator projektu AMPK-DIAB, dr Thomas Edlund. O304 jest jednym ze związków serii O będących aktywatorami AMPK. Dr Edlund wyjaśnia, że ćwiczenia powodują spadek poziomów energii w komórkach. Aby przywrócić poziomy energii, aktywowany jest enzym AMPK.
Aktywacja AMPK zwiększa wychwyt glukozy i lipidów oraz stymuluje utlenianie tych składników odżywczych w celu wytworzenia energii, przy jednoczesnym zwiększeniu przepływu krwi w celu dostarczenia tych składników odżywczych do tkanek. Tak więc zdolność do aktywacji AMPK z wykorzystaniem małej cząsteczki przypominającej lek jest swoistym świętym Graalem: pozwoliłaby na opracowanie „pigułki ćwiczeń”.
„Zasadniczo właśnie to osiągnęliśmy”, stwierdza dr Edlund. „O304 symuluje wszystkie pozytywne efekty ćwiczeń w przypadku otyłości, T2D, otłuszczonej wątroby, układu krwionośnego oraz wielu innych funkcji fizjologicznych. Zwierzęta, które leczono O304, mogą przebiegać znacznie większe odległości niż zwierzęta w próbie kontrolnej”. O304 można zaprojektować tak, by leczyć otyłość i powiązane choroby oraz powikłania. Badacz wyjaśnia, że substancja jest bezpieczna i dobrze tolerowana zarówno przez zwierzęta, jak i ludzi.
Jako że O304 zwiększa wydatkowanie energii u zwierząt poprzez nowatorski, unikatowy mechanizm skutkujący utratą masy tłuszczowej przez zwierzę, które spożywa nawet więcej pokarmu, substancja ta niezwykle dobrze sprawdzi się w leczeniu światowej epidemii otyłości. Żaden inny lek na rynku nie jest w stanie zwiększyć wydatkowania energii.
Betagenon, szwedzka firma pracująca nad projektem AMPK-DIAB, ma nadzieję dotrzeć do obciążonej wysokim ryzykiem populacji pacjentów z T2D. „Główny problem T2D to niszczące powikłania, które w dużej mierze są spowodowane ograniczonym przepływem krwi w maleńkich naczyniach włosowatych. O304 znacząco zwiększa przepływ krwi, może więc pomóc w przypadku takich powikłań u otyłych pacjentów z cukrzycą typu drugiego”, wyjaśnia.
Badacze z powodzeniem ukończyli 28-dniową badawczą fazę IIa badania klinicznego z udziałem pacjentów cierpiących na cukrzycę typu drugiego przyjmujących metforminę. Obecnie przeprowadzają profilowanie produktu docelowego, z perspektywy komercyjnej, dla każdej choroby, w przypadku której zastosowanie O304 mogłoby okazać się skuteczne.
„Cukrzyca to epidemia, która zagraża gospodarkom wszystkich państw członkowskich UE. Nasz projekt proponuje rozwiązanie tego problemu poprzez zaoferowanie lekarzom i ich pacjentom nowego sposobu leczenia farmakologicznego. O304 wypełni lukę w wiedzy na poziomie całej UE. Do tej pory żadna firma nie była w stanie wstępnie zweryfikować wydajnego aktywatora AMPK w postaci małej cząsteczki.
Komentarze
[ z 0]