O trudnej sytuacji podstawowej opieki zdrowotnej w Polsce i o wyzwaniach stojących przed lekarzami rodzinnymi mówiła podczas VIII Kongresu Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej we Wrocławiu Bożena Janicka, prezes Porozumienia Pracodawców Ochrony Zdrowia.
Jak wskazuje Prezes PPOZ, jeszcze 25 lat temu medycyna rodzinna uchodziła za najbardziej atrakcyjną specjalizację. Lekarz, dzięki bliskiemu kontaktowi z pacjentem, cieszył się jego zaufaniem. Był pierwszym, a nierzadko jedynym powiernikiem w zdrowiu i chorobie. Od tamtego czasu sytuacja zmieniła się diametralnie. Dzisiaj podstawowa opieka zdrowotna funkcjonuje na peryferiach systemu ochrony zdrowia i uchodzi za najmniej atrakcyjną specjalizację. Dlaczego tak się stało?
– W całym systemie ochrony zdrowia zmieniło się podejście do leczenia pacjenta. W ambulatoryjnej opiece specjalistycznej (AOS) i szpitalach już nie leczy się pacjenta, a udziela mu świadczeń zdrowotnych. Sposobem ich udzielania jest realizacja procedur medycznych. Te świadczenia i procedury finansuje NFZ. Obowiązuje przy tym zasada: jedna wizyta lub jedna hospitalizacja to jedno świadczenie, a nawet jedna procedura. Na tym tle podstawową opiekę zdrowotną wyróżnia tradycyjne, holistyczne podejście do leczenia chorego. Tu nadal obowiązuje zasada: jedna wizyta i wiele problemów do załatwienia. To powinno stać się siłą poz, ale nie jest. Wprost przeciwnie! Przez lekarzy i pielęgniarki funkcjonujących poza podstawową opieką zdrowotną jest to odbierane jako jej słabość – podkreśla Bożena Janicka, prezes PPOZ.
Całościowe podejście do chorego wymaga opanowania przez lekarza rodzinnego wielospecjalistycznej wiedzy medycznej w zakresie podstawowym, co nie jest ani łatwe, ani szybkie, ani – niestety – popularne wśród młodych medyków!
– Lekarzowi po studiach łatwiej zrobić wąską specjalizację w zakresie ponadpodstawowym, a jeszcze lepiej zdobyć certyfikat na wykonywanie poszukiwanej umiejętności lub wyspecjalizować się w realizacji jakiejś poszukiwanej procedury medycznej – podkreśla prezes PPOZ.
Brak chętnych do podjęcia pracy w palcówkach podstawowej opieki zdrowotnej pogłębia problem braków kadrowych, który skazuje poz na powolne umieranie.
– Można powiedzieć, że braki kadrowe to nic oryginalnego! Ten sam problem dotyka przecież ambulatoryjną opiekę specjalistyczną (AOS) czy szpitale. Kiedy jednak z powodu braków kadrowych zawiesza działalność jakiś szpitalny oddział opiekujący się 20 chorymi, to staje się to wydarzeniem medialnym, które nie schodzi z wokandy mainstreamowych mediów przez tydzień. Na nikim nie robi natomiast wrażenia to, że z tego samego powodu co jakiś czas z mapy Polski znika placówka lekarza rodzinnego opiekująca się 2 tysiącami chorych! A w ostatnich latach zniknęło z mapy Polski prawie tysiąc podmiotów .Można powiedzieć, że placówki lekarzy rodzinnych umierają w Polsce po cichu! – podkreśla Bożena Janicka.
A te które nadal funkcjonują, borykają się z kolejnymi obciążeniami. Jednym z najdotkliwszych jest nadmiar stanowionego prawa, swoista „biegunka legislacyjna”, skutkująca nowymi obowiązkami biurokratycznymi. Przykładem jest obowiązek wystawiania co rusz to innych orzeczeń i zaświadczeń, nakładany nie tylko przez resort zdrowia, ale także przez inne resorty: sportu, oświaty, rodziny, pracy polityki społecznej. W ubiegłym roku padł absolutny rekord. Opublikowano aż 77 tysięcy stron aktów prawnych! Konsekwencją stanowionego w nadmiarze prawa jest chaos i konieczność poprawiania prawa.
Pomysłem, mającym na celu odbiurokratyzowanie systemu ochrony zdrowia, jest wprowadzenie zawodu asystenta medycznego oraz umożliwienie udzielania porad przez pielęgniarki i położne. Czy to rozwiąże problem?
– Naszym zdaniem powołanie asystenta medycznego to przeniesienie biurokracji na innego pracownika dodatkowo zatrudnionego na koszt świadczeniodawcy, natomiast możliwość udzielania porad przez pielęgniarki i położne wprawdzie przybliża nas do standardu europejskiego, jednak braki w tych zawodach na rynku medycznym w Polsce są co najmniej takie same jak w przypadku lekarzy! – podkreśla prezes PPOZ.
„Biegunka legislacyjna” to nie jedyna dolegliwość, która w ostatnim czasie „dopadła” podstawową opiekę zdrowotną. We znaki daje się jej także „e-biegunka”, czyli cyfryzacja wszystkiego, za wszelką cenę, natychmiast, tu i teraz!
– Zostaliśmy sprowadzeni do dostarczycieli wszelkiego rodzaju danych, nie otrzymując w zamian nic! E-zdrowie, e-zwolnienie, e-recepty..., telemedycyna, porady telefoniczne... Kolejne wymagania, oczekiwania, roszczeniowość nakładające się na zagrożenia kadrowe, prawne, organizacyjne i finansowe mogą oznaczać koniec medycyny rodzinnej w naszym kraju! Jedynym ratunkiem jest przywrócenie poz stabilizacji! To podstawowa opieka zdrowotna powinna być podstawą systemu opieki zdrowotnej w Polsce! A do tego potrzebne jest uporządkowanie bałaganu kadrowego i finansowego, ograniczenie liczby przepisów prawnych do niezbędnych, realne wdrażanie nowych rozwiązań e-zdrowia, a także i przede wszystkim opracowanie stabilnej polityki długofalowej. Naszym zadaniem jest leczyć i chcemy to robić jak najlepiej! Dziś jednak stoimy przed poważnymi wyzwaniami! Chcemy im sprostać i mamy nadzieję, że rządzący w końcu usłyszą nasz głos – mówi Bożena Janicka.
Komentarze
[ z 3]
Lekarze rodzinni pełnią bardzo ważną funkcję w opiece zdrowotnej, ponieważ to oni często są pierwszymi osobami, do których zwracają się pacjenci z problemami. To oni kierują do odpowiednich specjalistów i dokonują wstępnej diagnozy nie mając tak naprawdę do dyspozycji żadnych badań diagnostycznych. Uważam, że rola lekarza pierwszego kontaktu jest w Polsce bardzo niedoceniana. Po drugie to właśnie lekarze POZ często pełnią nocne dyżury i udzielają pomocy doraźnej.
Dosłownie parę dni temu czytałem artykuł portalu niezdrowybiznes.pl, czy warto otwierać placówkę medyczną? Wychodzi jednak na to, że nie ! Tak czy siak polecam sobie przeczytać ! Wiele osób zadaje mi pytania: czy przychodnia to dochodowy biznes? czy jest to biznes tylko dla lekarzy ? i jak rozkręcić biznes medyczny żeby nie stracić? Zanim otworzymy swój biznes warto wiedzieć, że wg Głównego Urzędu Statystycznego co roku w Polsce biznes otwiera od 250 000 do 300 000 osób. 90% z nich to mikroprzedsiębiorstwa, często skazane na niepowodzenie. Nie każdy przecież rodzi się przedsiębiorcą, tak jak nie każdy jest urodzonym rodzicem. W pierwszym roku ok. 30% firm niestety umiera śmiercią naturalną. W przypadku biznesu medycznego większość nowo otwartych NZOZów utrzymuje się na rynku z powodzeniem. Warto nadmienić, iż w Polsce istnieje 20 000 podmiotów medycznych. Wartość rynku prywatnych usług medycznych w Polsce wynosi aktualnie blisko 15 mld zł. Jest więc o co walczyć. Jeśli masz trochę stalowe nerwy i sporo konsekwencji czytaj dalej. Istnieje kilka możliwości, aby otworzyć dobrze prosperujący biznes medyczny. Nie będziemy jednak opisywać prywatnej praktyki lekarskiej ani POZ, czy szpitala, ponieważ każdy z tych tematów jest tematem-rzeką. Skupimy się za to na NZOZie w postaci klasycznej niepublicznej prywatnej przychodni lekarskiej, który jest najczęściej otwieranym podmiotem medycznym w ostatnich latach po prywatnej jednoosobowej praktyce lekarskiej. Tę ostatnią może otworzyć tylko lekarz, klasyczną przychodnię w formie NZOZu może otworzyć każdy. Aby móc ze spokojem myśleć o tym biznesie, warto zadać sobie kilka pytań: • Jaki profil NZOZu wybrać: POZ, oparty tylko na wizytach prywatnych, czy AOS z kontraktem z NFZ ? • Gdzie otworzyć biznes i dla kogo? • Samemu czy w spółce? • Czy mam konkurencję i jak budować nad nią przewagę? • Jakie formalności muszę dostarczyć? • Czy się uda, czyli jakie są zagrożenia? Jaki profil NZOZu wybrać? Profil NZOZu, jaki wybierzemy, będzie się ściśle łączył z finansowaniem. I tak POZ (podstawowa opieka zdrowotna), który bazuje na kontraktach z NFZ, żeby był rentowny musi obsługiwać od 2,5 do 3,5 tysiąca pacjentów. Jest on również w 100% zależny od NFZ i obarczony dość dużą ilością obostrzeń, szczególnie w obszarze warunków zatrudnienia kadry medycznej. Kolejnym profilem działalności, który możemy wybrać jest NZOZ, świadczący usługi tylko prywatne. Wówczas jesteśmy zależni tylko od pozytywnej oceny Sanepidu i możemy swobodnie działać bez strachu przed kontrolą NFZ. Finansowanie jednak leży wyłącznie po naszej stronie. Ważna jest wówczas wykwalifikowana kadra, za którą przyjdą pacjenci. Ostatnim, trzecim profilem działalności jest NZOZ oparty na ambulatoryjnej opiece specjalistycznej z kontraktem z NFZ. Wówczas istotą jest czas oczekiwania na konkurs w NFZ. W obecnej opcji politycznej wszystkie znaki na niebie wskazują, że kontrakty nie będą dostępne. Tutaj finansowanie znów zależne jest od NFZ i profil takiej placówki obciążony jest mnóstwem działań w obszarze administracji. Wymagania również są zdecydowanie największe w stosunku do dwóch poprzednich propozycji (wymagania sprzętowe, kadrowe, administracyjne). Gdzie otworzyć biznes i dla kogo? Stoimy nad mapą (albo siedzimy przed komputerem z mapą googla i zastanawiamy się gdzie otworzyć placówkę albo żyjemy w dzielnicy dużego miasta, w której wszyscy narzekają na odległość i kolejki w przychodni zlokalizowanej dwie dzielnice dalej? Wybierzmy profil placówki jaką chcemy prowadzić. W drugiej kolejności nanosimy na mapę wszystkie placówki medyczne w rejonie i wykreślamy te, które nie obejmują naszej grupy docelowej, czyli placówki o pozostałych dwóch profilach działalności, niewybranych przez nas . Dopiero ta grupa placówek, która pozostanie będzie naszą prawdziwą konkurencją. Warto teraz zbadać, jakich usług brakuje w danym rejonie lub czego brakuje w ofercie placówek, które już funkcjonują na tym obszarze i które wytypowaliśmy jako nasza konkurencja. Można również sprawdzić w oddziale NFZ jakie usługi chciałby od nas kupić (choć jest to bardzo trudny proces sondowania). Kiedy się tego dowiemy, spróbujmy nazwać naszego klienta-pacjenta i stworzyć jego sylwetkę, biorąc pod uwagę charakterystykę demograficzną danego obszaru, status społeczny, średnią wieku, płeć, stan cywilny, styl życia, zarobki, profil medyczny jaki dominuje w rejonie. Jeśli będzie to dzielnica domków jednorodzinnych lub nowoczesne zamknięte osiedla, mamy szansę dotrzeć do bogatszej części społeczeństwa z mniejszą liczbą dzieci, najczęściej małżeństw lub singli, którzy ledwo znajdują czas na wizytę u lekarza. Musimy zatem przemyśleć, w jaki sposób zwrócić na siebie ich uwagę, wykorzystując zdobytą wiedzę. Aby poszerzyć zakres informacji o szczegóły, można przeprowadzić badanie jakościowe, które da nam wymierne statystyki na temat potrzeb. Jak przeprowadzić badanie? Wystarczy stworzyć listę pytań i sukcesywnie dystrybuować ją jako ankietę wśród mieszkańców poprzez wizyty osobiste w domach albo poprzez pocztę pantoflową. Zadaj w niej pytanie co jest dla nich najważniejsze przy wyborze placówki medycznej, jakiego rodzaju specjalistów brakuje, jakie dodatkowe funkcjonalności sprawią, że skorzystają z oferty placówki (powiadomienia sms o wizycie, sprawdzanie wyników online, krótkie terminy, newsletter, dodatkowe zniżki na badania). Jeśli brakuje Ci czasu, ankietę papierową lub telefoniczną może wykonać profesjonalne call centre instruowane przez agencję specjalizującą się w badaniach socjologicznych. Wnioski poprowadzą nas jak po nitce do kłębka. Teraz wiemy do kogo mówimy i czego potrzebują nasi klienci-pacjenci, a to pierwszy krok do sukcesu. Warto zwizualizować sobie również cel ogólny, czyli na jakie potrzeby klientów-pacjentów chcemy odpowiedzieć, a to przyda nam się przy formułowaniu biznesplanu. Dzięki tendencji społecznej, jaką jest starzejące się społeczeństwo – możemy dopasować usługi do potrzeb grupy wiekowej 60+ albo skupić na rodzinach z dziećmi, których po baby boom 4-5 lat temu trochę przybyło. Zgodnie z badaniami Głównego Urzędu Statystycznego z listopada 2014 r. 36% społeczeństwa do 2050 r. będą stanowiły osoby w wieku 65 lat lub powyżej. W tej chwili jest ich 16%. Wykorzystując ten lub inne trendy na podstawie statystyk w całym kraju lub w danej miejscowości – będzie nam łatwiej nie tylko określić cel, ale zbudować też obraz naszej działalności, aby odróżnić ją od konkurencji. Sęk w tym, że aby otworzyć biznes medyczny nie tylko musimy być biznesmenem, analizując rynek i konkurencję, ale mieć wyczucie czego potrzebują nasi przyszli klienci-pacjenci. Następnie badamy kolejny segment – konkurencję. Jeśli nie mamy czasu, żeby objechać dokładnie region – możemy skorzystać z informacji w urzędach statystycznych. Niektóre dane mogą być jednak odpłatne. Desk research jest więc dla nas najprostszą metodą wyszukiwania informacji na temat konkurencji. Co badamy? Ofertę, lokalizację, politykę cenową, wyniki finansowe, plany rozwojowe, a także kadrę. Jak badamy? Samodzielnie, wsparci wiedzą, analizując stronę internetową, katalogi firmowe i zapisując się na newsletter lub poprzez usługodawcę komercyjnego. Dobrym sposobem jest po prostu skorzystanie z usług danej placówki i zanotowanie istotnym elementów. Oczywiście porównujemy czy konkurencja mówi do klientów-pacjentów, którzy są również naszym targetem czy do kompletnie odmiennego grona odbiorców. Analizujemy również jakimi kanałami się komunikują z otoczeniem i gdzie wykupują reklamy. Wyniki finansowe konkurencji ciężko w Polsce znaleźć w sieci (z wyjątkiem spółek giełdowych). Najczęściej trzeba udać się do sądu (KRS) i poprosić o kopię. Łatwo oszacować przychody konkurencji na podstawie oferowanych usługi, ilości pacjentów, i znajomości wysokości stawek na rynku czy stawek kapitacyjnych NFZ. Monitorujemy również wydawnictwa branżowe, portale i serwisy obejmujące dany sektor rynku. Bycie „na bieżąco” to często „być albo nie być”. Znaczną przewagę zbudujemy poprzez działania PR oraz marketingowe, dbając przede wszystkim o wizerunek marki, jakość świadczonych usług, politykę kadrową, widoczność w danym rejonie, podejmowanie współpracy z instytucjami i firmami świadczącymi usługi na naszym obszarze. Pamiętajmy, że pacjent to też klient, który musi mieć pełną, rzetelną informację na temat usług oraz wyników leczenia. Warto zadbać o to, aby czuł się u nas komfortowo i chciał skorzystać z naszych usług ponownie. Wiele osób zapomina, że ogrom pracy, jaki wykonujemy budując wizerunek placówki może łatwo zniweczyć po prostu nieuprzejma pani rejestratorka, czy mało komunikatywny lekarz, którego zatrudniamy. Czasem kurs z komunikacji z pacjentem czy wprowadzenie standardów obsługi pacjenta wzmacnia nasz pozycję na tle konkurencji. Otwieranie biznesu w pojedynkę niesie ze sobą zarówno większą odpowiedzialność, jak i większe nakłady finansowe oraz większą ilość pracy włożonej w przygotowanie wszystkiego od A do Z. Najczęstszym problemem, o którym mówią i piszą założyciele podmiotów medycznych są niedobory finansowe oraz aspekt psychologiczny. W spółce jest o tyle lżej, że możemy na bieżąco konsultować swoje pomysły, dzielić pracę, wkład finansowy (!) i delegować obowiązki, a także zmniejszyć napięcie wynikające z przygotowania psychologicznego do prowadzenia odpowiedzialnego biznesu. Częstym powodem do zakładania spółek jest również łączenie umiejętności wspólników, którzy bazując na swoich umiejętnościach, prowadzą działalność opartą tylko na nich. Problem, jaki często pojawia się z czasem to rozbieżność interesów między partnerami. Możemy zatem zadać sobie pytanie, czy na koniec dnia lepiej zapłacić specjaliście i otworzyć biznes samemu, trzymając pełnię władzy, czy wejść w układ z kimś, kto odciąży nas w obowiązkach, ale może niekoniecznie będzie dzielić z nami wizję naszego biznesu? Najbardziej męczącą i wymagającą czasu częścią otwierania naszego biznesu medycznego jest przygotowanie odpowiedniej dokumentacji. Z uwagi na status NZOZu, który nie posiada osobowości prawnej, założycielem i podmiotem odpowiadającym za jego funkcjonowanie jest instytucja lub organizacja w postaci fundacji, stowarzyszenia, przedsiębiorcy czy spółki. Oczywiście, w pierwszej kolejności musi zostać określona struktura firmy, jej cele i status, aby organy kontrolujące naszą działalność miały odpowiednio zaprojektowany klucz do weryfikacji naszych poczynań. Nie jest to jednak duży problem, gdyż w praktyce można korzystać z gotowych wzorów, które znajdziemy w Internecie lub z pomocy kancelarii prawnych specjalizujących się w tym temacie. Działalność gospodarczą rejestrujemy nieodpłatnie w rejestrze CEIDG lub KRS, występujemy do urzędu skarbowego o nadanie nr REGON i NIP, zakładamy konto bankowe i wyrabiamy pieczątkę, zgłaszamy siebie i pracowników do ZUS (co może za nas zrobić księgowa) oraz zawiadamiamy Państwową Inspekcję Pracy. Placówka musi uzyskać również pozytywną opinię Sanepidu na temat warunków sanitarnohigienicznych, spełniając jej restrykcyjne wymogi. Działalność możemy rozpocząć dopiero po wpisaniu podmiotu do rejestru zakładów opieki zdrowotnej, a o tym decyduje wojewoda po otrzymaniu wniosku, w którym musimy wpisać wszystkie dane oraz dołączyć potwierdzenie spełnienia warunków określonych w ustawie z 15 kwietnia 2011 o działalności leczniczej (Dz.U. nr 112, poz. 654). Potwierdzenie uzyskamy od Państwowej Inspekcji Sanitarnej, a wymagania szczegółowe, w zależności od stopnia specjalizacji i rodzaju świadczonych usług, znajdziemy w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r. (Dz.U. 2012 poz. 739). Wpis do rejestru, jeśli nie będziemy musieli uzupełniać wniosku, oraz zaświadczenie otrzymujemy w ciągu 30 dni. Uważajmy również przy wyborze kadry, która będzie obsługiwać klientów-pacjentów. Nie tylko musi ze względów oczywistych wykonywać zawód medyczny, ale musi również posiadać ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej i od odpowiedzialności wynikającej z ustawy o prawach pacjenta i rzeczniku praw pacjenta. W przypadku NZOZów proces ich otwierania musi przejść przez wiele rąk i uzyskać wiele podpisów. Pomimo funduszy, jakie możemy uzyskać z NFZ, organy kontrolujące ich działalność zanim zostaną otwarte, są często bezlitosne zarówno dla zespołu zarządzającego, jak i dla osób w nim pracujących, sprzętu wykorzystywanego do wykonywania usług medycznych, a nawet budynku, w którym się znajduje. Często nawet producent sprzętu, jaki mamy, nie widnieje na liście wyposażenia NFZ, co może opóźnić nasz start po wpisaniu do rejestru zakładów opieki zdrowotnej prowadzonego przez wojewodę. Biznes medyczny, dobrze prowadzony, inwestujący w kadrę, sprzęt i promocję jest biznesem rozwojowym, któremu sprzyjają aktualne zjawiska społeczne. W Polsce aż 108 mld złotych wydaje się na ochronę zdrowia. Blisko 15 mld złotych to kwota na jaką szacuje się prywatne wydatki na usługi medyczne, kilkadziesiąt dodatkowych miliardów trafia do AOS i POZ od płatnika, którym jest najczęściej NFZ. Mamy zatem kilkadziesiąt miliardów złotych, o które warto powalczyć. Istnieje jednak kilka zagrożeń, wynikających z przedstawionych powyżej aspektów: • finansowanie: 1. POZ – kontraktowanie przez NFZ odbywa się pratycznie co miesiąc, a więc w przypadku tego profilu działalności dostęp do środków publicznych jest to zagrożenie najmniejsze, jednak aby inwestycja zwróciła się potrzebujemy pacjentów, którzy do POZ napływają najwolniej, a koszty cały czas mamy na stałym poziomie, 2. Wizyty prywatne – zagrożeniem jest kapitał początkowy, który musimy zainwestować, duże nakłady na marketing, wyższe kwoty nakładów inwestycyjnych w postaci choćby lepiej wyposażonych i nowocześniejszych gabinetów i sprzętu, 3. Wizyty u specjalistów na kontrakcie z NFZ – z uwagi na kontraktowanie, które odbywa się co kilka lat, możemy nie trafić na moment, w którym otrzymamy kontrakt. W tej chwili kontrakty kończą się w połowie 2017 r., a więc jest to dobry moment na przygotowanie gruntu pod tego rodzaju biznes; • działania konkurencji, której targetem jest ta sama grupa docelowa, • pozyskiwanie pacjentów: 1. POZ – w tym przypadku najtrudniejsze, ze względu na czas, jaki jest potrzebny do ich zdobycia – średnio potrzebujemy 2,5-3,5 tysiąca pacjentów, których przyciągniemy do swojego POZ w ciągu 2-3 lat aby osiągnąć tzw. BEP czyli break even point – zwrot z inwestycji; 2. Wizyty prywatne – trudność polega na przekierowaniu pacjentów z placówek konkurencyjnych do naszej, a zatem zagrożeniem będą tu działania marketingowe, które musimy intensyfikować oraz inwestycja w kadry, które przyciągną pacjentów; 3. Wizyty u specjalistów na kontrakcie z NFZ – tutaj zagrożeniem jest czas oczekiwania na kontrakt, a w związku z tym promocja placówek, które już ten kontrakt posiadają oraz przyszpitalne placówki medyczne; • niedostateczne umiejętności przedsiębiorcy w prowadzeniu biznesu i mała odporność psychiczna – jest to jedno z największych zagrożeń z uwagi na ilość obowiązków głównie administracyjnych, kontrakty i kontrole NFZ, Sanepidu, procedury i odpowiedzialność. Jest to bowiem biznes dla ludzi pracowitych i konsekwentnych; • niedostateczne zaplecze finansowe – aby prowadzić ten biznes jest potrzebny niemały bufor finansowy z uwagi na fakt oczekiwania na zwrot z inwestycji; • zakaz reklamy – w tym przypadku zalecane jest korzystanie z usług agencji PR lub marketingowej o profilu medycznym.
Na początku lat 90. zastanawiano się, w jakim kierunku powinna iść podstawowa opieka zdrowotna. Dzięki pieniądzom stowarzyszeniowym pochodzącym z Unii Europejskiej polscy lekarze mogli wyjeżdżać na Zachód, najczęściej do Holandii, Wielkiej Brytanii i Hiszpanii. Podpatrywali, jak wygląda praktyka lekarza rodzinnego. Dopiero we wrześniu 1995 r. powstała pierwsza w Polsce praktyka lekarza rodzinnego - w Bielawie na Górnym Śląsku. Specjalizacja z medycyny rodzinnej miała charakter holistyczny, dotyczyła pewnych zakresów wiedzy z pediatrii, interny, ginekologii, chirurgii, okulistyki, a także schorzeń narządów ruchu. Chodziło o to, żeby lekarz rodzinny mógł zająć pacjentem w każdym wieku. Wprowadzając lekarzy rodzinnych do systemu dano im bardzo szeroki obszar odpowiedzialności, wyposażając w niezbędne narzędzia. Nie było jednolitego, obowiązującego modelu, z tego chociażby powodu, że podstawowa opieka zdrowotna pozostawała w gestii lokalnych samorządów. Lekarzy obciążało mniej biurokracji, a system był bardziej stabilny i przewidywalny. Od lipca część badań, na które kierowali do tej pory lekarze specjaliści, można wykonać w poradniach podstawowej opieki zdrowotnej. To jednak dopiero początek reformy podstawowej opieki zdrowotnej, której kluczowe założenia zostaną wdrożone jesienią. W tym okresie pula dostępnych w POZ badań znowu się poszerzy. Pakiet badań diagnostycznych ponownie miałby zostać poszerzony. Chodzi o badania z obszaru kardiologii, jak echo serca, EKG wysiłkowe, Holter EKG, oznaczanie albuminurii w moczu, USG Doppler tętnic szyjnych i naczyń kończyn dolnych, a także z kręgu endokrynologii, jak przeciwciała przeciwtarczycowe i biopsja aspiracyjna cienkoigłowa. Jest również pomusł, aby w poszerzonym pakiecie znalazło się także badanie spirometryczne, które wraz z próbą rozkurczową umożliwi lekarzowi POZ zdiagnozować przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Lekarze pracujący w przychodniach mieliby konsultować swoich pacjentów ze specjalistami: kardiologiem, diabetologiem, pulmonologiem, alergologiem i endokrynologiem. Takie konsultacje miałyby polegać na omawianiu wyników pacjenta i ustaleniu dalszego postępowania z pacjentem. Wdrożona ma zostać również opieka koordynowana nad pacjentami z najpowszechniejszymi chorobami cywilizacyjnymi, jak cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca, astma czy POChP. Celem reformy jest usprawnienie diagnostyki, profilaktyki i leczenia chorób przewlekłych, zwiększając przy tym rolę lekarza rodzinnego. Początkowo pacjenci mogą wykonać dodatkowe badania diagnostyczne, na które kierowali ich do tej pory lekarze innych specjalizacji. Dodatkowo resort zdrowia rozszerzył populację pacjentów kwalifikujących się do programu profilaktyki chorób układu krążenia. Aktualnie obejmuje on osoby od 35. do 65. roku życia, u których nie rozpoznano dotąd choroby układu krążenia i które przez ostatnie 5 lat nie korzystały z programu. Oczekuje się, że dzięki wprowadzanym zmianom lekarze podstawowej opieki zdrowotnej uzyskają możliwość podjęcia leczenia bez konieczności konsultacji specjalistycznych, wykonywania badań inwazyjnych, jak również zyskają możliwość wcześniejszego podjęcia decyzji kierunkowej o skierowaniu do leczenia specjalistycznego. Na ten moment wielu lekarzy będzie potrzebować doszkolenia się, na przykład w zakresie prowadzenia trudniejszych przypadków pacjentów kardiologicznych, przypadków skomplikowanych czy z POChP i jeśli mają dużo pacjentów, to mogą nie wyrobić się czasowo z prowadzeniem pacjenta w opiece koordynowanej w tej strukturze, dosyć starej, w której są. Koordynacja, szeroko pojęta, wejdzie naturalnie w każdym miejscu w naszym kraju, ale to będzie proces trwający latami i na tym etapie nie każdy pacjent będzie mógł z tego przywileju skorzystać. Środki z obecnego budżetu powierzonego przeznaczone są na badania laboratoryjne, a nie na rozwój placówki czy nowe kadry. Jeżeli mówi się o kolejnym rozszerzeniu badań i opiece nad pacjentem we współpracy ze specjalistami, to pojawiają się problemy. W małych ośrodkach, gdzie już jest kłopot z brakiem kadr, dotrudnienie lekarza jest praktycznie niemożliwe, ale ten problem dotyczy nie tylko małych ośrodków, choć te z pewnością będą miały największe trudności z zatrudnieniem dodatkowych pracowników. Warto wspomnieć, że na przykład koordynator jest osobną pozycją w naszym budżecie i dla populacji 2,4 tysięcy pacjentów zgodnie z wymienionym zarządzeniem sprawuje opieką nad osobami powyżej 24 roku życia. To jest zwykle ok 1700-1750 osób. Jak wyliczają lekarze oprócz specjalistów, z którymi będą współpracować, w zespole POZ potrzebują też fizjoterapeutów, psychologów czy specjalistów zdrowia publicznego. Utworzenie takiego zespołu może być nierealne. W niewielkich placówkach jest dużo trudniej o pozyskanie wykwalifikowanego personelu, przy czym należy wspomnieć, że problemy i potrzeby pacjentów są takie same jak w dużych miastach. Brak odpowiedniej motywacji dla personelu medycznego, przy obecnej inflacji i błyskawicznie rosnących kosztach, może doprowadzić już nie do zatoru, ale zapaści systemu. Dla podstawowej opieki zdrowotnej przewidziano wzrost płac w wysokości 6,26%, co według wyliczeń środowiska daje lukę w wysokości niemal 20%. Według analiz Porozumienie Zielonogórskie, aby móc dostosować się do wzrostu wynagrodzeń personelu poradni, należałoby zwiększyć kontrakty o co najmniej 24%, bo tylko wtedy będzie można zagwarantować pracownikom POZ wzrost płac na oczekiwanym poziomie. W innym wypadku, przy obecnych kosztach poradni, rosnącej inflacji i kosztach utrzymania, podniesienie minimalnych wynagrodzeń jest niemożliwe. W obliczu gwałtownie zwiększających się kosztów związanych z podwyżkami m.in. cen prądu, gazu czy wynagrodzeń, lekarze POZ ostrzegają, że bez podwyżki stawki, jaką otrzymują oni za każdego pacjenta przypisanego do lekarza rodzinnego, wkrótce część placówek być może będzie wymagała zamknięcia. Pacjenci z tego powodu będą musieli szukać podstawowej pomocy, w ramach POZ, w bardziej oddalonych przychodniach i gabinetach. Według przedstawicieli lekarzy rodzinnych aktualne stawki nie wystarczają na pokrycie kosztów funkcjonowania przychodni, bo te gwałtownie wzrosły. Podstawowa opieka zdrowotna z pewnością sięgnie po dodatkowe środki, jakie będą oferowane w ramach opieki koordynowanej czy budżetu powierzonego, ale finansowanie w POZ powinno opierać się na stawce bazowej. Od początku lipca do POZ wprowadzono dodatkowe badania, a wkrótce poszerzy się zakres opieki koordynowanej. Jednak w tym samym czasie odbiera się lekarzom możliwość realizacji tych świadczeń. Według lekarzy rodzinnych problem nie wynika z nieprawidłowego zarządzania placówkami, ale w obliczu rosnącej inflacji i braków kadrowych, trudno jest pogodzić ze sobą tak wiele czynników. Warto wspomnieć, że każdy ubezpieczony ma prawo do świadczeń pielęgniarki Podstawowej Opieki Zdrowotnej, jeśli złożył on deklarację wybory pielęgniarki POZ. Rejestracja pacjentów do pielęgniarki może się odbywać osobiście lub telefonicznie. Jednak w przypadku schorzeń ostrych i nagłych porada powinna nastąpić jeszcze w dniu zgłoszenia, a w schorzeniach przewlekłych pielęgniarka uzgadnia termin wizyty z ubezpieczonym pacjentem. Na początku marca do konsultacji skierowano projekt rozporządzenia ministra zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej. Chodzi o dodatkowe świadczenia profilaktyczne dla dzieci. 9 sierpnia podczas konferencji prasowej AOTMiT i Narodowego Funduszu Zdrowia, zapowiedziano uruchomienie dodatkowych 350 milionów złotych na sfinansowanie podwyżek minimalnych wynagrodzeń w szpitalach. Lekarze rodzinni podkreślają, że stanowisko AOTMiT tym bardziej wydaje się niezrozumiałe, ponieważ od wielu lat wspomina się o przeniesieniu opieki do POZ jako podstawy funkcjonowania całego systemu. W ostatnim czasie środowisko POZ informuje, że przychodnie i gabinety zmagają się ze znacznym wzrostem zgłaszalności. Sytuacji na pewno nie poprawią nowe obowiązki narzucone przez resort. Sumienne przestrzeganie narzuconych regulacji administracyjnych skutkować będzie zmniejszeniem jednakowego dostępu do opieki lekarskiej pacjentów z innymi schorzeniami i kontynuacji terapii chorób przewlekłych oraz załamaniem się systemu podstawowej opieki zdrowotnej.