Według badań przeprowadzonych przez naukowców z Washington University School pewna forma białka związana z chorobą Alzheimera występująca w płynie otaczającym mózg i rdzeń kręgowy wskazuje, na jakim etapie choroby znajduje się dana osoba. Uważa się, że splątki białka tau są toksyczne dla neuronów, a ich rozprzestrzenianie się w mózgu przyczynia się do śmierć tkanki mózgowej i pogorszenie funkcji poznawczych. Wspomniane splątki pojawiają się, gdy wczesne, bezobjawowe stadium choroby Alzheimera przechodzi w fazę objawową.

Odkrycie tak zwanego MTBR tau w płynie mózgowo-rdzeniowym może pomóc w diagnozowaniu pacjentów na najwcześniejszych etapach choroby Alzheimera , zanim pojawią się objawy lub gdy ich objawy są łagodne, ale trudno jest postawić prawidłową diagnozę. Może to również przyspieszyć działania, których celem jest znalezienie skutecznej terapii w przypadku tej wyniszczającej choroby, zapewniając stosunkowo prosty sposób oceny, czy terapia eksperymentalna spowalnia, czy zatrzymuje rozprzestrzenianie się toksycznych splątków.

„Ten płynny biomarker MTBR tau ocenia poziom tau, który tworzy sploty i może potwierdzić stadium choroby Alzheimera, wskazując, jaki stopień zmian patologicznych występuje w mózgach pacjentów z chorobą Alzheimera” . „Gdybyśmy mogli to przełożyć na warunki kliniczne, mielibyśmy sposób, aby dowiedzieć się, czy objawy danej osoby są spowodowane patologią tau w chorobie Alzheimera i na jakim etapie jest choroba, bez konieczności wykonywania skanowania mózgu. Te informacje są nieocenione w informowaniu o opiece nad pacjentami, a w przyszłości przy podejmowaniu decyzji dotyczących leczenia.” - powiedział starszy autor Randall J. Bateman oraz Joanne Knight.

Choroba Alzheimera zaczyna się, gdy białko występujące w mózgu, zwane amyloidem zaczyna tworzyć złogi w mózgu. Podczas tego etapu, który może trwać dwie dekady lub dłużej ludzie nie wykazują oznak pogorszenia funkcji poznawczych. Jednak wkrótce po tym, jak splątki tau zaczynają się rozprzestrzeniać w neuronach, zaczyna pojawiać się dezorientacja i utrata pamięci, a skany mózgu wskazują na progresję atrofii tkanki mózgowej.

Splątki tau można wykryć za pomocą skanów mózgu metodą pozytonowej tomografii emisyjnej (PET), ale skany mózgu są czasochłonne, drogie i nie wszędzie jest możliwość ich wykonania. Bateman i współpracownicy opracowują diagnostyczne testy krwi, które można wykorzystać w przypadku choroby Alzheimera na podstawie amyloidu lub innej formy tau, ale żaden test nie jest w stanie określić ilości splątków tau na poszczególnych etapach choroby.

MTBR tau jest nierozpuszczalnym fragmentem białka tau i głównym składnikiem splotów tau. Bateman i dr Kanta Horie zdali sobie sprawę, że określone formy MTBR tau występują w większej ilości w mózgach osób z chorobą Alzheimera. Poprzedni badacze stosujący przeciwciała przeciwko tau nie zdołali wykryć MTBR tau w płynie mózgowo-rdzeniowym, ale Horie i współpracownicy opracowali nową metodę opartą na użyciu związków chemicznych do oczyszczania tau z roztworu.

Za pomocą tej techniki Horie, Bateman i współpracownicy przeanalizowali płyn mózgowo-rdzeniowy 100 osób w wieku 70 lat. Trzydziestu nie miało zaburzeń poznawczych ani objawów choroby Alzheimera, 58 miało blaszki amyloidowe, ale bez objawów poznawczych lub z łagodną lub umiarkowaną demencją Alzheimera, a 12 miało upośledzenie funkcji poznawczych spowodowane innymi schorzeniami. Naukowcy odkryli, że poziomy określonej formy MTBR tau 243 w płynie mózgowo-rdzeniowym były podwyższone u osób z chorobą Alzheimera i wzrastały, im bardziej zaawansowane były zaburzenia poznawcze i demencja.

Naukowcy zweryfikowali swoje wyniki, obserwując 28 członków grupy przez dwa do dziewięciu lat. Na początku badania połowa uczestników miała już zdiagnozowanego Alzheimera. Z biegiem czasu poziomy MTBR tau 243 znacząco wzrosły w grupie z chorobą Alzheimera, wraz z pogorszeniem wyników testów funkcji poznawczych.

Złotym standardem pomiaru tau w żywym mózgu jest skan mózgu metodą tau-PET. Ilość tau widoczna w skanie mózgu koreluje z zaburzeniami poznawczymi. Aby zobaczyć, jak ich technika odpowiada złotemu standardowi naukowcy porównali ilość tau widoczną w skanach mózgu 35 osób (20 z chorobą Alzheimera i 15 zdrowych osób) z poziomami MTBR tau 243 w płynie mózgowo-rdzeniowym. Poziomy MTBR tau 243 były silnie skorelowane z ilością tau zidentyfikowaną w skanie mózgu, co sugeruje, że ich technika była w stanie zmierzyć, ile tau zgromadziło się w mózgu.

„W tej chwili nie ma biomarkera, który bezpośrednio odzwierciedlałby patologię tau mózgu na podstawie badań płynu mózgowo-rdzeniowego lub krwi. Odkryliśmy, że nowa forma tau, MTBR tau 243, stale wzrasta wraz z postępem patologii w tkance mózgowej. Może to być dla nas sposób nie tylko na zdiagnozowanie choroby Alzheimera, ale także na określenie, na jakim etapie choroby znajduje się pacjent. Odkryliśmy pewne specyficzne formy tau MTBR w przestrzeni między neuronami w mózgu, co sugeruje, że mogą brać one udział w rozprzestrzenianiu się splątków tau z jednego neuronu do drugiego. Odkrycie to otwiera nowe możliwości dla nowatorskich leków na chorobę Alzheimera w oparciu o celowanie w MTBR tau w celu powstrzymania rozprzestrzeniania się splątków.” - powiedziała Horie.

Źródło: medicalxpress.com