Zespół badawczy z Massachusetts General Hospital (MGH) znalazł zaskakujące rozwiązanie wciąż występującego problemu klinicznego - gojenia się ran przewlekłych. W swoim raporcie opublikowanym w Wound Repair and Regeneration , badacze z MGH Vaccine and Immunotherapy Center (VIC) opisują, w jaki sposób zastosowanie dojrzałych limfocytów B - komórek odpornościowych najlepiej znanych z wytwarzania przeciwciał - znacznie przyspieszyło gojenie się ran ostrych i przewlekłych zarówno u myszy z cukrzycą, jak i bez cukrzycy. Leczenie poprawiło także jakość zregenerowanej tkanki i zredukowało obecność blizn.
„Nasz wniosek, że limfocyty B mogą przyspieszyć gojenie się ran zarówno na zdrowej, jak i skórze osób chorujących na cukrzycę, potencjalnie otwiera ekscytującą ścieżkę do nowego leczenia przewlekłych ran, takich jak owrzodzenia obecne na stopie cukrzycowej” mówi dr Ruxandra Sîrbulescu z MGH-VIC, główna autorka raportu. „Cukrzycowe owrzodzenia stóp są najczęstszą przyczyną amputacji niezwiązanych z urazem na całym świecie, a także przewlekłą raną, której leczenie wymaga największych nakładów finansowych. Niedrogi i bezpieczny sposób na przyspieszenie gojenia przyniósłby ogromne korzyści”.
Pacjenci z cukrzycą są narażeni na ryzyko wystąpienia przewlekłych ran, szczególnie owrzodzeń stóp, z powodu dwóch powikłań choroby. Neuropatia uszkadza nerwy skóry, szczególnie dłoni i stóp, powodując utratę czucia, która może prowadzić do powtarzających się urazów tych samych struktur. Choroby naczyniowe ograniczają dopływ krwi do skóry i sąsiednich tkanek, odcinając dopływ tlenu i składników odżywczych niezbędnych do zdrowego gojenia tkanek. U 19 do 34 procent pacjentów z cukrzycą rozwijają się przewlekłe owrzodzenia stóp, których obecność znacznie zwiększa ryzyko śmierci w porównaniu z pacjentami bez tych zmian.
Prawidłowe gojenie się ran składa się z czterech faz: 1) krzepnięcia krwi, aby zatrzymać krwawienie 2) stanu zapalnego w celu usunięcia martwych i uszkodzonych komórek 3) proliferacji nowych tkanek i 4) przebudowy tkanek, aby były silniejsze i lepiej zorganizowane. Uważa się, że rany przewlekłe utknęły na etapie fazy zapalenia w mikrośrodowisku o niskiej zawartości tlenu i trwałej obecności enzymów rozkładających białka tkankowe. Ostatnie badania przeprowadzone przez VIC i inne ośrodki wykazały szereg nieoczekiwanych ról limfocytów B, w tym wydzielania silnych cząsteczek przeciwzapalnych. Poprzednie badanie zespołu MGH wykazało, że wstrzyknięcie komórek B do tkanki serca uszkodzonej przez atak serca poprawiło strukturalną i funkcjonalną regenerację w modelu zwierzęcym.
W bieżącym badaniu zespół najpierw wyizolował dojrzałe komórki B ze śledziony myszy z cukrzycą i bez cukrzycy. Seria eksperymentów wykazała, że pojedyncze zastosowanie skoncentrowanych, dojrzałych komórek B przyspieszyło gojenie się ran i poprawiło jakość naprawy tkanek w obu modelach zwierzęcych. Leczenie komórkami B również szybko zmniejszyło rozmiar i poprawiło gojenie się przewlekłych owrzodzeń skóry u myszy z cukrzycą, zwiększając liczbę zakończeń nerwowych i naczyń krwionośnych w regenerowanej tkance.
Co ciekawe, ten sam efekt gojenia uzyskano, gdy komórki B starszych otyłych myszy z cukrzycą zastosowano do ran o krótkim czasie występowania u podobnie otyłych myszy z cukrzycą. Obie grupy zwierząt były porównywane do 55–60-letnich otyłymi pacjentami z niekontrolowaną cukrzycą. Rodzaj dojrzałych komórek B zastosowanych w tym badaniu ma ograniczoną żywotność, a po nałożeniu na ranę pozostawały one aktywne w miejscu przez okres do 14 dni. To sprawia, że łatwiej je kontrolować niż inne rodzaje komórek stosowanych w terapii i sprawia, że działania niepożądane są mało prawdopodobne. Ogólnie rzecz biorąc, obecność limfocytów B była związana ze zwiększoną proliferacją tkanek, zmniejszoną śmiercią komórek i bardziej korzystnym środowiskiem gojenia się ran.
Sîrbulescu zauważa, że możliwe jest izolowanie dużej liczby komórek B pacjenta za pomocą standardowej procedury aferezy krwi, umożliwiając pobranie wystarczającej liczby komórek na kilka zabiegów podczas jednej sesji. Zespół współpracuje z Dana-Farber Cancer Institute w celu opracowania protokołów aby uzyskać wzbogacony preparatu komórek B, który można by zastosować w leczeniu pacjentów. „Podczas gdy potrzeba więcej pracy, aby wyjaśnić mechanizmy komórkowe i molekularne, za pomocą których komórki B pełnią swoją korzystną funkcję w gojeniu się ran. Jesteśmy w trakcie uzyskiwania wymaganych zezwoleń regulacyjnych na przeprowadzenie pierwszego badania klinicznego u pacjentów z owrzodzeniem stopy cukrzycowej”- mówi.
Mark Poznansky, MD, PhD, dyrektor MGH-VIC i starszy autor raportu Wound Repair and Regeneration dodaje: „Posiadanie nowego środka terapeutycznego opartego na natychmiastowej izolacji własnych komórek pacjenta, przy minimalnej manipulacji, będzie stanowić korzystną opcja w dziedzinie leczenia ran oraz skuteczną opcję, która przyspiesza gojenie, przyniosłaby dodatkowo znaczne korzyści pacjentom, ponieważ owrzodzenia o etiologii cukrzycowej, mających przewlekły charakter zwykle wymagają terapii, która trwa rok, a nawet dłużej”
Komentarze
[ z 0]