Aż 600 tys. osób w Polsce zmaga się z chorobami otępiennymi, w tym chorobą Alzheimera. Niebawem może być ich nawet dwukrotnie więcej. Dlatego samorząd Mazowsza uruchomił pierwszą w Polsce sieć dziennych domów pobytu dla takich osób. Obok nich pilotażowo powstają domy opieki medycznej.

Statystyki są mało optymistyczne. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w 2030 r. na świecie będzie 65 mln chorych na alzheimera, a w 2050 r. – aż 115 mln. W Polsce obecnie żyje ok. 600 tys. osób z chorobami otępiennymi, które dotykają przede wszystkim ludzi starszych. Do tego dochodzi spory procent osób bez postawionej diagnozy. To ogromna liczba, a trzeba pamiętać, że choroba ma wpływ przynajmniej na tyle samo osób, które pełnią funkcję opiekunów chorych.

Jak mówi członkini zarządu województwa Anna Brzezińska, samorząd województwa mazowieckiego dostrzega ten problem społeczny i działa wielotorowo. – Zapewniamy chorym odpowiednie zajęcia i terapie dostosowane do indywidualnych potrzeb i możliwości, a opiekunom – czas na pracę zawodową i odpoczynek. Co ważne, duża część domów dziennej opieki działa w gminach wiejskich i miejsko-wiejskich, w których samorządów lokalnych na ogół nie stać na tworzenie tego typu placówek.

Do tej pory nie znaleziono lekarstwa, dzięki któremu możliwe byłoby wyleczenie z choroby Alzheimera. Jednak jej rozwój można opóźnić. Kluczem do tego jest wczesne wykrycie choroby i rozpoczęcie działań, które złagodzą jej objawy. Do tego są jednak potrzebne systemowe rozwiązania, a Raport Najwyższej Izby Kontroli z 2017 r. ujawnił, że w Polsce takich rozwiązań brakuje. Odpowiedzią samorządu Mazowsza na ten problem jest uruchomienie sieci – dziennych domów pobytu i domów opieki medycznej.

W tym roku powstały 3 nowe DDP-y

Pierwsze domy w ramach sieci dziennych domów pobytu zaczęły powstawać w 2020 r. Powstawały i do tej pory funkcjonują dzięki dofinansowaniu z samorządu województwa mazowieckiego – łącznie jest to już kwota bliska 58,5 mln zł. Ważne jest to, że dofinansowanie z samorządu województwa mazowieckiego pokrywa większość kosztów funkcjonowania tych placówek, a dzięki temu opłata za pobyt w nich nie jest wysoka i oscyluje w granicach 550-800 zł miesięcznie.

– Ogromną zmianą dla całych rodzin jest wsparcie psychologiczne opiekunów chorych osób. Mają możliwość zrozumieć zjawisko, jakim podlega ich bliski, a jednocześnie uczą się korzystania z chwili wytchnienia, którą otrzymują, gdy osoba chora jest na zajęciach. Tak powinny być zorganizowane lokalne usługi społeczne, czyli jednocześnie rozwiązywać kilka problemów. Zostało to docenione przez ekspertów z Uniwersytetu Jagiellońskiego w dotychczasowych monitoringach. Prezentowaliśmy też DDP-y jako modelowy przykład deinstytucjonalizacji na jednym z europejskich seminariów w Barcelonie – zaznacza Aleksander Kornatowski, dyrektor Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej.

W tym roku do sieci dołączyły 3 nowe placówki (w sumie jest ich już 15) – od maja działa Dzienny Dom Pobytu „Obok Lasu" w Grębiszewie koło Mińska Mazowieckiego prowadzony przez Fundację „Opieka Plus, w lipcu pracę rozpocznie Stowarzyszenie „Dla Przyszłości Sierpca” i Powiatu Sierpeckiego, a w sierpniu – Dzienny Dom Pobytu Oddział Rejonowy Polskiego Czerwonego Krzyża w Ciechanowie.

W sieci są też:

  • „Z Alzheimerem na co dzień – Drewnicka Przystań” i „Z Alzheimerem na co dzień – Drewnicki Azyl” – dwie placówki w Ząbkach pod Warszawą (pow. wołomiński) prowadzone przez Fundację Zdrowie w Głowie,
  • Dzienny Dom Pobytuw Serocku (pow. legionowski) prowadzony przez Towarzystwo Przyjaciół Dzieci,
  • Dom Dziennego Pobytu „Jesteśmy razem” wZalesiu Górnym (pow. piaseczyński) prowadzony przez Fundację „Terapeuci Dla Rodziny”,
  • Dzienny Dom Pobytuw Ostrołęce prowadzony przez Spółdzielnię Socjalną „Validus”,
  • Dzienny Dom Pobytu „Radosna Przystań” w Radomiu prowadzony przez Stowarzyszenie Na Rzecz Wspierania Rodzin „Nowe Perspektywy”,
  • Dom Dziennego Pobytu „Leśny Zakątek” wKlukówku (gm. Świercze, pow. pułtuski) prowadzony przez Fundację Gwiazdka,
  • Dzienny Dom Pobytu wKuznocinie (pow. sochaczewski) prowadzony przez Fundację Pomocy Osobom z Chorobą Alzheimera,
  • Dzienny Dom Pobytu w Siedlcach prowadzony przez Siedleckie Stowarzyszenie Pomocy Osobom z Chorobą Alzheimera,
  • PłockieCentrum Alzheimera prowadzone przez Płockie Stowarzyszenie Pomocy Osobom z Chorobą Alzheimera,
  • Dzienny Dom Pobytu – „Przystań” wMyśliborzycach (pow. płocki) prowadzony przez Fundację „Mocni Mocą Nadziei”,
  • Aktywny Senior 5Gw Sierpcu prowadzony przez VICTORIĘ Mazowiecką Inicjatywę Społeczną.

Placówki działają na ogół przez 5 dni w tygodniu, od poniedziałku do piątku, przez osiem godzin dziennie (od rana do godzin popołudniowych). Podopieczni mogą liczyć m.in. na terapię zajęciową, treningi umiejętności społecznych, treningi umiejętności codziennych, rehabilitację, terapię ruchem – gimnastykę korekcyjno-kompensacyjną, muzykoterapię, a także pomoc logopedy, dietetyka czy psychologa. Są też organizowane zajęcia kulinarne, zajęcia komputerowe, masaże relaksacyjne czy grill w ogródku i występy artystyczne.

– Nowoczesne standardy postępowania w chorobach otępiennych, wobec których leczenie biologiczne, czyli farmakoterapia, ma znacznie ograniczoną skuteczność, zakładają właśnie stosowanie różnorodnych oddziaływań terapeutycznych. Mają one na celu podniesienie jakości życia pacjentów, spowolnienie postępu choroby oraz przeciwdziałanie powikłaniom choroby, takim jak poczucie samotności, depresja, czy destabilizacja stanu somatycznego, a także wspieranie rodzin chorych. Kilkuletnie doświadczenie pracy tych ośrodków przekonało nas do ich skuteczności. Nasi podopieczni chorują, ale wyraźnie łagodniej, odzyskują radość życia, nadzieję, zyskują wsparcie profesjonalistów i grupy. Dzienne domy pobytu oraz domy opieki medycznej stwarzają pracownikom ochrony zdrowia, wspaniałą możliwość zaoferowania naszym pacjentom opieki na najlepszym, światowym poziomie, takiej, jaką oferują wysokorozwinięte kraje zachodnie. Ze względu jednak na rosnące zapotrzebowanie oraz z tego powodu, że jest to opieka długoterminowa, potrzebny jest dalszy rozwój sieci tych placówek – podkreśla Andrzej Skrzypek, prezes fundacji Zdrowie w Głowie i dyrektor ds. lecznictwa w Mazowieckim Szpitalu Wojewódzkim Drewnica Sp. z o.o.

Na wsparcie mogą liczyć również członkowie rodzin. Osobom sprawującym faktyczną opiekę nad chorymi są zapewnione m.in. poradnictwo psychologiczne, edukacja na temat metod radzenia sobie ze stresem, w tym np. nauka metod relaksacyjnych, opieka wytchnieniowa czy organizacja samopomocowych grup wsparcia.

Szczegółowe informacje dotyczące dziennych domów pobytu można znaleźć na stronie Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej.

Są też DOM-y

Dzięki wsparciu samorządu województwa mazowieckiego powstaje w naszym regionie – na razie w ramach pilotażu – jeszcze jedna tego typu sieć. To tzw. domy opieki medycznej, które też są domami dziennego pobytu adresowanymi do osób z chorobami otępiennymi. W 2023 r. rozpoczęło działalność 14 DOM-ów, a ze świadczeń w ramach programu skorzystało 416 uczestników i 136 opiekunów. W marcu i maju 2024 r. dołączyło kolejnych 5 placówek, a w czerwcu – 2.

W programie mogą wziąć udział osoby z postawioną diagnozą choroby/zespołu otępiennego w fazie łagodnej i średnio zaawansowanej oraz wymagające opieki dziennej, dla minimum 16 osób. DOM-y działają przez cały rok we wszystkie dni robocze, co najmniej 9 godzin dziennie w sposób ciągły. Uczestnicy mają przez ten czas zapewnione konsultacje psychologiczne, zajęcia terapeutyczne czy kulinarne, treningi: funkcji poznawczych, umiejętności codziennych, terapię zajęciową i reminiscencyjną, arteterapię, biblioterapię, a także zajęcia logopedyczne czy z edukacji zdrowotnej. Uczestnicy i ich bliscy mogą też skorzystać z konsultacji dietetycznych i konsultacji z pracownikiem socjalnym. Świadczenia w ramach DOM udzielane są nieodpłatnie.

Na realizację tego programu w latach 2023–2025 władze regionu przeznaczyły ponad 45 mln zł. W 2023 r. na realizację programu przeznaczono 8 150 760 zł, na 2024 r. – 18 047 028 zł, na 2025 r. – 19 800 584 zł. Docelowo na Mazowszu będzie działać 21 DOM-ów.

Obecnie program realizują placówki:

  1. Samodzielny Publiczny Zakład Lecznictwa Otwartego Warszawa–Wawer – miejsce realizacji: SZPZLO Warszawa Wawer, Przychodnia nr 3, ul. Żegańska 13, Warszawa,
  2. Centrum Medyczne Józefów Sp. z o.o. – miejsce realizacji: ul. Olsztyńska 2, Mińsk Mazowiecki,
  3. Samodzielny Zespół Publicznych Zakładów Psychiatrycznej Opieki Zdrowotnej w Warszawie – miejsce realizacji: Dolna 42 oraz ul. Puławska 87, Warszawa,
  4. Samodzielny Zespół Publicznych Zakładów Lecznictwa Otwartego Warszawa–Ochota – miejsce realizacji: Przychodnia Rejonowo-Specjalistyczna, ul. Sosnkowskiego 18, Warszawa,
  5. Fundacja Zdrowie w Głowie – miejsce realizacji: Mazowiecki Szpital Wojewódzki Drewnica Sp. z o.o. w Ząbkach, ul. Rychlińskiego 1, Ząbki,
  6. Fundacja Świętych Joachima i Anny – miejsce realizacji: ul. Cypriana Kamila Norwida 6, Strachówka,
  7. Centrum Medyczne Józefów Sp. z o.o. – miejsce realizacji: ul. ul. Armii Krajowej 5/21, Józefów,
  8. KCU Sp. z o.o. – miejsce realizacji: ul. Poznańska 8, Błonie,
  9. Samodzielny Publiczny Gminny Zakład Opieki Zdrowotnej w Nadarzynie – miejsce realizacji: Kostowiec, ul. Matki Dymman 9, Młochów,
  10. Barbara Kaczmarek Indywidualna praktyka pielęgniarska – miejsce realizacji: ul. Energetyczna 11, Piaseczno,
  11. Barbara Kaczmarek Indywidualna praktyka pielęgniarska – miejsce realizacji: ul. Spacerowa 1c, Milanówek,
  12. DOM-MED Dominika Sutnik – miejsce realizacji: ul. Królewiecka 1E, 06-300 Przasnysz,
  13. VIS Senior Sp. z o. o. – miejsce realizacji: ul. Kościuszki 82, Sadowne,
  14. Centrum Medyczno-Diagnostyczne Sp. z o.o. – miejsce realizacji: ul. Kleeberga 2, Siedlce,
  15. Ośrodek Medycyny Pracy Sp. z o.o. – miejsce realizacji: Oleśnica 132, gmina Wodynie, Wodynie,
  16. DOM-MED. – miejsce realizacji: ul. gen. I. Prądzyńskiego 4 lok. 2/30, Ostrołęka,
  17. Ośrodek Pomocy Zdrowiu Sp. z o.o. – miejsce realizacji: ul. 11 Listopada, Przesmyki.
  18. Palium Sp. z o.o. – miejsce realizacji: Stara Wrona 19, Joniec,
  19. Stowarzyszenie na rzecz wspierania rodzin „Nowe Perspektywy” – miejsce realizacji: ul. Lubońskiego 2, Radom.

Ponadto na początku czerwca do grona realizatorów programu dołączyły dwie warszawskie placówki:

  • Samodzielny Zespół Publicznych Zakładów Lecznictwa Otwartego Warszawa – Praga Południe – miejsce realizacji: ul. gen. Abrahama 16, Warszawa,
  • Samodzielny Zespół Publicznych Zakładów Lecznictwa Otwartego Warszawa Białołęka-Targówek – miejsce realizacji: ul. Remiszewska 14, Warszawa.

Szczegółowe informacje o domach opieki medycznej dostępne są w serwisie internetowym Zdrowe Mazowsze.

Źródło: Biuro Prasowe Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego
choroby otępienne