Zasady zapisywania iniekcji dla dzieci


Należy pamiętać, iż w codziennej praktyce lekarza pediatry większość leków przeznaczona dla dzieci podawana jest w formie doustnej (u młodszych z reguły będą to zawiesiny, zaś u starszych, w zależności od substancji czynnej – tabletki, kapsułki i drażetki).  Od reguły tej istnieje jednak wiele wyjątków. W sytuacji, kiedy stan kliniczny pacjenta predysponuje do wdrożenie znacznie bardziej intensywnej terapii, nierzadko stosujemy także preparaty w formie iniekcji domięśniowych. Dotyczy to np. antybiotykoterapii stosowanej w momencie istotnego nasilenia infekcji bakteryjnych. Wśród preparatów, które można podać w ten sposób najczęściej wymienia się: penicylinę prokainową, ampicylinę, kloksacylinę, cefuroksym, gentamycynę, tobramycynę czy klindamycynę. Warto przy pamiętać, iż niektóre środki przeciwdrobnoustrojowe możemy podać wyłącznie drogą dożylną. Należą do nich m. in: Erytromycinum intravenosum, Doxycylinum czy Biseptol.

Środki miejscowo znieczulające

W trakcie wystawiania recepty na tego typu preparaty, dodatkowo należy rozważyć równoczesne zastosowanie środka miejscowo znieczulającego (np. 1 proc. chlorek lignokainy). Takie skojarzenie wydaje się być szczególnie istotne dla populacji pediatrycznej – potwierdzono, iż anestetyki istotnie zmniejszają odczucie bólu towarzyszące przeprowadzanej iniekcji, osłabiają lęk, strach oraz niekorzystne odczucia pacjenta. Warunkiem zastosowania takiej metody jest jednak całkowity brak niezgodności farmaceutycznych, które w niektórych przypadkach, w niekorzystny sposób mogą modyfikować aktywność biologiczną głównego składnika. O tym, który środek znieczulający możemy dodać do antybiotyku decyduje m. in. Charakterystyka Produktu Leczniczego. Za jej odzwierciedlenie uznawana jest również ulotka produktu leczniczego fabrycznie dołączana do opakowania. Nie należy również przekraczać dawek maksymalnych – dla lignokainy wynoszą one: 3 mg/kg masy ciała bez dodatku środka obkurczającego naczynia, i 7 mg/kg masy ciała z dodatkiem takiej substancji.

Przykłady zapisów recept

Dla dziecka o masie 20 kg – biofuroksym w postaci iniekcji

Rp.
Zinacef         0,75
in violis
D. t. d. No 15

Natrium chloratum 0,9%
in amp. a 5 ml
D. t. d. No 15

Lignocaium hydrochloridum 1%
in amp. a 2 ml
D. t. d. No 15

DS: Zawartość 1 fiolki preparatu Zinacef rozpuścić w 2 ml roztworu soli fizjologicznej. Do tak sporządzonej zawiesiny dodać 1 ml 1% lignokainy. Podawać domięśniowo 1 fiolkę co 12 godzin przez 5 dni.

Komentarz: Zinacef należy stosować u dzieci 300 mg/kg/24h w dawkach podzielonych co 6, 8 lub 12 godzin. Dziecko o masie 20 kg, w zależności od rodzaju i stopnia zaawansowania schorzenia w ciągu doby powinno otrzymywać 0,6 – 2 g tego leku. Warto przy tym zauważyć, iż zgodnie z Charakterystyką Produktu Leczniczego, preparat ten tworzy także niezgodności farmaceutyczne z roztworami zawierającymi więcej niż 1 proc. chlorowodorku lignokainy, w związku z czym, stosowanie roztworów 2 proc. jest w tym przypadku przeciwwskazane.

Zapis dla dziecka o masie 15 kg – chlorowodorek morfiny w iniekcji

Rp.
Morfini sulphatis iniectio
D. t. d. No 2
Słownie: dwieście miligramów chlorowodorku morfiny
DS.: Stosować doraźnie w celu przerwania bólu 2 mg domięśniowo

Komentarz: Chlorowodorek morfiny stosowany jest u dzieci domięśniowo w 0,1 – 0,2 mg/kg/dawkę. Dawkę można powtarzać co 4 -6 godzin. Dziecko o masie 15 kg jednorazowo powinno więc przyjąć 1,5 -3 mg leku.

Zapis dla dziecka o masie 15 kg – Augmentin w postaci iniekcji

Rp.
Augmentin iniectionis         0,6
D. t. d. No 16
DS: Stosować dożylnie 0,5 g co 8 godzin przez 5 dni
Komentarz: Augmentin można podawać u dzieci dożylnie 100 mg/kg/24h w 3 dawkach podzielonych co 8 godzin. Dziecko o masie 15 kg powinno w ciągu doby otrzymać 1,5 g antybiotyku, a więc jednorazowo 0,5 g.

Zapis dla 8-letniego dziecka – szczepionka przeciwko WZW typu B

Rp.
Engerix B dosis pediatrica
in amp.
D. t. d. No 3
DS:  Stosować jednorazowo 1 ampułko-strzykawkę głęboko domięśniowo. Iniekcje powtórzyć po 1 miesiącu, a następnie po 6 miesiącach.

Zapis dla dziecka o masie 10 kg – adrenalina w postaci iniekcji

Rp.
Iniectio adrenalini 0,1%
D. t. d. No 2
DS.: Stosować podskórnie w celu przerwania napadu astmy oskrzelowej 0,1 mg jednorazowo.

Komentarz: Adrenalinę należy stosować u dzieci 0,01 mg/kg masy ciała, nie więcej jednak niż 0,5 mg jednorazowo. W razie potrzeby, dawkę można powtórzyć co 15 – 20 minut.