Złe nawyki żywieniowe, zbyt dużo alkoholu i papierosów oraz brak ruchu – to główne czynniki ryzyka zdrowotnego młodych Polaków, które mają przełożenie na ich stan zdrowia. Resort zdrowia chcąc to zmienić, postanowił zachęcić młodych ludzi do dbania o własne zdrowie, wykonywania badań profilaktycznych i wyrabiania pozytywnych nawyków. Temu służy kampania edukacyjna „Profilaktyka, człowieku!”. Akcja prowadzona jest głównie w internecie, a obok grona ekspertów, wspierają ją znani youtuberzy.
– Palenie papierosów to bardzo duży czynnik ryzyka, wpływający właściwie na większość chorób, z którymi się stykamy, takich jak nowotwory czy choroby układu krążenia. Spożywanie alkoholu to kolejny czynnik ryzyka, dlatego trzeba zwracać uwagę na swoje zdrowie. Więcej ruchu, więcej warzyw i owoców, mniej papierosów i alkoholu – to ważne przesłania kampanii – podkreśla w rozmowie z agencją informacyjną Newseria Biznes wiceminister zdrowia Piotr Gryza.
Główny Urząd Statystyczny opublikował w tym roku badanie, w którym sprawdził, jak często Polacy sięgają po używki. Wynika z niego, że 19 proc. codziennie pali papierosy albo inne wyroby tytoniowe, a 6 proc. robi to okazjonalnie. W sumie do palenia przyznaje się co czwarty dorosły Polak. Natomiast co trzeci kilka razy w miesiącu sięga po alkohol. 16 proc. przyznaje się do picia średnio raz w tygodniu.
Alkohol i papierosy są jedną z głównych przyczyn poważnych chorób, takich jak nowotwory, astma czy nadciśnienie tętnicze, na które cierpi ponad 10 mln Polaków. To schorzenia, które dotykają coraz młodsze osoby.
– Choroby układu krążenia u młodych ludzi to złożony problem. Są osoby, które wcale nie wiedzą, że są chore. Przy nadciśnieniu tętniczym czy podwyższonym stężeniu cholesterolu nie ma dolegliwości bólowych, ale ich konsekwencje są poważne. Nieprawidłowe działania rozpoczynają się właśnie w dzieciństwie czy w młodości. Jest sporo czynników ryzyka, których możemy unikać, takich jak palenie papierosów, nieprawidłowe odżywianie, otyłość czy brak aktywności ruchowej – mówi kardiolog dr hab. n. med. Tomasz Hryniewiecki, prof. nadzw. IK, dyrektor Instytutu Kardiologii im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego.
Dietetyk kliniczny Hanna Stolińska-Fiedorowicz podkreśla, że na stan zdrowia młodych ludzi duże przełożenie mają ich nawyki żywieniowe.
– Cały czas obserwujemy spadek spożycia warzyw wśród osób młodych, a z drugiej strony duże spożycie produktów wysokoprzetworzonych, gotowych dań, produktów typu fast food, słodkich napojów i słodyczy. Nasza młodzież po prostu tyje, bo w ciągu dnia sięga po różne przekąski, batonika, chipsa lub bułeczkę. Nie jest to regularne pięć posiłków dziennie – mówi Hanna Stolińska.
W przypadku młodych ludzi kluczowa jest profilaktyka nadwagi i otyłości, bo one pociągają za sobą inne schorzenia – cukrzycę, choroby układu krążenia, niektóre nowotwory, problemy z kośćmi i stawami czy depresję.
– Takie tendencje widać szczególnie u młodych mężczyzn koło 30 roku życia, którzy są bardzo aktywni fizycznie, natomiast źle się odżywiają. Oni nie są otyli, bo tkanka tłuszczowa nie odkłada się pod skórą, tylko na narządach wewnętrznych, co przekłada się na większe ryzyko chorób układu krążenia w przyszłości – zwraca uwagę Hanna Stolińska-Fiedorowicz.
Ważnym elementem profilaktyki są też rutynowe badania i wizyty u lekarza. Eksperci kampanii zwracają uwagę na to, że bardzo często młodzi ludzie po sporządzeniu bilansu zdrowia osiemnastolatka, przez okres 15–20 lat znikają z systemu opieki zdrowotnej, nie wykonują badań kontrolnych i nie odwiedzają lekarza medycyny rodzinnej. Pojawiają się dopiero wtedy, kiedy zaczynają chorować, często na schorzenia, którym można było zapobiec.
Ministerstwo Zdrowia, chcąc zmienić nawyki młodych osób oraz zachęcić ich do regularnych badań i dbałości o własne zdrowie, realizuje kampanię „Profilaktyka, człowieku”. Głównym elementem akcji edukacyjnej jest strona internetowa profilaktykaczłowieku.pl, która stanowi rzetelne źródło informacji na temat czynników ryzyka chorób układu krążenia i układu oddechowego oraz szeregu realizowanych obecnie programów profilaktycznych.
Uwagę młodych ludzi ma przykuć zaskakujący spot z udziałem coacha – człowieka w masce konia – oraz działania promocyjne w internecie realizowane we współpracy ze znanymi influencerami: Stuu, Trenuj z Krzychem, Matura to Bzdura, Blowkiem, Zuzanną Borucką, Kaiko, Marcinem Dubielem. Nad merytoryką kampanii czuwają eksperci. Patronat nad kampanią objęło Polskie Towarzystwo Kardiologiczne, Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce oraz Towarzystwo Internistów Polskich.
Komentarze
[ z 8]
Część problemów zdrowotnych młodych ludzi wiąże się z ich stylem życia i ryzykownymi zachowaniami, które często pojawiają się jako atrybut młodości. W tej perspektywie można wskazać kilka problemów typowych dla tej grupy wiekowej: alkohol, tytoń i konsumpcja narkotyków, a także zaburzenia odżywiania, siedzący tryb życia lub przemoc. Zarówno zdrowie fizyczne jak i psychiczne młodych ludzi pozostawia wiele do życzenia. W obliczu zmieniającego się świata, w którym coraz więcej czynności odbywa się za jednym kliknięciem, trudno spodziewać się poprawy,
Jak widać za wiele problemów zdrowotnych odpowiada zwykła wygoda. Ludzie tak bardzo przyzwyczaili się do środków transportu, że możliwość przemieszczania się o własnych siłach brana jest pod uwagę najczęściej jako konieczność, jako środek ostateczny. Poruszanie się o własnych siłach staje się uciążliwą koniecznością. Uznając aktywność człowieka, a w szczególności aktywność dziecka za nierozerwalną psychofizyczną jedność, można założyć, że brak chęci do aktywności jest spowodowany stylem życia, który jest sprzeczny z naturą ludzką. Brak jest bodźców, motywacji do tego, aby ruszać się, uprawiać sporty itp. Często decydujemy się zmienić tryb życia gdy zaczyna być za późno.
W Polsce, zwłaszcza ludzie młodzi okazują niewielkie zainteresowanie swoim zdrowiem, jego ochroną czy wzmacnianiem. Uznając, że zdrowie jest dobrem, to zdumiewa fakt beztroski i niedbałości o nie, bez względu na wiek czy płeć. Nad utrzymaniem dobrego stanu zdrowia należy pracować nieustannie, ponieważ zdrowie nie jest darem danym na całe życie. Regularna aktywność fizyczna jest jednym z ważniejszych składników zdrowego stylu życia. Pełni ona ważną rolę w podnoszeniu lub utrzymaniu odpowiedniego poziomu sprawności fizycznej. Kształtowana w wieku szkolnym sprawność jest dość trudna do utrzymania przez całe życie. Potrzeba aktywności młodzieży z punktu widzenia potrzeb biologicznych i zdrowotnych wydaje się oczywista. Wysokie umiejętności ruchowe są atrybutem koniecznym do istnienia i prawidłowego rozwoju organizmu. Rozwijając się i wkraczając w dorosłość ta potrzeba spada. Pojawiają się nowe obowiązki i brakuje czasu.
Aktywność fizyczna odgrywa w naszym życiu ogromną rolę, jednak tylko część z nas uprawia jakąś dyscyplinę sportu w sposób regularny. Większość z nas zapomina niestety, że tak zwany aktywny wypoczynek jest dla naszego organizmu korzystniejszy niż wypoczynek bierny. Każdy z nas jest w stanie znaleźć jakąś dyscyplinę sportu, którą lubi. Aktywny tryb życia niesie ze sobą szereg korzyści. Osoby w sposób systematyczny uprawiające sport są nie tylko szczuplejsze, lecz także, dzięki lepszemu dotlenieniu mózgu mają sprawniejszą pamięć i koncentrację. Szczególnie korzystny wpływ ma na nasze zdrowie ruch na świeżym powietrzu. Systematyczna aktywność fizyczna to najskuteczniejszy i najtańszy sposób na uniknięcie wielu schorzeń. Siedzący tryb życia wpływa w sposób niekorzystny nie tylko na nasze samopoczucie, ale przede wszystkim na naszą kondycję.
To jak obecnie wygląda życie dzieci i młodych ludzi w bardzo wielu przypadkach pozostawia sporo do życzenia. Coraz częściej słyszymy o przypadkach zgonów młodych ludzi np. na skutek zawałów czy udarów. Spowodowane są one często nieprawidłowym stylem życia. Ostatnio przytaczane były pewne dane związane z tym, że znacznie wzrasta liczba młodych zawałowców. Wszystko niestety sprowadza się do tego, jak wygląda nasz dzień. Codziennie wszystko robimy w biegu, bez przerw na spokojny posiłek, a czas na relaks i aktywność fizyczną jest ograniczony do minimum lub nie nie ma go wcale. Zdarza się również, że młode osoby mogą mieć zawał i kompletnie o tym nie wiedząc. Sugerują się tym, że są jeszcze za młodzi na tego typu sytuacje. Prowadzi to do znacznego osłabienia serca, które może nawet zakończyć się zgonem, jeżeli zawał nie został odpowiednio zdiagnozowany. To pokazuje, że zdrowie nie jest u nich stawiane na pierwszym miejscu. Coraz bardziej przesuwa się granicę jeżeli chodzi o próbowanie alkoholu, papierosów czy też narkotyków. Już nawet w podstawówkach dochodzi do sytuacji, że dzieci bardzo często spotykają się żeby imprezować. W okresie dojrzewania do około 20 roku życia trwa kształtowanie czołowych obszarów mózgu, które może być zakłócone właśnie spożywaniem alkoholu w tym czasie. To wiąże się z tym że, regularne picie alkoholu w młodym wieku może mieć też swoje odzwierciedlenie w przyszłości, nawet jeżeli go odstawimy. Badania pokazują, że młodzi mężczyźni spożywający alkohol mogą mieć wyższe ciśnienie krwi oraz wyższy poziom cholesterolu. Kobietom natomiast grozi podwyższenie stężenia cukru we krwi. W obu przypadkach jest to droga która prowadzi do chorób cywilizacyjnych. Kolejnym bardzo poważnym problemem są dopalacze. Z jednej strony ich sprzedaż znacznie spadła w porównaniu do poprzednich lat, z drugiej jednak cały czas na rynku pojawiają się specyfiki o niezwykle toksycznym działaniu, które mogą wywołać nieodwracalne zmiany w organizmie młodej osoby. W przypadku przedawkowania narkotyków, które są dosyć powszechne postępowanie w szpitalu jest już w jakiś sposób opracowane. W przypadku dopalaczy przebieg różnorodnych zmian w organizmie związanych z ich zażyciem jest nieprzewidywalny i to stanowi bardzo duży problem lekarzy, którzy mają problem z dobraniem odpowiedniej substancji, która zahamuje działanie mieszanki jaką zwykle są dopalacze. Bardzo często zdarza się również, że na opakowaniach nie jest podawany całkowity skład co jeszcze bardziej utrudnia całe leczenie. Dziwi mnie, że pomimo licznych kampanii młodzież cały czas decyduje się na ich używanie… Skutki ich spożywania są przecież znane większości osób, nie raz pokazywały się w różnego rodzaju mediach. Jak widzimy to wciąż za mało. Młodzież jest bardzo specyficzną grupą, do której dotrzeć jest niezwykle trudno. W tym wieku każdy doskonale wie co jest dla niego najlepsze, a różnego rodzaju wyzwania stają się coraz bardziej powszechne, aby zyskać popularność wśród znajomych i na portalach społecznościowych. Wprowadzanie takich akcji na szeroką skalę może w końcu przyniosą upragniony efekt. Według mnie bardzo dobrym krokiem było zaangażowanie do projektu youtuberów. Ich oglądalność jest bardzo ogromna. Niejednokrotnie są oni autorytetami wielu osób. Miejmy nadzieję, że ich przekaz pomoże zrozumieć młodzieży, że aby w przyszłości być zdrowym to już w młodości trzeba się o to zatroszczyć. Miejmy nadzieje, że sytuacja w Polsce w niedalekiej przyszłości się zmieni, a trend zdrowego życia na stałe u nas zagości.
Z uwagi na to jak wygląda obecny tryb życia większości Polaków jesteśmy w dużo większym stopniu narażeni na rozwój chorób cywilizacyjnych. Młodzi ludzie bardzo często nie dbają o swoje zdrowie ponieważ wadaje im się, że młode organizmy są w stanie się szybko regenerować, a chorowanie jest zarezerwowane dla osób mających więcej lat… Nic bardziej mylnego. Właśnie poprzez brak świadomości i takie podchodzenie do tematu profilaktyki zdrowotnej coraz większa liczba osób w coraz młodszym wieku zaczyna chorować na różne choroby, zarówno chodzi tutaj o nowotwory jak i choroby cywilizacyjne. Warto podkreślić również tak jak wspomniał użytkownik adam99 jeżeli chodzi o różnego rodzaju używki. Młodzi ludzi w większej ilości spożywają alkohol oraz palą papierosy, które są po prostu dużo łatwiej dostępne niż w przeszłości. Koniecznie trzeba wspomnieć również o dopalaczach, których działanie nie jest do końca poznane z uwagi na mieszankę różnego rodzaju substancji, które w błyskawicznym czasie są w stanie wyrządzić ogromne szkody w organizmie. Wiele osób jest permanentnie narażonych na stres. Jest to bardzo poważny problem, który może przyczynić się chociażby do rozwoju depresji. W dzisiejszych czasach jest to coraz częściej spotykany problem wśród naszego społeczeństwa. Rzeczą, którą trzeba jak najszybciej rozwiązać jest również to, że nie mamy wystarczającej ilości wolnego czasu. Ludzie coraz rzadziej pielęgnują swoje zainteresowania oraz hobby. Według mnie posiadanie pasji powinno być bardzo ważną częścią naszego życia. Dodatkowo nie mają czasu aby odpocząć, zrelaksować się oraz zapomnieć o problemach życia codziennego. Wydaje mi się, że bardzo ważne jest aby to zmienić. Cały czas odkładane jest na przyszłość, że na wszystko znajdzie się czas. Niestety nie zawsze się to udaje. Wydaje mi się, że bardzo ważne jest aby o takich sprawach myśleć na bieżąco. Często również zdarza się, że ludzie po prostu nie mają żadnej pasji ponieważ od zawsze albo bardzo długiego czasu żyją samymi obowiązkami. W dzisiejszych czasach form spędzania czasu czy rzeczy, które mogą stać się naszym zainteresowaniem lub hobby jest bardzo dużo. Wystarczy trochę rozejrzeć się w Internecie, czy po prostu podpytać znajomych. Poprzez to, że coraz mniej czasu ludzie poświęcają dla siebie, automatycznie coraz rzadziej uprawiają różnego rodzaju sporty. W związku z tym dochodzi u nich często do rozwoju nadwagi lub otyłości. Spowodowane jest to tak jak wspomniałam brakiem czasu na aktywność fizyczną, a także poważnymi błędami żywieniowymi. Obecnie liczy się tylko czas. Wielu z nas z uwagi na niewystarczającą ilość czasu na gotowanie sięga po produkty wysokoprzetworzone. Jak wiemy są one bardzo szkodliwe dla naszego zdrowia. Zawierają bardzo dużą liczbę szkodliwych substancji, które jedzone są regularnie mogą przyczynić się do rozwoju groźnych chorób. Chiałabym, jeszcze na chwilkę zatrzymać się przy tematyce stresu, ponieważ wydaje mi się, że należy go redukować na wszelkie możliwe sposoby, gdyż staje się on naszym wrogiem numer jeden w codziennym życiu. Cały czas prowadzi się różnego rodzaju badania, których celem jest określenie jaki wpływ na nasze życie ma stres oraz w jaki sposób można z nim walczyć. Jak się wielokrotnie okazało może on być bardzo destrukcyjny dla naszego zdrowia. Stres ma bardzo duży wpływ na przebieg raka piersi. Prawdopodobnie pod jego wpływem zwiększa się ryzyko powstania przerzutów, które w znacznym stopniu utrudniają leczenie. Warto zaznaczyć, że rak piersi jest jednym z częściej diagnozowanych nowotworów w naszym kraju. Polki nie badają się zbyt często, co zwiększa szanse na tworzenie się przerzutów, tym bardziej że stres to potęguje. Koło trochę zamyka się w sytuacji, gdy kobieta dowiaduje się, że jest chora na raka. Wydaje mi się, że taka diagnoza może być jedną z najbardziej stresujących sytuacji w całym życiu. Konieczna więc może wydawać się pomoc psychologa lub psychiatry, którzy zastosują odpowiednią terapię, której celem będzie redukcja stresu. Jak się również okazuje przewlekły stres może znacznie osłabiać pamięć oraz koncentrację co może w znacznym stopniu utrudniać pracę. Przeprowadzono jakiś czas temu badania, których celem było określenie wpływu stresu na rozwój chorób nowotworowych. Jak się okazało istnieje silny związek pomiędzy tymi dwiema rzeczami. Na skutek stresu zwiększa się ilość syntetyzowanej w naszym organizmie adrenaliny. Hormon ten nie jest obojętny dla komórek nowotworowych ponieważ stymuluje ich podziały. Dzieje się tak ponieważ adrenalina ma zdolność wiązania się z ADRB2 co przyczynia się do zwiększenia poziomu dehydrogenazy mleczanowej. Enzym ten daje zastrzyk energii tkance mięśniowej w sytuacjach stresowych. Produktem ubocznym takiej sytuacji jest mleczan. To właśnie dzięki temu związkowi komórki nowotworowe mogą znacznie szybciej się rozrastać.
Z uwagi na to jak wygląda obecny tryb życia większości Polaków jesteśmy w dużo większym stopniu narażeni na rozwój chorób cywilizacyjnych. Młodzi ludzie bardzo często nie dbają o swoje zdrowie ponieważ wadaje im się, że młode organizmy są w stanie się szybko regenerować, a chorowanie jest zarezerwowane dla osób mających więcej lat… Nic bardziej mylnego. Właśnie poprzez brak świadomości i takie podchodzenie do tematu profilaktyki zdrowotnej coraz większa liczba osób w coraz młodszym wieku zaczyna chorować na różne choroby, zarówno chodzi tutaj o nowotwory jak i choroby cywilizacyjne. Warto podkreślić również tak jak wspomniał użytkownik adam99 jeżeli chodzi o różnego rodzaju używki. Młodzi ludzi w większej ilości spożywają alkohol oraz palą papierosy, które są po prostu dużo łatwiej dostępne niż w przeszłości. Koniecznie trzeba wspomnieć również o dopalaczach, których działanie nie jest do końca poznane z uwagi na mieszankę różnego rodzaju substancji, które w błyskawicznym czasie są w stanie wyrządzić ogromne szkody w organizmie. Wiele osób jest permanentnie narażonych na stres. Jest to bardzo poważny problem, który może przyczynić się chociażby do rozwoju depresji. W dzisiejszych czasach jest to coraz częściej spotykany problem wśród naszego społeczeństwa. Rzeczą, którą trzeba jak najszybciej rozwiązać jest również to, że nie mamy wystarczającej ilości wolnego czasu. Ludzie coraz rzadziej pielęgnują swoje zainteresowania oraz hobby. Według mnie posiadanie pasji powinno być bardzo ważną częścią naszego życia. Dodatkowo nie mają czasu aby odpocząć, zrelaksować się oraz zapomnieć o problemach życia codziennego. Wydaje mi się, że bardzo ważne jest aby to zmienić. Cały czas odkładane jest na przyszłość, że na wszystko znajdzie się czas. Niestety nie zawsze się to udaje. Wydaje mi się, że bardzo ważne jest aby o takich sprawach myśleć na bieżąco. Często również zdarza się, że ludzie po prostu nie mają żadnej pasji ponieważ od zawsze albo bardzo długiego czasu żyją samymi obowiązkami. W dzisiejszych czasach form spędzania czasu czy rzeczy, które mogą stać się naszym zainteresowaniem lub hobby jest bardzo dużo. Wystarczy trochę rozejrzeć się w Internecie, czy po prostu podpytać znajomych. Poprzez to, że coraz mniej czasu ludzie poświęcają dla siebie, automatycznie coraz rzadziej uprawiają różnego rodzaju sporty. W związku z tym dochodzi u nich często do rozwoju nadwagi lub otyłości. Spowodowane jest to tak jak wspomniałam brakiem czasu na aktywność fizyczną, a także poważnymi błędami żywieniowymi. Obecnie liczy się tylko czas. Wielu z nas z uwagi na niewystarczającą ilość czasu na gotowanie sięga po produkty wysokoprzetworzone. Jak wiemy są one bardzo szkodliwe dla naszego zdrowia. Zawierają bardzo dużą liczbę szkodliwych substancji, które jedzone są regularnie mogą przyczynić się do rozwoju groźnych chorób. Chiałabym, jeszcze na chwilkę zatrzymać się przy tematyce stresu, ponieważ wydaje mi się, że należy go redukować na wszelkie możliwe sposoby, gdyż staje się on naszym wrogiem numer jeden w codziennym życiu. Cały czas prowadzi się różnego rodzaju badania, których celem jest określenie jaki wpływ na nasze życie ma stres oraz w jaki sposób można z nim walczyć. Jak się wielokrotnie okazało może on być bardzo destrukcyjny dla naszego zdrowia. Stres ma bardzo duży wpływ na przebieg raka piersi. Prawdopodobnie pod jego wpływem zwiększa się ryzyko powstania przerzutów, które w znacznym stopniu utrudniają leczenie. Warto zaznaczyć, że rak piersi jest jednym z częściej diagnozowanych nowotworów w naszym kraju. Polki nie badają się zbyt często, co zwiększa szanse na tworzenie się przerzutów, tym bardziej że stres to potęguje. Koło trochę zamyka się w sytuacji, gdy kobieta dowiaduje się, że jest chora na raka. Wydaje mi się, że taka diagnoza może być jedną z najbardziej stresujących sytuacji w całym życiu. Konieczna więc może wydawać się pomoc psychologa lub psychiatry, którzy zastosują odpowiednią terapię, której celem będzie redukcja stresu. Jak się również okazuje przewlekły stres może znacznie osłabiać pamięć oraz koncentrację co może w znacznym stopniu utrudniać pracę. Przeprowadzono jakiś czas temu badania, których celem było określenie wpływu stresu na rozwój chorób nowotworowych. Jak się okazało istnieje silny związek pomiędzy tymi dwiema rzeczami. Na skutek stresu zwiększa się ilość syntetyzowanej w naszym organizmie adrenaliny. Hormon ten nie jest obojętny dla komórek nowotworowych ponieważ stymuluje ich podziały. Dzieje się tak ponieważ adrenalina ma zdolność wiązania się z ADRB2 co przyczynia się do zwiększenia poziomu dehydrogenazy mleczanowej. Enzym ten daje zastrzyk energii tkance mięśniowej w sytuacjach stresowych. Produktem ubocznym takiej sytuacji jest mleczan. To właśnie dzięki temu związkowi komórki nowotworowe mogą znacznie szybciej się rozrastać.
Styl życia oraz składające się na niego zachowania zdrowotne kształtują się przez całe życie, poczynając od wczesnego dzieciństwa. Wśród zachowań zdrowotnych wyróżnia się zachowania prozdrowotne tzn. sprzyjające zdrowiu, do których należą: aktywność fizyczna, racjonalne odżywianie, dbanie o higienę osobistą, radzenie sobie ze stresem, właściwe kontakty międzyludzkie, zgłaszanie się na badania profilaktyczne oraz zachowania antyzdrowotne, tj. zagrażające zdrowiu (palenie papierosów, używanie alkoholu, środków psychogennych, przypadkowe kontakty płciowe). Podejmowanie ryzyka leży w naturze młodego człowieka. Młodzież potrzebuje eksperymentować, sprawdzać swoje możliwości, aby poznawać reguły rządzące życiem oraz uczyć się podejmowania decyzji. Skutki zachowań ryzykownych dla zdrowia ujawniają się dopiero po wielu latach. Ludzie młodzi nie zauważają więc bezpośredniego związku między swoim zachowaniem, a zdrowiem. Jest to grupa mało podatna na edukację zdrowotną i programy profilaktyczne, które umożliwiłyby im lepsze, zdrowsze, dorosłe życie. Zachowania zdrowotne dotyczą różnych zachowań związanych ze sferą zdrowia, czyli zachowań, które w świetle współczesnej wiedzy medycznej zwykle wywołują określone (pozytywne lub negatywne) skutki zdrowotne. Wszelkie zachowania zdrowotne ulegają modelowaniu przez całe życie, a tworzą się w dzieciństwie i młodości pod wpływem wiadomości i wzorów przekazywanych przez rodziców, szkołę, rówieśników, środki masowego przekazu i wszelkie służby medyczne. Do zachowań związanych głównie ze zdrowiem fizycznym należy dbałość o ciało i najbliższe otoczenie, aktywność fizyczna, racjonalne żywienie, hartowanie się, sen – odpowiedni czas jego trwania i jakość. Zachowania związane głównie ze zdrowiem psychospołecznym – to korzystanie i dawanie wsparcia społecznego, unikanie nadmiaru stresów i radzenie sobie z problemami i stresem. Z kolei zachowania prewencyjne to: samokontrola zdrowia i samobadanie, poddawanie się badaniom profilaktycznym, bezpieczne zachowania w życiu codziennym (zwłaszcza w ruchu drogowym, w pracy), bezpieczne zachowania w życiu seksualnym. Ważne jest również, aby młodzież nie podejmowała zachowań ryzykownych: palenia tytoniu, nadużywania alkoholu, leków niezaleconych przez lekarza, używania innych substancji psychoaktywnych. Najobszerniejszą listę zachowań bierze pod uwagę European Health and Behaviour Research Survey (Wardle i Steptote 1991). Prowadzenie prozdrowotnego stylu życia zakłada tu: niepalenie tytoniu, ograniczone spożywanie alkoholu, aktywność fizyczną, zdrową, zbalansowaną dietę (ze szczególnym uwzględnieniem właściwego śniadania i niejedzenia między posiłkami), bezpieczne zachowania seksualne, unikanie stresu i umiejętność jego rozładowania, umiarkowana ekspozycja na słońce, stosowanie się do zasad bezpieczeństwa ruchu drogowego, wreszcie wykonywanie okresowych badań profilaktycznych oraz samobadanie (samokontrola) ciała, na przykład piersi u kobiet Żywienie, tj. właściwy dobór potraw pod względem ich składników, sposobu przygotowania do spożycia, ilości, liczby i rozłożenia posiłków w czasie, mają ogromny wpływ na wzrost i rozwój człowieka. Żywienie musi być właściwie dostosowane do każdego stadium życia. Niewłaściwe odżywianie stanowi bezpośrednią przyczynę bądź czynnik ryzyka wielu schorzeń. Szacuje się, że istnieje ok. 30-50 jednostek chorobowych, bądź odchyleń od zdrowia, występujących często w populacji, których przyczyną jest niezadowalająca jakość żywności i sposób odżywiania. Należy podkreślić, że konsekwencje tych zaburzeń są szczególnie niebezpieczne u młodzieży w okresie adolescencji. Z jednej strony przyczyną tych zaburzeń może być nieprawidłowe spostrzeganie samego siebie, a w związku z tym „nienaturalne” potrzeby nadmiernie ograniczonego jedzenia – anoreksja, czy też objadania się – bulimia. Z drugiej obserwuje się natłok reklam niezdrowej żywności, a nawet szkodliwej dla młodych organizmów, łatwy do niej dostęp i „kuszenie” na różne sposoby przez producentów i handlowców. Polskie zwyczaje żywieniowe często odbiegają od ideału i światowych zaleceń prawidłowego żywienia, pozwalających na zdrowe i długie życie. Błędy żywieniowe w naszym kraju są powszechnie znane i powszechnie lekceważone. Jednym z nich jest niespożywanie śniadania, które uważa się za najważniejszy posiłek. Po śnie nocnym stężenie glukozy we krwi jest niskie. Upośledza to funkcję komórek, szczególnie mózgu, dla którego glukoza jest jedynym źródłem energii. Wpływa to niekorzystnie na procesy poznawcze, zwłaszcza szybkość przypominania. Dojrzewanie to drugi (po niemowlęcym) okres krytyczny występowania otyłości. Badania wskazują ponadto, że 70-80% młodzieży z otyłością stwierdzoną w okresie dojrzewania stanie się otyłymi dorosłymi. Otyłość możemy rozpatrywać jako niespecyficzne zaburzenia łaknienia, a równocześnie ujmować jako jedno z najpoważniejszych następstw utraty kontroli nad procesem odżywiania. Niestety niektóre szkoły nie sprzyjają „gubieniu zbędnych kilogramów”, nie ma przedmiotów, na których dzieci systematycznie zdobywałyby wiedzę na temat zasad zdrowego żywienia i uczyły się dokonywać mądrych wyborów życiowych. Większość sklepików szkolnych serwuje „śmieciowe jedzenie”: chipsy, batoniki, kolorowe napoje, drożdżówki, pączki. Słodycze – „puste kalorie” – nie mają żadnych składników odżywczych, a sprzyjają powstaniu próchnicy zębów, otyłości, braku apetytu na inne wartościowe pokarmy. Nieprawidłowe żywienie może prowadzić do licznych, poważnych następstw w przyszłości takich, jak np. cukrzyca, miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, choroby serca, a także otyłość, którą w ostatnim dwudziestoleciu w różnych regionach Polski ocenia się na 2,5-12% populacji wieku rozwojowego. Nadwaga rozpoznana u coraz młodszych dzieci stała się obecnie problemem ogólnoświatowym. Badania WHOMONICA wskazują na narastający problem otyłości na świecie. Łatwy dostęp do stosunkowo taniej żywności, wszechobecna reklama przy równocześnie niekorzystnych dla aktywności ruchowej zmianach trybu życia (Internet, telefony komórkowe) powodują, że ilość przyjmowanej z pożywieniem energii znacznie przewyższa jej wydatkowanie. Prowadzi to do wystąpienia otyłości ze wszystkimi tego konsekwencjami, również w aspekcie szeroko pojętego samopoczucia. Z drugiej strony, lansowana przez massmedia „westernalizacja” – czyli przyjmowanie zachodnich wzorców bardzo szczupłej sylwetki ciała jako atrakcyjnej – powoduje, że wielu młodych ludzi, chcąc dorównać modelkom, stosuje bardzo restrykcyjne diety, które z czasem, zwłaszcza przy pewnych predyspozycjach psychicznych, przerodzić się mogą w jadłowstręt psychiczny. Uzyskanie określonej masy ciała (związane u dziewcząt z odkładaniem tkanki tłuszczowej) jest elementem niezbędnym do prawidłowego przebiegu dojrzewania biologicznego. Jeśli w wyniku diety nie rozwiną się w pełni symptomy zaburzenia, to niedobory pokarmowe upośledzić mogą naturalny przebieg tego procesu. Aktywność fizyczna i spędzanie czasu wolnego w połączeniu ze zdrowym żywieniem jest jednym z podstawowych elementów zdrowego stylu życia. Stymuluje rozwój fizyczny, motoryczny, psychospołeczny dzieci i młodzieży. We współczesnym świecie niezwykle szybkiemu tempu życia towarzyszy wyeliminowanie z niego wysiłku fizycznego i zmniejszenie aktywności fizycznej.Istniejewieleprzyczynniskiegopoziomuaktywnościfizycznej ludzi. U młodzieży jedną z nich jest rozwój nowych technologii informacyjnych i komunikacyjnych, z wykorzystaniem komputerów i Internetu. Są one atrakcyjne dla młodych ludzi i konkurencyjne w stosunku do aktywności fizycznej. Dlatego często czas wolny jest spędzany dość często w sposób bierny przed telewizorem lub przy komputerze. Telewizja ma najwięcej odbiorców w każdym wieku. Często zabiera czas na sen, zabawy z rówieśnikami, zajęcia hobbystyczne, sportowe, naukę, spacer, czy zabawy ruchowe na świeżym powietrzu. Wydaje się, że mija czas gier i zabaw podwórkowych, wypraw, wycieczek, itp. To także wycofywanie się z relacji, kontaktów i więzi z innymi ludźmi, wchodzenie w świat wirtualny, nierealny, w którym można zmieniać wszystko. Jest to niekorzystne zarówno dlatego, że w młodym pokoleniu nie wytwarza się nawyk aktywnego wypoczynku, ale wpływa także na stan zdrowia. Ruch – aktywność fizyczna, jest ściśle związany z sprawnością organizmu i z jego zdrowiem. To zagadnienie podejmują liczne doniesienia mówiące o braku ruchu jako o przyczynie pewnych chorób: zaburzeń naczyniowych, nadciśnienia tętniczego, nadwagi. Mówi się nawet o spadku odporności immunologicznej organizmu przy braku aktywności fizycznej, co prowadzi do dalszych zmian w organizmie, np. zwyrodnieniowych, przeciążeniowych, zaburzeń funkcjonowania trzustki i układu wewnątrzwydzielniczego. Brak ruchu to także zmiany w układzie oddechowym i krążeniowym, w samym narządzie ruchu, ogólnym osłabieniu mięśni, upośledzeniu koordynacji nerwowo-mięśniowej. Podkreślając wartość aktywności fizycznej ważne jest także zdawanie sobie sprawy ze szkodliwych oddziaływań nadmiernego wysiłku fizycznego. Dotyczy to szczególnie chłopców, wśród których ideałem męskości jest lansowane przez masmedia harmonijnie zbudowane i umięśnione ciało. Młodzi ludzie są z natury niecierpliwi i nastawieni na szybkie efekty, ćwiczą bardzo intensywnie, np. na siłowni. Aby spotęgować efekty, zaczynają przyjmować odżywki powodujące przyrost mięśni. Środki te są groźne i mają odległe skutki uboczne, np. niski wzrost, nadciśnienie tętnicze, niepłodność. dobrostanie fizycznym i psychicznym. Gdy pojawiają się silne emocje lub reakcja stresowa, zaburzeniu ulega biochemiczna równowaga wewnątrzustrojowa, czego efektem jest wpływ hormonów na funkcjonowanie poszczególnych narządów. Stres to „stan wzmożonego napięcia nerwowego, będący reakcją na działanie negatywnych bodźców fizycznych i psychicznych, mogący wywołać ogólną mobilizację sił organizmu lub przy dłuższym trwaniu – doprowadzić do zaburzeń czynnościowych, a nawet chorób”. Dzieci i młodzież powinny być konfrontowane z sytuacjami trudnymi, ale jest ich często zbyt wiele. Coraz większe wyzwania, bardziej wymagający program, więcej zajęć, rozmaite treści nowych umiejętności, nadmiar możliwości i trudności z wyborem to niektóre cechy dzieciństwa na początku XXI wieku. Szkoła, i nawet dom rodzinny, często poddają się tej presji lub dodatkowo podnoszą poprzeczkę wymagań. Zdaniem wielu współczesnych pedagogów szkoła jest jedną z głównych przyczyn nadmiernego stresu u młodzieży. Z badań wynika, że młodzi ludzie podejmują zachowanie dysfunkcyjne najczęściej czyniąc to pod wpływem trzech czynników: stresu, braku umiejętności życiowych oraz negatywnej presji rówieśniczej. Najpoważniejsze problemy zdrowotne, jakie mogą występować u młodego człowieka, obejmują: lęk, nieumiejętność radzenia sobie ze stresem, depresję, wyobcowanie, anoreksję lub bulimię, zaburzenia seksualności i osobowości, zaburzenia więzi społecznych, nadużywanie substancji uzależniających, nieprzystosowanie społeczne. Czasem ich natężenie jest tak silne, że mogą prowadzić do przestępstw i samobójstw. Udane wejście w dorosłe życie jest nie tylko rezultatem dokonania dobrych wyborów przez młodego człowieka, ale także pozytywnego wpływu rodziny. Dzieci, pozbawione więzi uczuciowych ze swoimi rodzicami, przejawiają zachowania, które nie są społecznie akceptowane. ( publikacja autorstwa p. Danuty Ponczyk i Iwony Olszowy).